Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun, CHP Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Enis Berberoğlu'nun MİT TIR'ları davası kapsamında tutuklanmasının ardından başlattığı Adalet Yürüyüşü, bugün (3 Temmuz) 19. gününü doldurdu. Ankara’dan İstanbul’a yürüyen on binlerce kişi, Kılıçdaroğlu’nun "Provokasyonlar olacaktır diye bazı duyumlar geliyor, provokasyon olayıyla karşılaştığınızda lütfen ama lütfen sadece alkışlayın" uyarısı ile güne başladı.

Kocaeli sınırında karşılaştığımız manzara, Kılıçdaroğlu’nun uyarısının yetkililer tarafından da ciddiye alındığını gösteriyor. Yol boyunca sıkı güvenlik önlemleri var. Saat 08.00’de başlayan yürüyüşün ikinci mola yerinde onlarca askeri zırhlı araç hazır bekliyor. Otoyolun kenarından akan kalabalık, tek sıra halinde ilerleyen polis memurları tarafından korunuyor. Görevliler sıklıkla güvenlik koridorunun dışına çıkılmaması yönünde uyarıda bulunuyor. Kılıçdaroğlu ile en önde yürüyen ekip için ise ayrı bir güvenlik duvarı oluşturulmuş. Yetkililer, yaklaşık 2 bin polis memurunun görevli olduğunu söylüyor.

Mehter Marşı’na karşı alkış protestosu

Yürüyüşe katılanlara korna, alkış ve tezahüratlarla destek verenlerin sayısı hiç de az değil. Ancak arada eyleme tepki gösterenler de oluyor. Kalabalığın yanından geçen bir kamyondan, örneğin, son ses Mehter Marşı yükseliyor. Kısa bir süre sonra bir başka araçtan "PKK’ya katılın, PKK'ya" sözleri duyuluyor. Yürüyenler rahatsız olsa da her iki davranışa da verilen tepki aynı: Alkışlı protesto. Kemal Kılıçdaroğlu’nun sabah yaptığı provokasyonlara karşı alkışlama uyarısı, kalabalık tarafından sakin ve kararlı bir şekilde yerine getiriliyor.

"Gençler için yürüyorum"

Yürüyenler arasında her yaştan vatandaş var. Öğle sıcağına rağmen tempolu yürüyüşten vazgeçilmiyor. Babasının elinden tutmuş çocuklar da var, yetişkin kızıyla kol kola yürüyen yaşlılar da… 78 yaşındaki ev hanımı Perihan Ulaş, onlardan biri. Krem rengi tülbenti ve "Adalet" yazan şapkasıyla yürüyen Ulaş, "Herkes için yürüyorum. Gençler için yürüyorum. Adalet yok bu ülkede, adalet istiyorum" diyor.

Nuray öğretmen, 41 yaşında. Soyadını vermek istemiyor. Kocaeli’nin Kartepe ilçesinde oturan Nuray hanım, grubu karşılamak için gelmiş. CHP üyesi olmadığını belirten öğretmen, "Bu sıcakta yürüyen yaşlılara çok saygı duyuyorum. Onlarla gurur duyuyorum. Yürüyüşe katılmaları adalet talebini yüreklerinde hissettiklerini gösteriyor" diyor.

İkinci mola alanına varıldığında, sabah saatlerinden beri yürüyen insanlar gölge bir yer bulmanın peşine düşüyor. Alanda en çok tüketilen yiyecek ve içecek maddesi, karpuz ve su. Kimi katılımcılar öğle uykusuna çekilirken kimileri de ağaç gölgesi altında kitap okuyor. Baran Tuncel, gölgede dinlenen gençlerden biri. 33 yaşındaki müzisyen, adalet talebini dile getirirken 2 Temmuz 1993’te meydana gelen Sivas Katliamı’ndan söz açıyor ve "Bu ülkede hiçbir zaman adalet olmadı. Ama artık adalet gelsin istiyoruz, bu yüzden yürüyoruz" diye konuşuyor.

Çadırda grup toplantısı

Basın mensuplarını gören bazı vatandaşlardan, "Her şeyi olduğu gibi yazın" cümlesini işitiyoruz. Tüm yorgunluğa rağmen öğle arası veren "Adalet" yazılı tişört ve şapkalarla yürüyen kitlenin neşesinden bir şey kaybetmediği görülüyor.

Mola sırasında Kemal Kılıçdaroğlu’nun dinlenmeye çekildiği karavana doğru ilerliyoruz. Kılıçdaroğlu ile CHP milletvekillerinin dinlendiği karavanlara giden yolda üç ayrı güvenlik noktası var. Günlerdir yürüyen vekiller arasında ayak masajı yaptıranlara rastlıyoruz. Katılımcıların bulunduğu alanda olduğu gibi burada da soğuk meşrubat kasalarından biri gidip diğeri geliyor. Birazdan başlayacak CHP grup toplantısı için ise klimalı bir çadırda hummalı bir çalışma devam ediyor.

