Almanya’nın yeni Savunma Bakanı Karl-Theodor zu Guttenberg, Afganistan’da görev yapan Alman askerleri üzerindeki yasal kovuşturma baskısının kaldırılması gerektiğini söyledi.

Süddeutsche Zeitung gazetesine konuşan Zu Guttenberg, uluslararası güvenlik ve istikrar operasyonlarına katılan Alman askerlerinin zor koşullarda görev aldıklarını vurgulayarak, “Büyük zaman baskısı altında karar almak zorunda kalan askerlerimize, yasal belirsizlikler nedeniyle köstek olunmasına izin veremeyiz” dedi.

Alman Bakan'ın bu sözleri, Afganistan’da Eylül ayında meydana gelen ve sivil ölümlerin de yaşandığı operasyona destek veren sözlerinin ardından geldi. Zu Guttenberg, Taliban tarafından kaçırılan yakıt tankerlerinin vurulmasını talep eden Alman Albay George Klein’a destek vererek, albayın “prosedür hatası” yapmış olduğunu, ancak yine de operasyonun “askeri açıdan yerinde bir karar” olduğunu kaydetmişti.

NATO tarafından yapılan incelemede, bölgeye Amerikan savaş uçaklarını yönlendiren Alman Albay Georg Klein'ın “yetkisini aştığı” değerlendirmesi yapılmıştı. NATO’ya göre, aralarında tankerlerin etrafında toplanan sivillerin ve Taliban militanlarının da bulunduğu 142 kişi operasyonda yaşamını yitirdi. Savunma Bakanı Zu Guttenberg, “prosedür hatası yapılmamış olsa da, sonuçta bu hava operasyonun gerçekleştirilmesinin gerekli olduğunu" vurguladı.

Operasyon yargılama tartışması başlattı

Eylül ayındaki operasyon, Almanya’nın Afganistan’daki rolünü sorgulayan büyük bir tartışmayı başlattı. Albay Klein’ın bağlı bulunduğu Dresden Eyaleti’ndeki başsavcılık, sivil ölümlerin yaşandığı olayla ilgili görevsizlik kararı verirken, “Afganistan’daki Alman birliklerinin savaş koşulları içerisinde görev yapıp yapmadıkları” konusunda Federal Başsavcılık’a soru yöneltti.

Askeri mahkemelerin bulunmadığı ve askerlerin sivil mahkemelerde yargılandığı Almanya’da, uluslararası hukuk ve silahlı çatışmaları ilgilendiren davalar, Federal Başsavcılık’ın sorumluluğu altında bulunuyor. Federal Başsavcılık’ın Afganistan’daki durumu uluslararası silahlı bir çatışma olarak tanımlaması durumunda Alman askerlerinin silah kullanmaları ve karıştıkları sivil ölümler, savaş koşulları ışığında alınmış kararlar olarak değerlendirilecek. Bu durumda askerlerin ceza alma ihtimali azalacak.

Savaş denilmezse, cinayet davası açılabilecek

Savaşın, uluslararası hukukta devletler arasındaki çatışma olarak yorumlanması, Afganistan’da ise Taliban militanları ile mücadele ediliyor olması, hukuk karmaşasını artırıyor. Alman Anayasası ise ancak meşru müdafaa amaçlı olarak “savaş ilan edilebileceğini” vurguluyor.

Federal Başsavcılık’ın Afganistan’daki durumu uluslararası silahlı çatışma ya da savaş olarak yorumlamaması durumunda Alman askerlerinin karıştıkları olaylar eyalet mahkemelerinde, olağan ceza hukuku kuralları ışığında değerlendirilecek ve sivil ölümlere karışan askerler “cinayet” suçlaması ile yargılanabilecek.

Almanya’nın Afganistan’da 4 bin 300 asker bulundurması, kamuoyunda destek bulmazken muhalefetin yoğun eleştirilerine hedef oluyor. Geçtiğimiz 4 yıl soyunca iktidarda olan “büyük koalisyon” hükümeti, kamuoyundaki hassasiyet nedeniyle “savaş” sözcüğünü kullanmaktan ısrarla kaçınmıştı.

Muhalefetten Zu Guttenberg'e tepki

Son seçimlerde başarısız olan ve hükümeti kaybederek muhalefeti üstlenen Sosyal Demokrat Parti, Afganistan misyonuna desteğini sürdürse de, Savunma Bakanı Zu Guttenberg’in sivil ölümlere yol açan operasyonu savunmasına tepki gösterdi.

Sosyal Demokrat Parti'nin savunma uzmanı Rainer Arnold, Tagesspiegel gazetesine yaptığı açıklamada, Zu Guttenberg’in sözlerinin “meşruiyetten uzak” ve “akıl dışı” olduğunu öne sürdü. Arnold, “Eğer Zu Guttenberg, Afganistan’da kitleler üzerine bomba atmanın doğru olduğunu düşünüyorsa, o zaman bundan sonra ona destek vermemiz mümkün değil” dedi.

Yeşiller Partisi’nin savunma uzmanı Omri Nouripour da, Zu Guttenberg’in prosedür hataları yapıldığını kabul etmesine dikkat çekti. Nouripour, “Bu olay önemsiz gibi gösterilemez. Eğer gösterilirse bu Alman ordusunun hiçbir kurala riayet etmediği anlamına gelir” dedi.

© Deutsche Welle Türkçe

dpa/Reuters/DW, AŞ/HK