Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile Çin arasında "ticaret savaşları" son hızla devam ederken, Avrupa Birliği (AB), kendisini Türkiye üzerinden Asya’ya bağlayacak tren yolunu hayata geçiriyor. İlk etapta Halkalı-Kapıkule arasına inşa edilecek olan yeni tren hattı, bir sonraki aşamada ise Halkalı’dan Üçüncü Köprü (Yavuz Sultan Selim Köprüsü) üzerinden geçerek Gebze’ye uzatılacak. Hattın temeli Çarşamba günü yapılacak tören ile atılacak.

Yük ve insan taşıyacak olan yeni tren yolu hattı, aynı zamanda Çin’in "Tek Yol, Tek Kuşak" projesinin güzergahı ile örtüşüyor. Söz konusu proje kapsamında Çin, Avrupa ve Asya arasında ekonomik koridor oluşturmayı amaçlıyor. Yolların geçtiği güzergahlara lojistik merkezleri, limanlar, altyapı projeleri gibi birçok yan yatırım amaçlayan proje, ABD ile ticaret savaşlarının kızıştığı bir dönemde ilerliyor.

Üçüncü köprüye tren yolu

AB ile Türkiye on yılı aşkın süredir, İstanbul’dan Bulgaristan’a gidecek tren yolu güzergahları konusunda çalışıyor. AB Türkiye Delegasyonu Ulaştırma Sektör Yöneticisi Dr. Göktuğ Kara, Halkalı-Kapıkule tren yolu projesinin Avrupa çıkarlarına uygun projelerin en başında geldiğini belirtiyor. DW Türkçe'ye konuşan Kara, "Halkalı-Kapıkule projenin sadece bir parçası. Proje, Edirne'den Kars'a kadar giden orta koridor dediğimiz demiryolu ve üzerindeki bölümler, Avrupa Birliği açısından öncelikli finanse edilecek proje olarak belirlendi" diye konuştu.

Kara, yapılan fizibilite çalışmasının, projeden fayda sağlanabilmesi için Boğaz geçişinin önemli olduğunu gösterdiğini söyledi. Kara, "Boğaz, doğal bir bariyer, bunun giderilmesi için geçişe ihtiyacınız var. Marmaray tek yönde saatte 50 bin yolcu taşıyor. Çok yüksek kapasiteyle işlediği için proje için uygun değil. O nedenle üçüncü köprü yapılırken, orta şeritte çift hat tren geçişi için boşluk bırakıldı" diye konuştu.

"Çin-AB çatışması değil"

AB açısından hat, Asya’ya giriş için en önemli güzergah Kars’ı geçtiği zaman, Azerbaycan, İran, Gürcistan ve güneyde Suriye ve Irak’a açılış sağlayacağından ötürü büyük bir stratejik öneme sahip. Hat aynı zamanda Çin'in Tek Kuşak projesiyle de uyumlu olduğu için, AB’nin projenin hayata geçirilmesi konusunda çok istekli olduğu belirtiliyor. Ayrıca Türk tarafına Çerkesköy-Gebze geçişini hayata geçirme şartıyla, Halkalı projesine onay verdiği belirtildi. AB, 2030’a kadar bu geçişin tamamlanmasını istiyor.

Avrupa’nın lojistik anlamda doğuya doğru, kesintisiz, büyük kapasiteyle ve güvenli mal gönderebilmesi için stratejik bir hat olduğunu söyleyen Kara, söz konusu projenin Çin’in tek kuşak projesiyle rakip olmadığını belirterek, şunları söyledi:

"AB ile Çin zaten Tek Kuşak projesiyle, TransAvrupa Ağı arasında nasıl bir bağdaşma oturtabileceklerini konuşuyorlar. Özellikle Azerbaycan’la çekirdek bir ağ oluşturulması müzakere ediliyor. İran’la görüşülüyor. Doğu’ya doğru ulaştırma hatlarını geliştirmeye çalışıyor.  Çin’in bakış açısı sadece ulaştırma koridoruyla sınırlı değil, mal giderken üretim merkezleri oluşturmak, hattın geçtiği bölgelerde gelir seviyesini yükselterek talep yaratmayı hedefliyorlar. Çin daha çok ticaret koridoruna, AB ise ulaştırmaya odaklı. O nedenle birbirine rakip değiller.  İki tarafın projeleri birbirinin tamamlayıcısı gibi görülebilir."

Diğer yandan DW Türkçe'ye konuşan yetkililer Bulgaristan tarafındaki altyapının sorunlu olduğunu dile getirdi. Yetkililer, "Bulgaristan'da bizden gelecek çift  hat tek hata ve 120 km hıza düşüyor. Türk tarafı müzekarelerde bu standartların yükseltilmesi için bastırıyor” ifadesini kullandı.

Yılda 12 milyon ton yük taşınacak

200 kilometre hıza ulaşacak yeni tren yolu için AB 275 milyon euro hibe verirken, Ulaştırma Bakanlığı ile İtalyan Salini-Kolin İnşaat Ortaklığı arasında 529 milyon euro tutarında sözleşme imzalandı. Yılda taşınacak 1 milyon ton yükün 12-13 milyon tona çıkarılmasını hedefleyen yeni tren hattı 4 yılda bitirilecek. Çerkezköy ile Halkalı arasındaki bölümde daha çok yolcu taşındığı için buradaki hat ayrıca yenilenecek. Her iki tarafın anlaştığı projenin devamında ise Çerkezköy’den, Üçüncü köprüye oradan da Gebze’ye yeni bir tren hattı yapılacak. Bir başka ifadeye tren hattı, üçüncü köprü üzerinden Gebze'ye tren yoluyla uzanacak.   

Aslı Işık

© Deutsche Welle Türkçe