Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, geçen Temmuz ayında yaptığı konuşma ile yeni dönem hedefleri sıralarken Avrupa Birliği'nin (AB) sınır koruma ajansı Frontex'te görevli personel sayısını üç kat artırarak 30 bine çıkaracaklarını, ajansı son teknoloji ürünü ekipmanlarla donatacaklarını söyledi.

AB'nin Frontex'i güçlendirme kararı göçmen akınının yüksek olduğu, buna karşın üye devletlerin sığınma başvurularının üçüncü ülkelerde işleme alınması yönündeki çağrılarının artığı bir döneme denk geldi. Buna ek olarak Rusya'nın, AB ile sınırdaş müttefikleri aracılığıyla göçmen akınını desteklediğinden kuşku duyuluyor.

Von der Leyen'in Temmuz'daki açıklamasını Frontex'in insansız hava araçları (İHA), gece görüş gözlükleri ve diğer izleme cihazları almak için açtığı 400 milyon dolarlık ihale izledi.

DW'ye konuşan Frontex sözcüsü Krzysztof Borowski, bu araçların "düzensiz göç yollarının izlenmesi ve kaçakçılık gibi sınır ötesi suçların tespitinde kullanıldığını" söyledi.

Borowski, faaliyetlerinin "Orta ve Doğu Akdeniz gibi düzensiz göçmenlerin en fazla aktif olduğu alanlara" odaklandığını anlattı.

Ancak Frontex daha fazla insan gücü ve ekipman temin edilmesi sivil toplum kuruluşlarının (STK) tepkisini çekti. STK'lar Frontex'e sağlanan kapasitenin göçmenlerin otoriter rejimlerin eline itilmesinde kullanılacağından endişe ediyor.

Rusya'nın hibrit savaşıyla mücadele

Von der Leyen, konuşmasında "Rusya Yemen'den göçmenleri kuzeye getiriyor ve onları kasıtlı olarak Finlandiya sınırına itiyor" demiş ve Frontex'i güçlendirmekteki gerekçelerinden birinin bu olduğunu ifade etmişti.

Geçen yıl Finlandiya, Rusya'yı göçmenleri silah olarak kullanmakla suçlamıştı. Daha önce 2021'de ise Polonya yine Rusya'yı Belarus sınırında bir göçmen krizi yaratmakla itham etmişti. 

Geçen ay Rus devlet medyasına verdiği mülakatta Belarus Devlet Başkanı Aleksander Lukaşenko da Avrupa Birliği'ni ülkesine yönelik yaptırımlar kaldırılmazsa göçmenlerin "nereye istiyorlarsa gitmelerine" izin vermekle tehdit etti. 

Frontex'in yeni insansız hava aracı gibi ekipmanlarının üyelerin Rusya etkisindeki bölgelerden göçmen akınıyla mücadele edebilmesi için kara sınırları boyunca konuşlandırılması bekleniyor.

Ancak Avrupa genelinde aşırı sağcı partiler güçlendikçe ve merkez partiler de düzensiz göçe karşı pozisyonlarını sertleştirdikçe aktivistlerin endişesi artıyor.

Aşırı sağ Frontex'i güçlendiriyor

Birçok STK'nın destek verdiği "Frontex'i Kapat" kampanyası aşırı sağcı partilerin yükselişi ile merkez ve liberal partilerin sağa doğru kayışının Frontex'e olan desteği artırdığını söyledi.

Grup üyesi Josephine Valeske'ye göre "aşırı sağcı, göçmen karşıtı politikalar" Frontex'i güçlendiriyor. "Göçmenler iltica başvurusunda bulunma hakkı bile elde edemiyor" diyen Valeske, ajansa sağlanan fazla insan gücü ve hava araçlarının göçmenlerin geri itilmesinde kullanılacağını söyledi.

Aktivistlerden işkence ve ölüm uyarısı

Göçmenleri kurtarmak için Akdeniz'de gemiler işleten Sea Watch adlı Alman STK'nın sözcüsü Oliver Kulikowski, Frontex'in havadan gözetim ekipmanlarını göçmenleri tespit etmek ve yerlerini Libya sahil güvenliği ile paylaşmak için kullanacağını ifade etti. Göçmenlerin Libya'ya döndüklerinde "işkence ve ölümle" karşılaşabileceklerini kaydetti.

Geçen yıl Uluslararası Af Örgütü, Libya'ya geri dönenlerin "keyfi gözaltı ve işkence" riskiyle karşı karşıya olduğunu söylemişti.

Hayat kurtaran İHA'lar

İHA'ların denizde mahsur kalan insanları kurtarmak için sivil ajanslar tarafından kullanılması gerektiğini savunan aktivistlere göre Frontex'in geçmişte yaptığı "hayat kurtarmaya çalıştığına" dair beyanları boş çıktı.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) 2022 yılında Frontex'i Libya'daki ihlallere ortak olmakla suçlamıştı.

Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Örgütü (IOM) geçen yıl yarıdan fazlası boğulma sonucu olmak üzere 8 binden fazla kişinin göç yolunda öldüğünü rapor etti. Bu son 10 yılın en kötü değeri oldu.

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl ulaşabilirim?