"Hayır parçalanmıyor, büyüyor"

CHP Grup Başkanvekili ve Manisa Milletvekili Özgür Özel’i gazetecilere karpuz ikram ederken görüyoruz. DW’ye konuşan Özel’e göre, Adalet Yürüyüşü konusunda sebep ve sonuç kadar eylemin kendisi de kıymetli. Özgür Özel, 16 Nisan’da gerçekleşen referandum sonrası "Hayır" cephesi ile ilgili akla gelen sorulara bu yürüyüşün iyi bir cevap olduğu kanaatinde. Özel, "Hayır’ın gerektiğinde nasıl bir araya geleceğini görüyoruz. Genel Başkan'la Antikapitalist Müslümanlar da yürüdü, hayırcı MHP’liler de… HDP’liler de yürüyor. Hayır, 'Hayır' parçalanmıyor. Aksine büyüyor" diye konuşuyor. Özel ayrıca, her gün onlarca kişinin "Referandumda evet dedim ama bugün sizinleyim" dediğini belirterek, katılımın İstanbul’a yaklaşırken giderek arttığını da ifade ediyor.

"Toplumun her kesimi yoğun katılım gösteriyor"

Grup toplantısı öncesi DW’nin sorularını yanıtlayan Kemal Kılıçdaroğlu, amaçlarının Türkiye’de "olmayan adaleti" hem Türkiye’ye hem dünyaya duyurmak olduğunu söylüyor. CHP Genel Başkanı, Adalet Yürüyüşü’nün bir siyasi parti yürüyüşü olmadığını vurgulayarak, "Toplumun her kesimini kucaklıyoruz. Dolayısıyla toplumun her kesimi yoğun bir katılım gösteriyor" diyor.

Türkiye’nin yarı açık cezaevi durumunda olduğunu savunan Kılıçdaroğlu’na göre bugün hapiste olmakla dışarıda olmak arasında büyük bir fark yok. Kemal Kılıçdaroğlu, "Topluma bir korku gömleği giydirilmişti. Bu yürüyüşle o gömleği parçalamayı hedefledik. Biz milyonlarız, biz güçlüyüz. Adaleti bu ülkeye getireceğiz. Bedel ödemek gerekiyorsa bu bedeli de ödeyeceğiz" diye konuşuyor.

Sorularımızın ardından CHP grup toplantısının yapılacağı çadıra giren Kılıçdaroğlu’nu karşılayan slogan üç kelimeden oluşuyor ve çadır bu sloganla dakikalarca inliyor:

"Hak, hukuk, adalet."

"Toplumsal protesto merkezi halini alıyor"

Akşama doğru "Herkes için Adalet" yazılı dövizler taşıyan HDP’liler de yürüyüşe katılıyor. HDP Eş Genel Başkanı Serpil Kemalbay, Eş Genel Başkan Yardımcıları Saruhan Oluç ve Sezai Temelli, Merkez Yürütme Kurulu (MYK) üyeleri Beyza Üstün, Murat Mıhçı, HDP Grup Başkanvekili Ahmet Yıldırım, HDP milletvekilleri Celal Doğan, Erol Dora, Ertuğrul Kürkçü, Feleknas Uca ve Mithat Sancar ile Mardin Büyükşehir Belediyesi eski Eş Başkanı Ahmet Türk, yürüyüşe İzmit’ten katılan isimler oluyor.

DW’ye konuşan HDP İzmir Milletvekili Ertuğrul Kürkçü, CHP’nin yürüyüş kararının siyasi ve toplumsal mücadele merkezini hareketlendirdiğini düşünüyor. Kürkçü, HDP olarak beklentilerinin taşıdıkları dövizlerde yazdığı gibi "Herkes için Adalet" olduğunu belirterek, "Bu hedefle yapılacak bütün çabalara ortak olacağımızı ifade ettik. Bugün aldığımız işaretleri olumlu yorumluyoruz. Yapmak istediğimizi yaptık, doğru bir hamleydi" diyor.

Kürkçü, yürüyüşe destek vermekten ötürü memnun olduklarını dile getirerek, Türkiye’deki ‘cılız’ olarak tabir ettiği sosyal muhalefet için Adalet Yürüyüşü’nün iyi bir gelişme olduğunu söylüyor. "Yürüyüşün kimyası her gelenle değişiyor, bir toplumsal protesto merkezi halini alıyor" diye sözlerini tamamlıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Burcu Karakaş