Afganistan’da uzun yıllardır kapsamlı bir kamuoyu anketi yapılamıyor. Ülkenin güç coğrafi şartları ve Kabil dışında güvenliğin sağlanamamış olması bunun başlıca nedenleri.

Afganistan Toplumsal ve Kamuoyu Araştırmalar Merkezi ise, tüm tehlikeleri göze olarak Afgan halkının düşüncelerini öğrenmek için kapsamlı bir anket çalışması düzenledi. ABC ve BBC televizyonlarının yanı sıra, Almanya’dan ARD televizyonu da bu projeye destek verdi.

Taliban’ın etkinliği

Anketörlerden, Rahmetullah adlı genç, Taliban’ın güçlü olduğu Gazni eyaletinde pazar yerinde halka görüşlerini sorarken güçlük çektiklerini, soru kâğıtlarını çantalarına saklamak zorunda kaldıklarını söylüyor:

“Taliban’ın çok güçlü olduğu Peştun bölgelerinde insanlar bize önce şüpheyle baktılar. Bu anketin arkasında kimin olduğunu, neyi amaçladığını sordular. Araştırmanın hükümet değil medya için olduğunu söylediğimizde, sorularımıza daha rahat yanıt verdiler.”

Afgan halkının görüşlerini öğrenmeyi amaçlayan kamuoyu anketinin sonuçları, hiç de parlak değil.

İyimserlerin oranı azalıyor

Afganlar, ülkelerinin geleceği konusunda giderek daha karamsar görüş taşıyorlar. Bundan yalnızca 2 yıl önce, halkın yüzde 77’si, Afganistan’ın doğru yolda ilerlediğini düşünürken, bugün bu oran yüzde 54’e düşmüş durumda.

Yine de Afganların yaklaşık yüzde 50’si, ülkenin birkaç yıl içinde daha iyi olacağına inancını sürdürüyor: Anket çalışmasını gerçekleştiren Afgan uzman, bu durumu şöyle açıklıyor:

“Son aylarda güvenlik durumu çok daha kötüleşti. Buna rağmen

bir çokları hala iyimser. Çünkü 2001 yılından önce, bugünden çok daha kötülerini yaşadılar. Taliban rejimi atında insanların, özellikle de kadınların hiçbir özgürlüğü yoktu. Şimdi ise hem kadınlar, hem de erkekler, daha fazla hakları olmasından memnunlar.”

Yabancı askerlere bakış

Taliban rejimini benimsemeyen Afganların büyük çoğunluğu, 2001 yılında düzenlenen askeri operasyona destek vermişti. Düzenlenen son anket, bugün de Afganların yaklaşık yüzde 71’inin, yabancı orduların güvenlik için ülkede kalmasını istediğini gösteriyor.

Ancak Afganların yüzde 40’ı, bu orduların iki sene sonra ülkeden ayrılmasını istiyor.

Ankete göre, ülkede Taliban rejiminin tekrar iş başına gelmesini isteyenlerin oranı yalnızca yüzde 4. Afgan halkının yüzde 60 gibi yüksek bir oranı ise, Kabil yönetiminin Taliban ile masaya oturup müzakere etmesi gerektiğine inanıyor. Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai’de, yüzde 60 gibi yüksek bir kamuoyu desteğine sahip.

Yoksulluk ve afyon ilişkisi

Afganistan halkının güvenliğin ardından gelen en büyük sorunu ise ekonomi. Ankete yanıt verenlerin yarıdan fazlası, dönem dönem, yiyecek ve yakacak parası bulamadığını söylüyor. Bu nedenle Afganların yüzde 64’ü, afyon üretmede bir sakınca görmediklerini söylüyor.

Anket çalışmasına katılan Afgan uzman ise, güç ekonomik koşulların Taliban’ı daha da güçlendirdiği görüşünde;

“Bana anlatılanlar, birkaç Afgan gencin Taliban’a yalnızca, işsiz oldukları için katılmış oldukları. Günde üç beş kuruş kazanmak, üç öğün yemek yiyebilmek için Taliban’a katılmışlar.