18 Mart 2025, Almanya açısından tarihi bir gündü. Almanya Federal Meclisi, üçte iki çoğunlukla bazı alanlarda borçlanma freninde esneklik öngören düzenlemeyi kabul etti.

Daha önce geçerli olan uygulama, Alman devletinin harcadığından daha çok borç almasını engelliyordu. Ancak savunma harcamalarını artırmayı hedefleyen hükümet, bu kuralı değiştirdi. Savunmanın yanı sıra önümüzdeki yıllarda Almanya'da altyapı yatırımlarına 400 milyar euro, iklim koruma önlemlerine de 100 milyar euro aktarılacak.

Sosyal Demokrat Parti (SPD)mensubu Savunma Bakanı Boris Pistorius, Rusya'nın Ukrayna'ya başlattığı savaşın ortaya çıkardığı ihtiyaç doğrultusunda Alman ordusunun (Bundeswehr) "savaş kabiliyetine" kavuşturulması için gereken ne varsa yapılacağını söylüyor. Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) lideri ve Başbakan Friedrich Merz de Almanya'yı Avrupa'nın en güçlü konvansiyonel ordusuna dönüştürmek istediğini vurguluyor.

Savunma sanayi yükselişte: Rheinmetall hissesi uçuşta

Yol, köprü, demiryolu ya da hızlı internet altyapısı inşa eden şirketler için bu yatırımlar müthiş fırsatlar sunuyor. Ama en büyük faydanın savunma sanayisi sağlanacağı görünüyor. Almanya'da onlarca yıldır göz ardı edilen bir sektör olan savunma şimdiden yeniden yükselişe geçti.Hristiyan Demokrat Birlik (CDU)

Savunma sanayi devi Rheinmetall'in hisse değeri 2020 yılında 59 euroydu. Haziran 2025'te bu değer 1700 ila 1800 euro arasına çıktı. UBS Bankası, hissenin ortada vadede 2200 euroya ulaşabileceğini tahmin ediyor.

Alman savunma şirketlerinin altın çağlarını yaşadığı söylenebilir. Yöneticileri bunun yalnızca firmalara değil ekonomiye de fayda sağladığını savunuyor. Ekonomik durgunlukla mücadele eden Almanya'da bu yatırımların büyümeyi tetikleyebileceği umuluyor.

Siyasetçiler de bu yönde bir modernleşme ve kalkınma beklentisinde.

Ekonomistler uyarıyor: Yüksek harcama, düşük getiri

Ancak Federal Meclis'teki oylama öncesinde ekonomistlerden uyarılar gelmişti. Mannheim Üniversitesi’nden ekonomi profesörü Tom Krebs, Meclis Bütçe Komisyonu’na sunduğu değerlendirmede, "Savunma harcamaları kısa vadede bir ivme yaratabilir, ancak bu etki sınırlı kalacaktır" demişti.

Krebs ve meslektaşı Patrick Kaczmarczyk bu değerlendirmelerini yeni bir araştırmayla somutlaştırdı. Devlet harcamalarının gayrı safi yurt içi hasıla (GSYH) üzerindeki etkisine bakıldığında, Almanya'da savunma harcamalarının etkisi en fazla 0,5. Yani harcanan her 1 euro, en iyi ihtimalle 50 centlik ekonomik değer oluşturuyor.

Buna karşın, eğitim, altyapı ya da kreş gibi sosyal yatırımların çarpanı 2 ila 3 arasında. Krebs şöyle diyor:

"Ekonomik açıdan bakıldığında, Almanya'nın planladığı 'savunma temelli yapılandırma' düşük getirili ancak yüksek riskli bir kumar."

Savunma harcamaları sigorta gibidir

Bu durumun nedeni açıklamak kolay: Bir tank üretildiğinde ya bir yerde bekler ya da savaşta yok edilir. Ekonomik bir katma değer yaratmaz. Yani savunma harcamaları sigorta gibidir. Tehdit varsa anlamlıdır, yoksa boşa gider.

Oysa ulaşım altyapısına yapılan yatırımlar üretim zincirini destekler. Kreşler sayesinde ebeveynler çalışabilir. Okullarda ise geleceğin iş gücü yetişir. Kısacası ekonomik verim sağlar.

Rekabet eksikliği fiyatları artırıyor

Bugün de savunma üretimi sınırlı ölçüde büyümeye katkı sağlıyor. Savunma şirketlerinin sipariş defterleri dolu: Rheinmetall'in 2025 ilk çeyreğinde 63 milyar euroluk sipariş aldı. Bu rakam, Ukrayna savaşı öncesinde 24 milyar euro civarındaydı. Sektördeki diğer firmalar da benzer durumda.

Bu durum iki sorunu beraberinde getiriyor: Üretim sınırlı, talep ise yüksek. Rekabetin yokluğu fiyatların artmasına neden oluyor. Ekonomistler uyarıyor: Krebs ve Kaczmarczyk'e göre artan savunma harcamaları, savunma kapasitesinden çok şirket kârlarını ve temettüleri artırıyor.

Otomobil yerine zırhlı araç üretimi

Ekonomik sıkıntılar yaşayan sivil sektörler de savunmadan gelebilecek iş fırsatlarına dikkatini yöneltmiş durumda. Köln merkezli Deutz AG, vinç ve tarım makineleri için motor üretiyor. 2024'te satışları yüzde 12 geriledi. Şirket şimdi askeri araç motoru üretimini büyütmek istiyor. CEO Sebastian Schulte'ye göre savunma sektörü büyük büyüme potansiyeli taşıyor.

Otomotiv devi Volkswagen de benzer bir krizle boğuşuyor. Binlerce çalışan işten çıkarıldı, Osnabrück fabrikası kapanmak üzere. Rheinmetall, burada zırhlı araç üretimi yapmayı değerlendiriyor. Kurşun geçirmez kabin üretimi için de planlar var.

Ar-Ge olumlu etkilenebilir

Tüm bu örnekler, mevcut kayıpların telafisine katkı sağlıyor ama doğrudan büyümeye yol açmıyor. Ancak bazı başarılı şirketler de savunma üretimine yöneliyor. Özellikle metal işleme sanayinde tedarikçiler yoğun talep görüyor.

Ekonomistler Krebs ve Kaczmarczyk, savunma harcamalarının araştırma ve geliştirme üzerinde olumlu etkileri tetikleyebileceğini kabul ediyor. Ancak bu teknolojik ilerlemenin sadece askerî alanda kalmaması, sivil sektöre de yansıması gerektiği uyarısını yapıyorlar.

Bunun için devletin müdahil olmasını ve savunma şirketleriyle doğrudan ortaklık yapmasını öneriyolar. Böylece kamu kaynakları daha etkili kullanılabilir ve kontrol artırılabilir.

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl ulaşabilirim?