Türkiye'de 24 Haziran'da yapılacak cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri öncesinde aralarında Almanya'nın da bulunduğu bazı yurtdışı temsilciliklerde ve gümrük kapılarında oy verme işlemleri 7 Haziran Perşembe günü başlıyor. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) kararına göre 60 ülkedeki toplam 123 temsilcilikte sandık kuruluyor.

Yaklaşık 1 milyon 445 bin seçmenin bulunduğu Almanya, kurulan sandık sayısının en yüksek olduğu ülke. Almanya'nın 13 kentinde toplam 100'ün üzerindeki sandıkta seçmenler oy kullanabilecek. Almanya'da, Berlin, Stuttgart, Frankfurt, Düsseldorf, Köln, Essen, Münster, Hannover, Karlsruhe, Hamburg, Münih, Nürnberg ve Mainz'de kurulacak sandıklarda oy verme işlemleri 19 Haziran akşamı sona erecek.

Yaklaşık 140 bin seçmenin bulunduğu Berlin'de, başkonsolosluk binasının arka bahçesinde kurulan konteynerlerde açılan sandıklarda oy kullanılacak. Türkiye'nin Berlin Başkonsolosu Mustafa Çelik'in verdiği bilgilere göre, oy verme işlemleri süresince sandıklarda YSK tarafından belirlenen iki memurun dışında üç partinin temsilcisi görev yapacak. Son yapılan genel seçimlerde en çok oyu alan AKP, CHP ve MHP'nin sandıklarda görevli bulundurmaya hakkı bulunuyor. Diğer partilerin ise sadece müşahit bulundurmasına izin veriliyor. Parti sandık kurul görevlileri ile müşahitlerin en önemi görevi, oy verme işlemlerinin başından sonuna kadar takip etmek, usulsüzlük olması durumunda müdahalede bulunmak.

Sandık kurul üyeleri ve müşahitler

Berlin CHP Birliği Başkanı Kenan Kolat'ın DW Türkçe'ye verdiği bilgilere göre, geçen yıllardaki seçimlerde, oy verme işlemleri sırasında büyük bir sıkıntı yaşanmamış. "Oylama sırasında bazı sandık görevlilerinin seçmene ‘şu partiye oy ver' şeklinde müdahale ettiği olaylarla karşılaşıldığını” anlatan Kolat, bu durumda tutanak tutturulduğunu belirtti. Kolat, bunun dışında en sık karşılaşılan sıkıntının seçmenin oy pusulasının fotoğrafını çekmesi olduğunu aktardı. Oy pusulalarının fotoğrafının çekilmesi YSK'nın yasakları arasında bulunuyor.

Sandıkların gözetilmesi için Berlin'de CHP'den her gün 30 kişinin görev yapacağını belirten Kolat, CHP'nin ittifak yaptığı İYİ Parti ve Saadet Partisi'ne de sandık kurulu üyesi olarak kontenjan tanıdıklarını söyledi.

İYİ Parti Gönüllüleri Başkanı Mehmet Kipel'in DW Türkçe'ye verdiği bilgilere göre, CHP'nin kontenjanı sayesinde iki kişi sandık kurulu üyesi olarak, yaklaşık 30 kişi de müşahit olarak oy verme sürecini takip edecek.

HDP'nin ise sandıklarda sadece müşahit bulundurmasına izin veriliyor. HDP'ye yakınlığı ile bilinen Berlin Halkların Demokratik Platformu Eş Sözcüsü Rezan Aksoy, seçim süresince "200'den fazla gönüllünün sandıkları korumak için” müşahit olarak görev yapacağını söyledi.

AKP ise sandık güvenliğinin sağlanması için aldıkları önlemler konusunda DW Türkçe'ye bilgi vermedi.

Oyların saklanması

Her gün sandıkların kapanmasının ardından, müşahitlerin gözetiminde sandık kurulu üyeleri tarafından oy pusulalarının bulunduğu zarflar sayılacak ve kaç oy kullanıldığı tespit edilecek.

Berlin Başkonsolosluğu'nun verdiği bilgilere göre, sayılan zarflar bir çuvala konuyor ve çuvalın ağzı mühürleniyor. Bu çuval da, Başkonsolosluk binasında bulunan kasaya benzeyen, kilitli bir odaya konuyor. Dört kilidi bulunan bu odanın anahtarları, Başkonsolos ile sandık üyesi çıkartma hakkına sahip olan AKP, CHP ve MHP yetkililerinde bulunuyor.

CHP Berlin Birliği Başkanı Kolat, "bir partinin görevlisi gelmeden, kapının açılamadığını, oyların odada güvenli bir şekilde saklandığını” vurguladı. Oy zarflarının yanı sıra mühür ve boş oy pusulaları gibi malzemelerde bu odada saklanıyor.  

Halkların Demokratik Platformu'ndan Rezan Aksoy ise HDP'lilerin sandık kurulu üyesi olmadığı için zarfların sayılması sonrasındaki sürece katılamamasını eleştiriyor. Aksoy, "o kapı kilitlendikten sonra HDP olarak oylara ilişkin hükmümüz kalmıyor” dedi.

Oyların Türkiye'ye gönderilmesi

Almanya'da 19 Haziran akşamı oy verme işlemlerinin sona ermesinden sonra oylar Almanya'da sayılmayacak, Türkiye'ye gönderildikten sonra sayılacak. Berlin Başkonsolosluğu'nun verdiği bilgilere göre, Türkiye'den gelecek özel bir uçakla, oy zarflarının bulunduğu çuvallar Türkiye'ye gönderilecek.

Oy çuvallarının başkonsolosluk binasından havalimanına götürülmesi ve ardından uçağa yüklenerek, Ankara'ya gönderilmesi sürecine parti yetkililerinin yanı sıra Türkiye'den bazı milletvekillerinin de eşlik edeceği belirtiliyor.

YSK'nın internet sayfasındaki bilgilere göre, Türkiye'ye gönderilen oylar, "Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu tarafından belirlenen bir mekanda” yine bu kurulun denetimi ve gözetimi altında 24 Haziran günü sandıklar kapandıktan sonra sayılmaya başlanacak.

Endişe var mı?

CHP Berlin Birliği'nden Kenan Kolat, yurtdışındaki oy verme ve sonrasında oyların Ankara'ya gönderilerek orada sayılması sürecinde, oy güvenliği açısından "herhangi bir endişe duymadığını” vurguladı. Kolat, yurtdışındaki seçimlerde "ufak tefek teknik hataların” olabileceğini ama "ciddi bir sorun” beklemediğini de sözlerine ekledi.

İYİ Parti Berlin Gönüllülerinden Mehmet Kipel de, oy verme ve sonrasındaki süreçte "güven eksikliği” duymadıklarını belirtti.

Berlin Halkların Demokratik Platformu'ndan Rezan Aksoy ise oy güvenliği konusunda endişeleri olduğunu dile getirdi. "Oyu kimin verdiği değildir, kimin saydığı önemlidir” diyen Aksoy, sandıkların güvenliğinin bütün muhalefetinin sorumluluğunda olduğuna dikkat çekti.

Jülide Danışman / Berlin

© Deutsche Welle Türkçe