ABD Başkanı Donald Trump, birliklerin başka şehirlere de gönderilebileceğini duyurdu. Trump'ın adı geçen şehirler arasında New York, Chicago ve Baltimore bulunuyor.

Ancak Trump'ın Washington'da uyguladığı yöntemi diğer eyaletlerde de tekrarlayıp tekrarlayamayacağı henüz belirsiz. Haziran ayında Kaliforniya'ya Ulusal Muhafız ve Deniz Piyadeleri göndermesi üzerine açılan dava, Trump'ın hareket alanını daraltabilir.

Trump, başkente Ulusal Muhafız göndermesini "suçla mücadele" gerekçesiyle savundu. Bu adımı "kurtuluş günü" olarak nitelendiren Trump, amacın şehri "suçtan, kan dökülmesinden, kaostan ve sefaletten" korumak olduğunu söyledi.

Adalet Bakanı Pam Bondi, başkent polisinin kontrolünü üstlendi. Uyuşturucuyla Mücadele Dairesi (DEA) Başkanı Terry Cole ise Bondi tarafından "acil durum polis şefi" olarak atandı.

Resmî veriler ise Trump'ın iddialarını çürütüyor. Son iki yılda başkentte şiddet suçlarında düşüş yaşandı. Eleştirmenler, başkentte olağanüstü hâl bulunmadığını, dolayısıyla askerî varlığın gerekçesiz olduğunu vurguluyor.

Washington Belediye Başkanı Muriel Bowser, "Rakamlar böyle bir tedbiri haklı çıkarmıyor. Suç oranı düşüyorsa neden bu müdahale?" dedi.

George Washington Üniversitesi'nden hukuk profesörü Laura Dickinson da şu değerlendirmeyi yaptı:

"Kent yönetimi, Başkan'dan herhangi bir destek talep etmedi. Bu nedenle karar, en iyi ihtimalle tartışmalı. Ayrıca bu yaklaşım ABD'deki geleneğimize aykırı. Biz her zaman ordunun kolluk kuvveti olarak kullanılmasında son derece temkinli davrandık."

Siyasi manevra mı?

Washington, D.C. eyalet statüsünde değil ve doğrudan federal hükümete bağlı. 1973'te Kongre tarafından çıkarılan "Home Rule Act", Başkan'a olağanüstü durumlarda Kongre onayı olmaksızın 30 gün boyunca başkent polisinin kontrolünü üstlenme yetkisi veriyor. Ayrıca federal bölge olduğu için Başkan, Ulusal Muhafızların komutasını da elinde bulunduruyor.

ABD'de bazı yorumcular, bu adımın "Epstein dosyaları" tartışmalarından ve artan işsizlik rakamlarının gündeme gelmesinden dikkatleri uzaklaştırmaya yönelik bir siyasi manevra olduğunu düşünüyor. Trump'ın onay oranları son aylarda, özellikle göç politikası gibi kendisi için önemli alanlarda düşüş gösteriyor.

Kongre'deki siyah üyelerden oluşan "Congressional Black Caucus" da Trump'ın hedef gösterdiği şehirlerin ortak özelliğine dikkat çekti: Hepsinin siyah belediye başkanları var. Grup, Trump'ın hamlesini "açıkça ırkçı ve tiksindirici bir güç gösterisi" olarak nitelendirdi.

Eyaletler direnebilir mi?

Başkent dışındaki eyaletlerde Başkan'ın yetkisi sınırlı. 50 eyalette Ulusal Muhafızlar doğrudan eyalet valilerine bağlı. Bu nedenle Trump'ın diğer kentlere müdahale etmesi zor.

Syracuse Üniversitesi'nden hukuk profesörü William Banks, DW'ye yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:

"Bu örneği genellemek doğru değil. Başkan Chicago'ya, Philadelphia'ya, New York'a ya da Los Angeles'a gidip aynı şeyi yapamaz. Böyle bir yetkisi yok."

Los Angeles örneği

Peki Trump, Haziran ayında nasıl Ulusal Muhafızları ve Deniz Piyadelerini Los Angeles'a gönderebildi? Banks, bunun yalnızca federal mülklerin ve personelin korunmasına yönelik sınırlı yetkiler çerçevesinde mümkün olduğunu, Trump'ın o dönemde "çok ince buz üzerinde yürüdüğünü" belirtiyor.

Trump, bu adımı "protestocuların devlet malına zarar vermesini ya da göçmenlik dairesi ICE çalışanlarını yaralamasını önlemek" için gerekli gördüğünü savunmuştu.

Askerler, federal mülkü koruyabilir. Ancak ordunun. ülke içinde polislik görevini üstlenmesini engelleyen 1878 tarihli "Posse Comitatus Yasası" gereğince, ülke içindeki görev alanları hukuken sınırlı. Kaliforniya'da açılan dava, Ulusal Muhafızların bu şekilde kullanılmasının yasa ihlali olup olmadığını incelemek üzere başlatıldı. Karar henüz açıklanmadı.

George Washington Üniversitesi'nden Dickinson, bu kararın ilerideki davalar açısından yol gösterici olacağını vurguluyor: "Mahkemenin vereceği karar elbette büyük önem taşıyor."

Dickinson'a göre mesele sadece hukuki değil: "Ulusal Muhafızların Amerikan şehirlerinde devriye gezmesi, kurumun toplumdaki saygınlığına zarar verebilir. Askerî kurumlar ABD'de partiler üstü güven duyulan ender yapılardan biri. Bu zarar görürse telafisi zor olur."

Bundan sonra ne olacak?

Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu Kongre, denetimin uzatılmasını kabul etmezse başkent polisinin federal denetimi 30 gün içinde sona erecek. Ancak Ulusal Muhafızların görev süresi sınırsız olarak uzatılabiliyor.

Trump'ın adımlarını "otoriter bir güç gösterisi" olarak niteleyen eleştirmenlere rağmen Banks, diğer eyaletlere yönelik tehditlerin büyük ihtimalle boşa çıkacağını düşünüyor:

"ABD'nin kurucu tarihi, İngiliz ordusunun kovulmasına dayanıyor. Bizim için kolluk kuvvetleri sivil bir görevdir. Bu nedenle toplum, askerlerin sokaklarda görev yapmasını kabullenmez."

Banks son olarak şunu ekliyor:

"Biz ABD'de askerî üniformaların sokaklarımızda olmasını istemeyiz. Silahlı erkek ve kadınların devriye gezmesi toplumumuzun ruhuna aykırı."