Bush yönetiminin ABD'deki emlak krizinin aşılması için alacağını açıkladığı önlemler de işe yaramadı ve Amerikan ekonomisinde durgunluk endişesi tüm dünya borsalarını sarstı. Uzmanlar Amerikan ekonomisinin sorunlarının Avrupa'yı da etkileyeceği bekliyorlardı, ama bunun zamanlaması herkesi şaşırttı.

Dün borsalarda düşüş yaratan satışlar ekonomik verilerden çok, yatırımcılar arasındaki spekülasyon ve panikle açıklanıyor. Mannheim Üniversitesi'nden Ekonomi Profesörü Martin Weber'e göre, hisse senedi satışları tamamen duygusal, ama sonuçları reel. Emlak piyasasındaki krizin büyüklüğünün fark edilmediğini belirten Prof. Weber, bankaların durumu ile ilgili değerlendirmelerin beklenenden daha olumsuz olmasını, duygusal satışların nedeni olarak görüyor.

Frankfurt borsası uzmanlarından Wolfgang Gerke'ye göre, bu eğilim devam edecek ve 2008 borsa için kötü bir yıl olacak. Gerke, Alman ekonomisinde durgunluk belirtisi bile olmamasına rağmen, Amerika'daki sorunların etkisinin görülmeye başlandığını ve konjonktürde düşüş olacağını vurguluyor. Alman uzman, borsaların her zaman diğer ekonomik göstergelerden daha hassas olduğunu belirterek, yatırımcının Başkan Bush'un konjonktürü canlandırma paketinin yeterli olmayacağından endişe ettiğini, bankaların yıllık bilançolarının olumsuz çıkmasının da panik satışlarını getirdiğini belirtti.

AB ve Almanya’dan piyasalara güven mesajı

Politikacılar ise paniğin yayılmaması için sükûnet çağrıları yaptılar. Almanya Ekonomi Bakanı Michael Glos, borsalardaki eğilimin ortaya çıkmasından sonra yatırımcılara sakin olmalarını önerdi ve Almanya'nın ekonomisinde sorun olmadığını söyledi.

AB Komisyonu'nun para politikasından sorumlu üyesi Joaquin Almunia, "borsalardaki dalgalanmaların iyiye işaret olmadığını" ancak "Avrupa ekonomilerinin temelinde sağlam olduğunu" söyledi. AB Dönem Başkanı Slovenya Maliye Bakanı Andrej Bayuk'da gelişmeleri endişe ile izlediklerini kaydetti.

Dünyanın yaşadığı büyük ekonomik krizler

Borsalarda tüm dünyayı sarsan krizler her zaman yaşanmıyor. İlk büyük borsa krizi 17. yüzyılın ikinci yarısında Hollanda’da lale çılgınlığının sonunun gelmesi ile yaşanmıştı. Lale soğanı fiyatlarının sürekli artacağı beklentisi içindeki yatırımcılar, 1636 yılının sonuna kadar nadir rastlanan lale soğanlarının fiyatlarını ortalama gelirin 40 katına kadar çıkarmıştı. Alımların durması ile düşmeye başlayan borsa birçok yatırımcının hayallerini soğanlarla birlikte çürüttü, kayıp % 90 oranında oldu.

19. yüzyılın borsa krizi endüstrileşmenin sınırlarına dayanılması ile yaşandı. 1871 yılında Alman Rayhı'nın kurulması ile yaşanan ekonomik büyüme, arz-talep dengesinin bozulması ile durdu. 1873 Mayıs'ında önce Viyana borsası, ardından Londra ve New York borsaları çöktü. Ekim ayında Berlin'de yaşanan panikle birçok işletme iflas etti.

20. yüzyılın en ağır borsa krizi 1929 yılında yaşanan Kara Pazartesi idi. Wall Street'de başlayan panik satışları tüm dünya borsalarını etkiledi. Dünya ekonomisinde oldukça uzun süren bir genişleme döneminin sonuna gelinmişti ve bu krizin etkileri 30'lu yıllarda gerek Amerika gerekse Avrupa ekonomilerinde devam etti.

Kara Perşembe tekrarlanır korkusu

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra dünya borsalarını sarsan ilk büyük kriz 19 Ekim 1987'de yaşandı. Dow Jones bir günün içinde % 22,6 oranında düşünce, o günün adı Kara Perşembe olarak kaldı. Bu borsaların dijital sisteme geçişinden sonra yaşanan ilk büyük krizdi ve uzmanlara göre, Amerikan ekonomisinin sorunları kadar bilgisayarlar da panik satışlarını arttırmış, krizi ağırlaştırmıştı.

2000 yılında piyasanın yükselen yıldızı internet ve yeni teknolojiler birdenbire söndü. Bu firmaların değerleri spekülatif alımlarla yükselmişti ve bu sabun köpüğünün sönmesi ile Frankfurt Borsası'ndaki % 90'ı aşan kayıplar yaşandı. Yükseliş döneminde piyasaya giren küçük ve yeni yatırımcılar ağır kayıplar yaşadılar.