Ankara ile Tahran’ın doğal gaz mutabakat zaptının zamanlaması, Washington’da kaşların çatılmasına neden oldu. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Sean McCormack, hükümetinin duyduğu rahatsızlığı, günlük olağan basın toplantısında dile getirdi: “Şu sırada İran’la iş yapmak isteyip istemedikleri Türk hükümetinin, Türk kurumlarının bileceği iş. Bizim fikrimizi, İran petrol ve doğal gaz sektörüne yatırım yapmanın şimdi zamanı olup olmadığını soracak olursanız, hayır, biz böyle düşünmüyoruz.“

Amerikan hükümeti, Birleşmiş Milletler’de İran’a karşı yaptırımlar tartışılırken, tam da bu yaptırımların yoğunlaşması gerektiği düşünülen bir sektöre Türkiye’nin yatırım yapmaktan söz etmesine tepkili.. Fakat sözcü McCormack’ın sözleri, iki ülke arasında varılan anlaşmanın kısa sürede gerçekleşmesi olanaklı olmayan bir proje olduğunu Washington’un da bildiğini gösteriyor: “Bunun yine bu ön anlaşmalardan biri olduğunu anlıyorum. Bu noktada hiçbir şey kesin değil.“

Benzer birçok metin

Gerçekten de özellikle enerji sektöründe arkası gelmemiş bu tür birçok mutabakat beyanı var. İran ile Türkiye’nin birlikte gerçekleştirmek istediğini belirttiği ortak projeler ise İran’da binlerce kilometrelik boru hatlarının inşasını gerektiriyor. Amerikan yönetimi, bu boru hatlarının kısa sürede inşasının çok çeşitli nedenlerle olanaksız olduğunu biliyor.

Üstelik Washington, Türkiye’nin bu adımının arkasında yatan nedenleri de biliyor ve anlıyor. Çünkü hem Ankara, hem Washington, Orta Asya petrol ve doğal gazının, Rusya devreden çıkarılarak, Hazar Denizi üzerinden Türkiye’ye ve oradan da Batı Avrupa’ya taşınmasını savunuyor. Ancak, en başta Avrupa Birliği’nin çıkarına olan bu planlar konusunda yine Avrupa ülkelerinin çekingen tavrını ne Türkiye, ne de Amerika Birleşik Devletleri anlayamıyor.

AB’ye yönelik hamle

Türkiye’nin bu son hamlesinin de, Avrupa Birliği’ni uyandıracağı umulan iki hedefe yönelik olduğu Amerikan başkentinde bir sır değil. Bu hedeflerin ilki, Türkmenistan’ın doğu bölgeleriyle İran’da doğal gaz bulunduğundan kuşku duyan Avrupa ülkelerine bu kaynakların varlığını resmen belgelemek. İkincisiyse hala Rusya’dan gelen doğal gaza bağımlı kalan Avrupa Birliği üyelerine, enerji kaynaklarında çeşitlilik yaratılabileceği mesajını vermek.

Bunları bildiği halde Washington, her ihtimale karşı, Türkiye’ye üstü kapalı bir uyarıda bulunmayı da gerekli gördü. Amerikan Dışişleri Sözcüsü Sean McCormack, İran’da 20 milyon doları aşan yatırım yapanlara karşı Amerika Birleşik Devletleri’nin yaptırımlar uygulamasını öngören yasayı hatırlattı.