"Ödemenizi Alman Markı ile de yapabilirsiniz." Bu, Avrupa ortak para birimi Euro'nun tedavüle girmesinden 10 yıl sonra, kulağa garip gelen bir satış sloganı. Reklam broşüründe bu cümleye yer veren tuhafiyecinin tezgâhı, Berlin'in Lichtenberg semtindeki pazarda bulunuyor. Üzeri dikiş ipliği, sutyen ve lastik şerit dolu olan masaların arasında müşteriler geziniyor. Çoğunluğu ucuz mal peşindeki emekliler.

Tezgâhın sahibi, 28 yaşındaki Willi Winzig, "Ben bu işletmede 2006 yılında çalışmaya başladım. Mark ile ödeme o zaman da yapılıyordu. Sonuçta, tedavülde daha çok Mark var ve biz de bunu çekerek para kazanıyoruz” diyor.

Tedavülde 13 milyar mark var

Alman Markı ile ticaret yapmanın potansiyeli küçümsenecek gibi değil. 10 yıl önce resmi para birimi olmaktan çıkan Alman Markı'nın alım gücü hâlâ yüksek. Örneğin konfeksiyon zinciri C&A'nın kasasına her ay 150 bin mark giriyor, Alman Telekom'un 48 bin telefon kulübesinde Mark hâlâ geçiyor. Tahminlere göre, tedavülde 13 milyar Mark var. Ceketlerin cebinde ya da çekmecelerin bir köşesinde unutulmuş eski paralar bunlar.

"Bize gelen madeni paraların çoğu paslanmaya yüz tutmuş oluyor. Ama bazen de öyle banknotlar geliyor ki, sanırsınız matbaadan yeni çıkmış" diyen Willi Winzig, "Bizde kur 2,1'e bir. Yani iki mark 10 fenik ile bir euroluk alışveriş yapabiliyorsunuz. Biz de paraları bankaya götürüp bozduruyoruz. Tabii bu fazladan zaman alıyor. O yüzden normalin biraz üzerinde bizdeki kur" şeklinde konuşuyor.

Eski paraları her ülke kabul etmiyor

Alman Markı'nın hâlâ Euro'ya çevrilebildiği Alman Merkez Bankası şubelerinde bir euro 1,95 mark ediyor. Ancak eski para birimini Euro'ya çevirmek her ülkede mümkün değil. Eski banknotları kabul eden ülke sayısı dokuz, eski madeni paraları ise sadece beş ülke alıyor.

Çatı katından çıkmış

Berlin'deki pazarda orta yaşlı bir kadın seçtiği mallar ile kasaya geliyor. Elindeki beyaz zarf içinde bozuk paralar var. Hepsi Alman Markı. Kura göre toplam 1 euro 70 sent ediyor.

Satıcı ürünlerin toplam fiyatı için, üstüne ne kadar Euro ödenmesi gerektiğini hesaplıyor ve müşteriye, bu Alman Marklarını nerede bulduğunu soruyor. Kadın müşteri "Çatı katını toplarken, kızımın eski kumbarasında buldum. Çalmadım yani" diyor ve gülüyor.

'Kurtulduğum için seviniyorum'

Müşteriler, eski Alman Markı ile alışverişi ek bir indirim olarak görüyor. Zira bu paralar ne de olsa çoktan hesaptan çıkarılmış oluyor. Ancak ödeme yaparken, yine de hafif bir melankoli hâkim oluyor. Müşteriler bir yandan "Şahsen benim için daha değerli bir para olduğu için, harcaması hoş bir duygu" derken, diğer yandan da "Yine de bu eski paralardan kurtulduğum için seviniyorum” ifadesini kullanıyor.

Eski para biriminin duygusal anlamı da Federal Merkez Bankası'nın saptadığı kur gibi sabit. Ancak sürmekte olan Euro krizine rağmen, Alman Markı'nın geri döneceğine yine de pek inanılmıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Heiner Kiesel / Çeviri: Aydın Üstünel

Editör: Ercan Coşkun