ABD, Tahran Büyükelçiliği'nin 1979 yılında işgal edilmesinin ardından İran’la diplomatik ilişkilerini durdurdu. Amerikan Dışişleri Bakan Yardımcılarından William Burns'ün İran'ın nükleer programıyla ilgili görüşmelere katılacak olması, ABD'nin yaklaşık 30 yıl aradan sonra İran'la ilk defa bu düzeyde bir diplomatik görüşme yapacağı için önem taşıyor.

ABD strateji mi değiştiriyor?

Amerika, daha önce, uranyum zenginleştirmeye son vermediği sürece İran'la müzakere masasına oturmayı reddediyordu. Peki Cumartesi günü Cenevre'de BM Güvenlik Konseyi'nde veto hakkı bulunan beş daimi ülkenin temsilcileriyle, İran'ın nükleer baş müzakerecisi Said Celili ve Avrupa Konseyi'nin Dış Politika Sorumlusu Javier Solana'nın bir araya geleceği zirveye ABD'nin de ilk kez resmi olarak katılacak olması, Washington'un İran konusundaki stratejisini değiştirdiğine mi işaret ediyor?

Washington yönetimi, Cenevre'deki görüşmelere katılımla, “Tahran'a nükleer faaliyetlerinden vazgeçmesi için diplomatik gayretler konusundaki ciddiyetin ortaya konmasının amaçladığı” açıklamasını getiriyor.

Tahran’a verilecek mesaj

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Sean McCormack, "Washington'un İran konusundaki tavrında bir değişiklik yok ancak, Tahran'a ileteceğimiz mesajlarımız olacak" diye konuştu. McCormack, “Cenevre’ye gidecek Dışişleri yetkilisi Burns, en deneyimli diplomatlarımızdan biri ve kendisinin İran'ın baş müzakerecisi Celili ile Tahran'ı atom programından vazgeçmesine dair mesajları olacak” dedi.

Washington, İran'la yapılacak görüşmelere temsilci göndererek, ABD'nin, daha ciddi müzakerelere başlamadan önce İran'ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurması gerektiğine dair tavrını yineleyecek. ABD'nin Cenevre'ye göndereceği Dışişleri Bakan Yardımcısı Burns, İran'a “diyalog teklifimizi kabul etmezseniz, bunun sonuçları olacaktır” mesajını iletecek.

ABD'nin ilk kez resmi olarak görüşmeye katılacak olması, İran'la yaşanan nükleer sorunun müzakere ile halledileceğine dair inancı kuvvetlendirse de, bu yöndeki umutlar kısa zamanda gerçeğe dönüşmeyecek. Zira İran'dan gelen son açıklamalar, İran'ın nükleer programdan geri adım atmayacağı yönünde.

‘Nükleer güç elimizden alınamaz’

İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, yaptığı açıklamada, hiçbir gücün nükleer enerjiyi İran halkından alamayacağını söyledi. Hamaney, “Avrupalılar, İran halkıyla müzakere ettiklerinin farkına varsınlar. Kırmızı çizgilerimiz oldukça açık ve bellidir. Tehdit olmaması kaydıyla müzakere ederiz ve görüşmelerde mesafe kat edilmesi de buna bağlı" diye konuştu.

Avrupa Birliği Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Javier Solana ise Berlin'de yaptığı açıklamada, Cumartesi günü İsviçre'de yapılacak görüşmelerden umutlu olduğunu söyledi. Solana, BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesiyle Almanya'nın Tahran'a sunduğu öneriye, “yapıcı ve olumlu yanıt” vereceğini umduğunu belirtti. Solana, BM Güvenlik Konseyi'nin daimi üyeleri ve Almanya'dan oluşan “5 artı 1 ülkelerinin” dışişleri bakanlarının öneri paketini 14 Haziran'da Tahran'da İran makamlarına sunmuştu. Paket, uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurması halinde İran'a ekonomik ve siyasi alanda destek verilmesi teklifini içeriyor.