İran'ın, kamuoyunda nükleer anlaşma olarak bilinen Kapsamlı Ortak Eylem Planı'ndaki (JCPOA) yükümlülüklerinin bir kısmını Çarşamba günü askıya aldığını açıklaması sonrası Avrupa Birliği'nden ilk ortak tepki geldi.

Anlaşmanın Avrupalı imzacıları Almanya, Fransa, Britanya ve blok halinde AB'nin yaptığı ortak açıklamada "İran'ın (anlaşmadaki) taahhütlerine ilişkin açıklamaları büyük bir endişe ile kayda geçti" ifadesi kullanıldı.

İran'a gerilimi tırmandırmadan kaçınma ve anlaşmaya ilişkin taahhütlerini yerine getirmeye devam etme çağrısı yapan AB, JCPOA'nın korunması ve sürdürülmesine sadık kalacaklarını belirtti.

Açıklamada ayrıca İran'ın, anlaşma kapsamında önceden belirlenmiş ülkelere sevk etmesi gereken zenginleştirilmiş uranyum ve ağır su stoklarını geçici olarak elinde tutacağını açıklamasına tepki gösterildi.

Avrupa Birliği Dış İlişkiler Servisi tarafından yayınlanan açıklamada "Ültimatomları reddediyor ve İran'ın (anlaşmaya) bağlılığını, JCPOA ve NPT alanına giren hükümler uyarınca, nükleer konulardaki taahhütlerini yerine getirme performansına bağlı olarak değerlendiriyoruz" ifadesi yer aldı. Açıklamanın içinde yer alan NPT ifadesi 1970 tarihli Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması'na atıfta bulunuyor.

İran'dan yanıt

İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Sözcüsü Behruz Kemalvandi ülkenin resmi haber ajansı IRNA'ya Çarşamba gününden bu yana yaşanan gelişmelerle ilgili bir açıklama yaptı.

Kemalvandi, "Hedefimiz JCPOA'yı güçlendirmek ve tekrar rayına oturtmak" ifadesini kullandı.

Nükleer anlaşmayı "kısmen" askıya almıştı

İran, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi, Avrupa Birliği ve Almanya ile 2015 tarihinde imzaladığı ve ABD'nin Mayıs 2018'de çekildiğini açıkladığı nükleer anlaşmadaki yükümlülüklerinin bir kısmını Çarşamba günü askıya aldığını açıklamıştı.

ABD'nin anlaşmadan çekildikten sonra özellikle İran'ın petrol ihracatını hedef alan yaptırımları devreye koyması nedeniyle rahatsızlığını dile getiren Tahran, uluslararası arenada kendisini sıkıştıran önlemlere karşı JCPOA'nın diğer imzacılarının çözümler üretmesini istiyor.

Bu doğrultuda JCPOA'nın tekrar gözden geçirilmesini talep eden İran, taleplerinin yerine getirilmesi için diğer imzacılara 60 günlük bir süre tanımıştı.

ABD'den metal yaptırımı

Tahran'ın açıklamasından sonra ABD de İran'ın ihracat gelirinin yaklaşık yüzde 10'unu oluşturan metal endüstrisine karşı yeni bir yaptırım paketini yürürlüğe koydu.

Buna göre İran'ın petrol satışı dışında en büyük ihracat gelir kalemini oluşturan metal endüstrisi dâhilinde Tahran'dan demir, çelik, alüminyum ve bakır alacak kişi ve kurumlara yasak getiren yeni yaptırımlar uyarınca bu ürünlerin satışı, tedariki, taşınması ve pazarlanması yasaklandı.

İran'ın ana ihracat kalemi petrol endüstrisi de Kasım ayında hedef alınmış ve petrol ticaretinde Türkiye'nin de aralarında olduğu sekiz ülkeye getirilen altı aylık muafiyet de geçtiğimiz günlerde sona ermişti.

DW,AP,dpa,rtr/ÇÖ,JD

© Deutsche Welle Türkçe