Aşı olmak, koronavirüse bağlı Covid-19 hastalığının şiddetli seyrini hafifletebilir veya en iyi koşullarda onu tamamen önleyebilir. Bununla birlikte, pek çok şey henüz yeterince araştırılmamış durumda. Aşı korumasının ne kadar süreceği ve bir aşının virüsün halk arasında yayılmasını azaltmaya ve hatta durdurmaya ne ölçüde yardımcı olduğuna dair henüz net çalışmalar bulunmuyor. Aşılanan kişilerin hastalığı başkalarına bulaştırıp bulaştıramadığı konusunda da kesin bir bilgi yok.

Ancak kesin olan bir husus var: Mevcut bilgilere göre, her ikisi de mRNA temelli BioNTech/Pfizer veya Moderna'nın aşılarından iki doz olduysanız bu aşılar koronavirüse karşı yüzde 95'e kadar koruma sağlıyor. Aşıya dair yapılan araştırmaya katılan 36 bin 621 kişiden 170'i Covid-19'a yakalanıyor, ancak bunlardan sadece sekizi aşı yapılanlardan. Test sonucu pozitif çıkan 162 kişinin büyük çoğunluğunun plasebo grubuna ait olduğu belirtiliyor ve yüzde 95'lik etkinlik hesaplaması bu şekilde yapılıyor.

Sağlık kuruluşlarından onay alan korona aşılarının çoğunun insanlar için oldukça etkili olduğu bildiriliyor. Bu durum tüm yaş ve cinsiyet grupları için de geçerli. Aşılanmamış kişilerin Covid-19'a yakalanma olasılığı, aşılananlara göre dokuz kat daha fazla.

Aşı sonrası sosyal mesafe kurallarına dikkat

Robert Koch Enstitüsü'ne (RKI) göre, aşılanan kişilerin koronavirüsü başkalarına bulaştırıp bulaştırmayacağı ve ne ölçüde bulaştırabileceği henüz netlik kazanmadı. Almanya'da salgınla ilgili verileri izleyen  RKI'nin açıklamasına göre, "Elimizde bulunan mevcut veriler, Covid-19’a karşı mRNA temelli aşıların bulaşmayı önleme veya azaltma açısından etkinliğinin kesin bir değerlendirmesine izin vermiyor." O sebepten RKI,  bu veriler elde edilene kadar, genel olarak tavsiye edilen koruyucu önlemlerin aşılamadan sonra da izlenmeye devam edilmesi gerektiğini belirtiyor. Bu önlemler ise sosyal mesafeyi korumak, hijyen kurallarına dikkat etmek ve maske kullanmak olarak sıralanıyor.

 

Aşıların bağışıklık sağlaması

İdeal olarak korona aşısı insanları ilk etapta enfekte olmaktan korur. Federal Sağlık Bilgilendirme Merkezi (BZgA), korona aşılarının, virüsün aşılanmış kişiler arasında daha fazla yayılmasını önlediğinin henüz kanıtlanmadığını, bu konuya dair sonuçlara önümüzdeki aylarda erişebileceğimizi belirtti. Bu tarz bir bağışıklıkta virüs vücuda girmeden yakalanır. Dolayısıyla aşılama, bir kişinin enfekte olmasını engeller. Aşılanan kişiler, virüs vücutlarında bulunmadığı için virüsü başkalarına geçiremezler. mRNA temelli aşıların bu tür bir bağışıklığı sağlayıp sağlamayacağı henüz  bilinmiyor.

Diğer bir bağışıklık sağlama türünde ise aşı enfeksiyonu engellemiyor ancak aşılanan kişiyi hastalığın başlangıcından ve şiddetli seyrinden korur. Ancak bir aşı, virüsün çoğalmasını durdurmazsa ve yalnızca hastalığın etkilerini etkisiz hale getirir veya hafifletirse, o zaman en azından bazı aşılanmış kişiler teorik olarak onu yine de yayabilir. Ancak burada da korona aşılarının daha ileri çalışma sonuçlarını beklemek önem kazanıyor.

Aşılar yüzde yüz koruma sağlar mı?

Bazı aşılar çok yüksek koruma sağlasa bile, aşı vasıtasıyla yüzde yüz korunma diye bir şey aslında bulunmuyor. Örneğin kızamık, kabakulak ve kızamıkçık aşısı yüzde 93 ila 99 etkinliği bulunan bir aşı. Mevsimsel grip aşısı ise bu değerin çok uzaklarında. RKI'ye göre, 2019-2020 sezonunda grip aşısının etkinliği, grip türüne bağlı olarak yüzde 61 ila 73 arasında değişiyordu.

Pandemi öncesi kaygısız hayata dönüş mümkün mü?

Çoğu insan bir aşının ya işe yaradığını ya da hiç işe yaramadığını varsayıyor. Ancak aşılarda durum siyah ve beyaz kadar keskin değil. Sadece Covid-19 aşısı için değil, bütün aşılar için birçok farklı kademe bulunuyor. Hangi aşının ne zaman hangi kademeye erişeceği ise belli olmuyor.

Bununla birlikte, şu anda uygulanmakta olan koronavirüs aşıları, aşılanan her kişide hastalığın şiddetini azaltabilecek durumda. Ancak aşıların, pandemiden önceki gibi kaygısız bir hayata geri dönüş için kolay bir çözüm olmadıkları da ortada.

Gudrun Heise

©Deutsche Welle