Amerika Birleşik Devletleri (ABD) savaş uçaklarının, ABD hava sahasına giren Çin'e ait balonu düşürdüğü açıklandı. ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, günlerdir tartışmaya neden olan "casus" balonun vurulduğunu doğruladı. Bakan Austin, Başkan Joe Biden'in emri ile Çin'den yola çıkan, Pekin'e ait keşif/gözetleme balonunun, Güney Carolina açıklarında, Atlas Okyanusu üzerinde savaş uçakları tarafından vurularak düşürüldüğünü bildirdi.

Washington yönetimi Pekin'i, söz konusu balonu casusluk için kullanmakla suçlarken; Pekin yönetimi balonun düşürülmesini abartılı bir tepki olarak nitelendirerek suçlamaları reddetti.

Öte yandan Güney Amerika ülkelerinden Kolombiya da balon benzeri bir cismin kendi hava sahasında tespit edildiğini açıkladı.

Biden: Düşürme emrini günler önce verdim

Bu arada dün gazetecilere bilgi veren ABD Başkanı Joe Biden, Amerikan hava sahasına giren Çin'e ait balonun düşürülmesi emrini günler önce verdiğini belirtti. Balonun varlığı konusunda geçen Çarşamba günü bilgilendirildiğini aktaran Biden, mümkün olan en kısa sürede düşürülmesi yönünde emir verdiğini vurguladı. 

Savunma Bakanı Austin, insanlar için olası bir risk oluşturmasının önüne geçmek adına, balonun okyanus üzerinde vurulduğunu kaydederek, karada düşürülmesi halinde balonun büyüklüğü, yüksekliği ve ağırlığı nedeniyle vatandaşlar için tehlikeli olabileceğini değerlendirdiklerini ifade etti. 

Austin ayrıca, balon ile Pekin yönetiminin ABD'ye ait stratejik noktaların gözetlemeye çalıştığını ileri sürdü ve yaşananın ABD'nin egemenlik haklarının ihlali olduğunu dile getirdi. 

Pek çok Cumhuriyetçi Parti üyesi ile eski Başkan Donald Trump da Çin'e ait balonun düşürülmesi yönünde Biden üzerindeki baskıyı artırmıştı.

Pekin oldukça rahatsız

Pekin yönetimi ise insansız ve sivil misyona sahip olduğunu belirttiği balonun düşürülmesi karşısında rahatsızlığını dile getirirken, "yaşanan olayın uluslararası teamüllerin ciddi biçimde ihlali olduğu" değerlendirmesinde bulundu. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcülüğü, Pekin'in Washington'u, balonun sadece sivil amaçlı uçuş yaptığı ve hava şartları ile kontrol ve istem dışında ABD hava sahasına girdiği konusunda defaaetle bilgilendirdiklerini tekrarladı. Sözcülük ayrıca, Pentagon'un da balonun askeri ve sivil açıdan tehlike arzetmediğini bizzat itiraf ettiğine işaret etti.

Düşürülen balonun enkazı çıkartılıyor

ABD Savunma Bakanlığı, deniz üzerinde düşürülen balonun enkazının çıkarılmasına başlandığını da açıkladı. Bunun ne kadar zaman alacağının bilinmediğini de belirten Bakanlık, enkazın suların sakin olduğu bir bölgede bulunduğunu ve çıkarılmasının kolay olacağını tahmin ettiklerini bildirdi.

ABD'li makamların verdiği bilgiye göre balon ilk olarak 28 Ocak'ta Alaska üzerinde görüldü ve o zamandan bu yana da gözetleniyor. 30 Ocak'ta Kanada, 31 Ocak'ta da ABD'nin Idaho eyaletinde gözlemlenen balonun, ilk olarak tespit edildiği andan itibaren, Çin adına faydalı olabilecek bilgileri toplamasının da engellemeye çalışıldığı aktarıldı. 

Balon, ABD'li yetkililere göre hiçbir zaman sivil uçuş sahası için de tehlike arzetmedi. Enkazının çıkarılmasıyla Çin'e ait balonun hangi misyonla uçtuğunun tespit edilmesinin amaçlandığı da kaydediliyor. Pentagon, geçen Perşembe günü ilk olarak balonun tespit edildiğine dair bilgiyi kamuoyu ile paylaşmış, balonun Montana eyaleti sınırlarında bulunan nükleer başlıklı kıtalararası balistik füzelerin muhafaza edildiği hava üssü yakınlarında da görüldüğünü bildirmişti.

Blinken'in ziyareti iptal edildi

Balon krizi nedeniyle ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Çin gezisini kısa vadeli olarak iptal etti. Gezi, 2018'den bu yana yapılan ilk resmi ziyaret olması itibariyle önem arzediyordu. ABD yönetimi balon krizine rağmen Çin ile diyalog kanallarının açık kalmaya devam edeceğini ve Blinken'in gezisinin imkanlar dahilinde en yakın zamanda yapılacağını duyurdu. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcülüğü, olayın bazı ABD'li politikacılar ile medya tarafından Pekin'e saldırma ve kötüleme amaçlı siyasete malzeme yapıldığını savundu.

Kolombiya da balon tespit etti

Bu arada Kolombiya da benzer bir balonun kendi hava sahasında tespit edildiğini duyurdu.Kolombiya Hava Kuvvetleri'nden yapılan açıklamada, 17 bin metre yükseklikte, ülkenin kuzeyinde görülen balonun ulusal güvenlik açısından tehlike arzetmediği de bildirildi. Diğer ülkelerle tespit edilen cismin aydınlatılması meselesinde iş birliği yapıldığı da aktarılırken, Pentagon Sözcüsü Pat Ryder de ikinci bir balonun Latin Amerika hava sahasında görüldüğünü bildirdi. Pekin ise ABD'de görülen dışında bir balonun varlığına dair açıklama yapmadı.

Balonlar genellikle gözetleme amaçlı kullanılan araçlar ve kulanımları yeni değil. Uydulardan farklı olarak balonlar normalde tek bir noktada kalıp, incelenmesi hedeflenen noktaları çok daha yakından büyüteç altına alabiliyorlar ve radarlar tarafından tespit edilmeleri de zor. Telekomünikasyon kanallarına dair bilgi toplayabilme imkanına sahip balonların rotası ve izleyeceği yol konusundaki teknik imkanları günümüzde oldukça iyi ve rüzgar veya başka hava muhalefeti nedeniyle yörüngesinden çıkma ihtimali de düşük olarak görülüyor.

 

dpa, ETO/ET