ABD Başkanı Donald Trump'ın "Amerika'yı yeniden harika yap" sloganını gerçekleştirmek amacıyla ithal edilen çeliğe yüzde 25 ve alüminyuma yüzde 10 ek gümrük vergisi uygulamasının yürürlüğe girmesiyle bu karardan etkilenen ülkeler ABD'ye karşı duracaklarını açıkladı. Karardan etkilenen Avrupa Birliği (AB) ABD'den ithal edilen bazı ürünler için ek gümrük vergisini uygulamaya hazırlanırken, Kanada ve Meksika bu yönde kararlar aldıklarını açıkladı.

ABD Ticaret Bakanı Wilbur Ross Perşembe günü yaptığı açıklamada alüminyum ve çeliğe ek gümrük vergisi uygulamasından iki ay kadar muaf tutulan AB, Kanada ve Meksika'nın muafiyetlerinin 1 Haziran itibariyle kaldırılacağını belirtmişti. Ross, Kanada ve Meksika ile 24 senedir varolan Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması'nın (NAFTA) yenilenmesi görüşmelerinin "beklenenden uzun sürmesi" ve görüşmelerin bitiş tarihiyle ilgili "kesin bir zamanlama olmaması" nedeniyle bu iki ülke için muafiyeti kaldırma kararı aldıklarını aktarmıştı.

Kanada ve Meksika'dan misilleme gümrük vergisi

ABD'nin bu adımına Kanada ve Meksika'dan karşı adım gecikmedi. Kanada, ABD'den ithal edilen et, kahve, şekerleme, kontraplak, akçaağaç pekmezi ve çelik ile alüminyuma karşı toplamında 12 milyar 800 milyon dolar değerinde misilleme gümrük vergisi uygulama kararı aldı. Meksika da çelik, aralarında domuz eti, elma ve peynir çeşitlerinin bulunduğu birtakım tarımsal ürünlere ek gümrük vergisi uygulamaya karar verdi. Meksika Ticaret Bakanı Yardımcısı Juan Carlos Baker Twitter'da yaptığı açıklamada, "Meksika, ABD'nin Kuzey Amerika'da ticareti bozan tek taraflı ve korumacı önlemlerini kuvvetli bir şekilde reddediyor" dedi.

AB yetkilileri ile haftalarca süren görüşmelerin olumsuz sonuçlanması ve taraflar arasında bir anlaşmaya varılamaması nedeniyle AB'ye tanınan muafiyetin de kaldırılması kararını açıklayan ABD Ticaret Bakanı Ross, AB'nin "süresiz ve koşulsuz bir şekilde ek gümrük vergilerinden muaf tutulma" isteğini karşılamaya niyetlerinin olmadığını söylemişti. Bunun üzerine açıklama yapan AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, "Bu dünya ticareti için kötü bir gün" dedi ve ABD'ye misilleme yapacaklarını açıkladı. Juncker uyuşmazlığın çözümü için Dünya Ticaret Örgütü'ne (DTÖ) başvurulacağını belirtti. AB Komisyonu, ABD'den ithal edilen yaklaşık 2 milyar 800 milyon euro değerinde ürüne ek gümrük vergisi uygulamayı planlıyor. Bu ürünler arasında viski, yer fıstığı ezmesi, Harley-Davidson marka motosiklet ve Levi's marka kot pantolon bulunuyor.

Alman Bakan: Karar yanlış ve yasa dışı

ABD'nin ek gümrük vergisi uygulama kararı ABD, İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya, Japonya ve Kanada'dan oluşan G-7 grubunun finans bakanları toplantısı için Kanada'nın Whistler kentinde bulunan bakanların da gündeminde yer alıyor. Konuyla ilgili açıklama yapan Almanya Maliye Bakanı Olaf Scholz, ABD'nin kararını "yanlış" ve uluslararası gümrük vergileri kurallarını ihlal etmesi nedeniyle "yasa dışı" bulduğunu belirterek, AB'nin "güçlü ve akıllıca" bir şekilde yanıt vereceğini belirtti. "Trans-Atlantik ilişkiler için iyi bir gün değil" diyen Scholz,  "Avrupa Komisyonu, ilgili uluslararası kurallar ve ilgili zaman aralıkları içerisinde uygulanacak önlemler hazırladı" dedi.

G-7 toplantısı için Kanada'da olan Fransa Maliye Bakanı Bruno Le Maire da ABD'nin ek gümrük vergisi uygulama kararının "haksız ve gereksiz" olduğunu söyledi. Kararın küresel büyüme için "tehlikeli sonuçlar" doğuracağını belirten Le Maire, çelik ile alüminyuma getirilen ek gümrük vergisi yürürlükte olduğu sürece müzakere etmeyeceklerini ifade etti. Le Maire, "Baskı altında müzakere etmeyi reddediyoruz" dedi.

Macron Trump'la telefonda görüştü

ABD'nin kararını açıklamasında saatler sonra ABD Başkanı Trump ile telefonda görüşen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ABD'li mevkidaşına bu kararın "yasa dışı" ve bir "hata" olduğunu belirtti. Elysee Sarayı'ndan yapılan açıklamaya göre Macron Trump'a "AB'nin kesin ve uygun bir şekilde karşılık vereceğini" ve "iktisadi milliyetçiliğin" ABD dahil herkesi cezalandıracağını söyledi.

Kanada Maliye Bakanı Bill Morneau da G-7 toplantısına katılan ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin'e "aldıkları karara itirazımızı çok açık bir şekilde" ileteceğini ifade etti. Konuyla ilgili açıklama yapan bir isim de Uluslararası Para Fonu Christian Lagarde oldu. Lagarde, ABD'nin kararından en çok "fakir, daha az imtiyazlı ve geçimlerini sağlayabilmek için ithal ürünlere ihtiyaç duyan insanların" etkileneceğini belirtti.

Ne olmuştu?

ABD Başkanı Trump, Mart ayında aldığı kararla aralarında AB, Kanada ve Meksika'nın bulunduğu ülkelerden ithal ettiği çelik ve alüminyuma ek gümrük vergisi uygulanacağını açıklamıştı. AB, Kanada ve Meksika'nın aralarında bulunuğu bazı ülkeleri ilk önce bir ay, ardından 1 Haziran'a kadar olmak üzere bir ay daha bu vergilerinden muaf tutulmuştu. Ancak AB, Kanada ve Meksika ile yapılan görüşmelerden bir sonuç alınamaması nedeniyle ABD 1 Haziran itibariyle ek grümrük vergilerinin uygulanacağını açıklamıştı.

ABD, ek gümrük vergisi kararı kapsamında bulunan Güney Kore, Arjantin, Avustralya ve Brezilya ile anlaşma sağlandığını açıkladı. ABD Ticaret Bakanı Ross, Güney Kore ile bir çelik kotası üzerine anlaştıklarını belirtirken, Arjantin, Avustralya ve Brezilya ile "ek gümrük vergisi yerine" bu ülkelerin ABD'ye ihraç edebilecekleri ürünler ile ilgili bir "hacim sınırlaması" konusunda anlaştıklarını ifade etti.

rtr,AFP,dpa/DÇÜ,ÖA

© Deutsche Welle Türkçe