Almanya’nın ilk hayvan hakları sorumlusu
18 Haziran 2023
Almanya'da 2002 yılında kabul edilen ve hayvanların korunmasını ulusal bir hedef ilan eden kararnamenin uygulanmasını sağlamak için nihayet atama yapıldı: Federal hükümetin artık bir hayvan hakları sorumlusu var. Adı da veteriner hekim Ariane Kari.
Kari, hedeflerini şöyle anlatıyor: "Federal hükümetin hayvan hakları sorumlusu olarak yapacağım çalışmaları, hayvanların daha iyi korunması için fırsat olarak görüyorum. Eğitim ve halkla ilişkiler çalışmaları yoluyla hayvanların refahı ve korunması hakkında kamuoyunu aydınlatmaya çalışacağım. Zira bilgi, hayvanları korur."
Almanya'daki evcil hayvanlar ve çiftlik hayvanlarının hakları, ilk kez federal düzeyde bir sorumlu tarafından korunacak. Ülkede yaklaşık 11 milyon sığır, 26 milyon domuz ve 173 milyon kümes hayvanı bulunuyor. Bugüne kadar dokuz eyalette hayvan hakları sorumlusu vardı. Bunlardan biri olan Kari, 2017'den beri Baden-Württemberg eyaletinde bu görevi yürütüyordu.
Ariane Kari, Federal Gıda ve Tarım Bakanlığı'na bağlı olarak görev yapacak. Bakan Cem Özdemir, Kari'yi "kendini kanıtlamış bir uzman" olarak övüyor ve "Federal düzeyde böyle bir birimin oluşturulmasıyla Almanya'da hayvan haklarını yapısal ve kurumsal olarak daha da güçlendireceğiz. Bu da hayvan refahı konusunun Federal Hükümet için ne kadar önemli olduğunu gösteriyor" diyor.
Kari'yi zorlu bir görev bekliyor
Ariane Kari, sadece müstakbel amiri Özdemir tarafından övgü yağmuruna tutulmuyor. Almanya'nın önde gelen hayvan hakları aktivisti olan Almanya Hayvanları Koruma Birliği Başkanı Thomas Schröder de Kari'nin iyi bir seçim olduğu görüşünde. Veteriner hekimi bundan böyle "zorlu bir görev" beklediğini tekrarlayan Schröder, bazı endişelerini de gizlemiyor:
"Prensip olarak Federal Hayvan Hakları Sorumluluğu makamının ihdas edilmesi doğru bir adım. Bununla birlikte, etkisinin gerçekten yeterli olup olmayacağı konusunda hâlâ endişelerim var. Ariane Kari sadece Bakan Cem Özdemir'e tavsiyede bulunacak ancak diğer bakanlara doğrudan ulaşamayacak. Bu ise etki ve yetkisinin sınırlı olacağı anlamına gelir."
Schröder, bu endişesini somut örneklerle açıklıyor: "Hayvanların çift katlı ulaşım araçlarına tıkıştırılarak taşınması ve sırtlarının sürekli tavana çarpması durumunda bu, Ulaştırma Bakanlığı'nı ilgilendiriyor. Günümüzde hangi hayvan deneylerinin kabul edilebilir, hangilerinin kabul edilemez olduğu sorusu ise Federal Eğitim ve Araştırma Bakanlığı'nın yetki alanına giriyor."
Hayvan hakları şimdilik münferit bir alan
Ancak Federal Ulaştırma Bakanı Volker Wissing ya da Federal Eğitim ve Araştırma Bakanı Bettina Stark-Watzinger, başka bir bakanlıktan bir federal komisyon üyesi tarafından ikna edilmelerine izin verecekler mi? Schröder'in bu konuda da şüpheleri var: "Şimdilik diğer bakanlıkların bu görevde hiçbir rolü yok ve bence bu bir hata. Çünkü hayvan refahının ulusal bir hedef haline gelmesiyle birlikte, sadece Gıda ve Tarım Bakanlığı değil, tüm bakanlıklar hayvan haklarıyla bağlantılı konuları dikkate almak zorunda."
1 Ağustos 2022'de Almanya, Avrupa Birliği'nde (AB) hayvan haklarının Anayasa'nın 20a maddesinde "Bundan böyle devlet, yaşamın doğal temellerini 've hayvanları' koruyacaktır" ilavesiyle bir devlet hedefi olarak anayasaya koyan ilk ülke oldu. Bu önemli hamle, hayvanların korunması konusunda Avrupa'nın gayri resmî şampiyonu olan Almanya'nın bu öncü rolünü perçinledi.
Nitekim 2019 yılında Leipzig'deki Federal İdare Mahkemesi'nin aldığı karar gibi mahkeme içtihatları, ülkede hayvan refahının öteden beri ciddiye alındığını gösteriyor. Kararda hakimler, "Kuluçkahanelerin ekonomik çıkarları, erkek civcivlerin toplu olarak öldürülmesi için tek başına bir neden değildir" dediler. Bu kararın ardından erkek civcivlerin itlaf edilmesi yasaklandı.
Almanya artık hayvan haklarında Avrupa şampiyonu değil
Ancak birçok hayvan koruma örgütü, yasa değişikliğinden yirmi yıl sonra bile hayvanların yararlarından çok fazla, korunmasından ise çok az söz edilmesini ve endüstriyel tarımda hayvan yetiştiriciliğinin temeli olan hayvan haklarının hâlâ büyük ölçüde göz ardı edilmesini eleştiriyor. Thomas Schröder, bu nedenle Almanya'nın öncü bir rol oynamaktan çoktan çıktığını da savunuyor:
"Hayvanları koruma konusunda alt sıralara düştük. Çünkü onlarca yıldır hayvanları koruma yasasında kastî boşluklar var ve bunları düzeltmek için kimse bir şey yapmıyor. Hayvan haklarının korunmasında Avrupa'nın en iyisi olduğumuz yönündeki kanaatin artık gerçeği yansıtmadığına inanıyorum."
Kari'nin fazla zamanı yok
Dolayısıyla Ariane Kari'nin yapması gereken çok şey var ama bunun için fazla zamanı yok. Federal Hayvan Hakları Sorumlusu'nun görevi süresi, yasama dönemiyle birlikte sona eriyor. Almanya'da 2025 sonunda hayvan refahına daha az önem veren yeni bir hükümet göreve gelirse, bu makam bir defalık bir istisna olabilir. Thomas Schröder, tüm olumsuzluklara rağmen Ariane Kari'den önümüzdeki iki buçuk senede beklentilerini şöyle özetliyor:
"En büyük dileğim ister ulaşım, ister araştırma ya da adalet olsun, her bakanlığın, kararlarını hayvan refahı açısından gerekçelendirmek zorunda olmasıdır. Her yasa tasarısı şu kriterlere göre hazırlanmalı: Eşitlik, sürdürülebilirlik ve hayvanların korunmasıyla ilgili konular açıklığa kavuşturuldu mu? Sonuçta her yasanın altında şu yazmalı: Devletin hayvanları koruma hedefiyle uyumludur!"