İran'da Mahsa Jina Amini adlı genç kadının, ay ortasında, başını dini kuralların gerektirdiği gibi örtmediği iddiasıyla ahlak polisi tarafından gözaltına alınmasının ardından ölmesiyle başlayan protestolar yayılarak büyürken, Tahran yönetiminin bunları şiddetle bastırmasına Almanya ve Avrupa Birliği (AB) ülkelerinden tepkilerin dozu da artıyor.

Almanya Dışişleri Bakanlığı, "Mahsa Jina Amini'nin öldürülmesinden sorumlu olanlar ile kadınların öncülük ettiği gösterileri şiddetle püskürtmeyi deneyenlerin yaptıklarının bir bedelinin olması gerektiğini" vurgulayarak, Avrupa Birliği yaptırımlarının artırılmasını talep etti. Almanya Dışişleri Bakanlığı tarafından 3 Ekim Pazartesi günü yapılan açıklamada şu ifadeler kullanıldı: "Bu amaçla Fransa, Danimarka, İtalya, İspanya ve Çekya ile birlikte AB'deki ortaklarımıza, İranlı kişi ve organizasyonları kapsayan yeni yaptırımları öngören 16 maddelik bir teklif taslağı hazırladık ve sunduk."  

Yeşiller partili Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Twitter paylaşımında, "dış politika açısından bu konuda yapılabileceklerin sınırlı olmasına katlanmanın zor" olduğunu yazarken, "Öte yandan sesimizi daha da güçlü yükseltebilir, kamuoyu yaratabilir, şikayetçi olabiliriz ve yaptırımlar talep edebiliriz ki bunu da yapıyoruz" diye yazdı.

Almanya Dışişleri Bakanlığı da İran konusunda yapılması talep edilen maddelerin hayata geçirilmesi için yoğun biçimde çabalandığını duyurdu.

Almanya Dışişleri Bakanı Baerbock, göreve gelmesinden bu yana "feminist bir dış politika stratejisi" izleyeceğini sıklıkla dile getiriyor ve buna ilişkin uluslararası zirveler düzenliyor.

Hafta sonunda Şerif Üniversitesi'nde çatışmalar

İran'ın başkenti Tahran'daki Şerif Üniversitesi'nde dün düzenlenen protesto gösterileri üzerine öğrencilerin ablukaya alındığı haberleri gelmiş, üniversiteye giren güvenlik güçleri ile polis arasında çatışmalar yaşandığı haberleri dikkat çekmişti.

Son haftalarda, 1979'da İran'da İslamcı güçlerin yaptığını savunduğu devrimden bu yana ülkede görülen en şiddetli protesto gösterileri yaşanıyor. 22 yaşındaki İranlı Kürt genç Kadın Mahsa Jina Amini, 13 Eylül günü ağabeyinin sürdüğü araçtan, baş örtüsünü İslami kurallar gerektirdiği gibi örtmediği gerekçesiyle gözaltına alınmış, Amini'nin iki saat sonra komaya girdiği, üç gün sonra da tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybettiği ortaya çıkmıştı. O zamandan bu yana ülkede öncülüğünü kadınların yaptığı farklı protestolar meydana gelirken, eylemlerin pek çok kente yayıldığı ve şiddetlendiği dikkat çekiyor.

Göstericilere sert müdahale eden ve binlerce kişiyi gözaltına alan hükümet, olayları Batı'nın kışkırttığını ileri sürüyor.

Baerbock: İranlıların cesareti inanılmaz

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, dün Şerif Üniversitesi'ndeki öğrencilere polisin müdahalesine de işaret ederek, bütün bu yaşanan şiddete rağmen öğrencilerin protestoları sürdürmesinin "inanılmaz bir cesaretin göstergesi" olduğunu vurguladı. Baerbock, "Rejimin uyguladığı ilkel şiddet, eğitimin ve özgürlüğün gücü karşısındaki saf korkunun göstergesidir" yorumunu yaptı.

Almanya'nın öncülüğünde kabul edilmesi talep edilen yeni İran yaptırımlarına ilişkin ilk olarak Der Spiegel haber yapmış, haberde yaptırımların 17 Ekim'de düzenlenecek AB Dışişleri Bakanları zirvesinde kararlaştırılmasının hedeflendiğini belirtilmişti.

Danimarka Dışişleri Bakanı Jeppe Kofod da Ritzau haber ajansına verdiği demeçte, ülkesinin İran'a karşı yaptırımların kapsamının genişletilmesini desteklediğini duyurdu. Kofod, yaptırımların herşeyden önce Amini'nin ölümünden sorumlu olanları kapsaması gerektiğini vurguladı. "Bu (Amini'nin ölümü) bir trajedi ve sadece kadınların değil, tüm İran halkının maruz kaldığı baskının da göstergesi" dedi ve İranlı kadın ve erkeklerin barışçıl gösterilerini Danimarka'nın desteklediğini ve İran yönetiminin uyguladığı her türlü şiddeti de kınadıklarını duyurdu.

En az 133 kişi öldü

Merkezi Norveç'te bulunan ve İran'daki hak ihlallerine ilişkin konuları gözlemleyen İran Insan Hakları Organizasyonu, ülkede Mahsa Jina Amini'nin ölümüyle başlayan gösterilerde 133 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı.

Ülkenin ruhani lideri Ayetullah Ali Hamaney de bugün yaptığı açıklamada, ülkedeki protestolardan ABD'yi ve İsrail'i sorumlu tuttu. Hamaney, İran kamu medya kuruluşlarına yaptığı açıklamada göstericilerin "alışılmış İranlı eylemciler" olmadığını iddia etti. Kendisinin de Amini'nin ölümüyle "kalbinin incindiğini" ve ölümümün "acı bir olay" olduğunu söyleyen Hamaney, öte yandan bazı kişilerin bunu ülkede güvensiz ortam yaratmak için araçsallaştırdığını öne sürdü. Hamaney, binlerce kişiyi gözaltına alan ve çok sayıda kişinin ölümünden sorumlu tutulan güvenlik güçlerine ise güveninin tam olduğunu belirtti.

dpa / ETO,JD