Afrika'da giderek daha fazla ülke savaşlarını sürdürmenin düşük maliyetli bir yolu olarak insansız hava araçlarından (İHA) faydalanıyor. Silahlı çatışmaları izleyen ABD merkezli kuruluş ACLED, Etiyopya'nın geçen yıl 54 İHA saldırısı düzenlediğini rapor etti. Bu sayı Mali'de 62, Burkina Faso'da 82 ve Sudan'da 266 oldu.

Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (IISS) verileri, yaklaşık 30 Afrika hükümetinin cihatçı veya ayrılıkçı gruplar ya da komşu devletlerle giriştikleri mücadelede insansız hava araçlarından yararlandığını ortaya koyuyor.

Fransa merkezli Stratejik Araştırmalar Vakfından (FRS) güvenlik uzmanı Djenabou Cisse, "İHA'lar Afrika ordularına, maliyeti ve operasyonel karmaşıklığı nedeniyle şimdiye dek erişemedikleri hava gücüne uygun fiyatlı ve esnek erişim imkânı sağlıyor" diyor.

Türkiye üretimi TB2'ler popüler

Haber ajansı AFP'ye göre Afrika orduları arasında en popüler İHA ise, Türk şirketi Bayraktar'ın TB2 modeli. TB2'nin yanı sıra aynı firmanın daha gelişmiş modeli olan Akıncı, Çinli rakipleri Wing Loong'u geride bıraktılar.

TB2, Afrika'daki sahneye ilk kez 2019 yılında Libya'da çıktı. Türkiye destekli Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti bu silahları, Birleşik Arap Emirlikleri tarafından Çin yapımı silahlarla donatılan doğudaki rakibi Halife Hafter'e karşı kullandı. Bir yıl sonra, 2020'de Azerbaycan tarafından Ermenistan'a karşı Karabağ'da ve 2022'de Ukrayna'da Rus ordusuna karşı kullanılmaları TB2'lerin popülerliğini artırdı.

Sözleşme detayları gizli tutulsa da AFP'ye konuşan uzmanlara göre, üç İHA'dan oluşan bir sistemin maliyeti yaklaşık 6 milyon dolar. Bu, bir savaş uçağı ya da taarruz helikopterine kıyasla oldukça düşük bir tutar.

İHA saldırılarında sivil kayıplar artıyor

Eski sömürge gücü Fransa ile bağlarını koparan Mali, Burkina Faso ve Nijer'deki askeri rejimler, hem cihatçılar hem de ayrılıkçılarla mücadelelerinde Türk İHA'larını kullanmaya yöneldi.

Uzmanlara göre İHA'lar, düşmanın gizlenme olanağı bulamadığı açık arazide özellikle belirleyici rol oynuyor. Öte yandan bu silahların giderek artan kullanımı sivil kayıpların da artması anlamına geliyor.

Etiyopya'nın kuzeyindeki Gedeb'de 17 Nisan günü Paskalya etkinliği için toplanan kalabalığa yönelik İHA saldırısında en az 50 insan hayatını kaybetti. Bazı görgü tanıkları can kaybının 100'den fazla olduğunu aktardı. Gedeb'in de içinde bulunduğu Amhara bölgesinde 2023'ten bu yana düzenlenen 70 İHA saldırısında en az 669 kişinin öldüğü belirtiliyor.

AFP / MUK,TY

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl erişebilirim?