Almanya'da Anayasa Mahkemesi'ne yargıç seçimi koalisyon ortakları arasında krize yol açmakla kalmadı, devletin zirvesinde Cumhurbaşkanı ile Başbakanı da karşı karşıya getirdi.

Anayasa Mahkemesi'ne üç yargıç seçimi için Cuma günü Federal Meclis'te yapılacak oylama ertelenmek zorunda kalınmıştı. Koalisyonun büyük ortağı Hristiyan Birlik partileri (CDU/CSU) içindeki direniş nedeniyle küçük ortak Sosyal Demokrat Parti'nin (SPD) adayının seçilemeyeceği anlaşılmış, CDU, söz verdiği desteği garanti edemeyeceğini söyleyerek sürpriz bir şekilde oylamanın ertelenmesini önermiş, böylece tüm üç yargıç için yapılacak oylama meclis gündeminden çıkarılmıştı.

Taraflar arasında tartışma hafta sonunda da sürdü. Başbakan Friedrich Merz, Pazar günü Alman kamu yayıncılık kuruluşu ARD'ye verdiği röportajda konunun abartılmaması gerektiği yönünde mesajlar verdi, "Zaman baskısı yok" dedi.

"Cuma günü olanlar hoş değildi. Ama bu bir kriz değil. Demokrasi krizi de değil hükümet krizi de değil. Meclis grubundaki direnişin tabii daha erken fark edilmesi gerekirdi. Ama SPD içinde ve kiliselerde de hoşnutsuzluk vardı" açıklamasını yapan Merz, milletvekillerinin vicdanî karar alma özgürlükleri olduğunu, oylamalarda yukarıdan aşağı emir verilemeyeceğini belirterek bir önceki hükümet döneminde koalisyon ortağı Yeşiller'in de bir yargıç adayını reddettiğini hatırlattı.

Başbakan Merz, ilerideki süreçle ilgili olarak SPD ile "sakince" görüşeceklerini belirterek "Kararı bugün ya da yarın vermemiz gerekmiyor" dedi.

SPD'den "koalisyon sözleşmesi" hatırlatması

Ancak Merz'in ortamı yumuşatmaya yönelik açıklamaları ters tepti, SPD'den tepkiler sürdü. SPD Meclis Grup İdarî Yöneticisi Dirk Wiese, Merz'in milletvekillerinin vicdanlarına göre karar aldıkları sözüne cevaben "Tabii ki mecliste vicdanî kararlar hep olur. Ama dürüst olmak gerekirse koalisyon sözleşmesi denen bir şey de var" dedi. Wiese, Politico haber portalına verdiği demeçte, "Üzerinde anlaşılmış şeyler vardır. Verilen sözlerin tutulmasını ve vicdanî kararların arkasına saklanılmamasını beklerim" diye konuştu. Wiese, SPD'nin adayı Frauke Brosius-Gersdorf'un Birlik partilerinin meclis grubuna davet edilmesini ve soruları yanıtlamasını önerdi.

Hristiyan Birlik partileri Meclis Grup Başkanı Jens Spahn'ı da eleştiren Wiese, "Anayasa Mahkemesi yargıçlığına önerilen kişilerin mecliste çoğunluğa ulaşacağına dair bir güvence veriliyorsa ama sonunda Jens Spahn geri adım atmak zorunda kalıyorsa bu bir güven kaybıdır" dedi.

Cumhurbaşkanı Steinmeier de tartışmalara katıldı

Merz'in "Acelemiz yok" şeklindeki tavrına Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier'den de tepki geldi. SPD'nin önde gelen isimlerinden olan, ancak Cumhurbaşkanı seçildikten sonra parti üyeliğini donduran Steinmeier, AYM yargıçları seçimi konusunda acele edilmesi gerektiği, aksi takdirde endişe verici bir durum ortaya çıkacağı uyarısı yaptı.

"Hafta sonunda çıkan gazetelere bir göz attığınızda hemen görebiliyorsunuz. Koalisyon her halükârda kendine zarar vermiştir" diyen Steinmeier, Anayasa Mahkemesi yargıçlarının seçiminden sorumlu Federal Meclis'in otoritesinin de zedelendiğini kaydetti.

Siyasi yelpazenin merkezindeki partilerin karar almada giderek zorlandıkları uyarısı yapan Cumhurbaşkanı Steinmeier, "Tam da bu tür önemli kararlarda sorumluluğunun farkında olmak ve buna göre hareket etmek daha da büyük önem taşıyor" dedi. Steinmeier, merkezdeki demokratik partilerin ülkede demokratik istikrarı sağlama ve kararlarında bunu göz önünde bulundurma sorumluluğu taşıdığını vurguladı.

Tartışmaların odağındaki isim

Tartışmaların odağında, SPD'nin AYM yargıçlığı için aday gösterdiği hukukçu Frauke Brosius-Gersdorf bulunuyor. Hristiyan Birlik partilerinde özellikle de muhafazakâr kanat, Brosius-Gersdorf'u "aşırı sol" görüyor, kürtaj konusundaki liberal duruşuna sıcak bakmıyor. Brosius-Gersdorf, insan onuruna dair anayasal güvencenin ancak doğumdan itibaren geçerli olduğu teziyle muhafazakâr kanadın ve kilise çevrelerinin tepkisini çekmişti.

54 yaşındaki hukukçu, pandemi döneminde ülkede büyük tartışmalara yol açan aşı zorunluluğunu savunması ve AfD'nin yasaklanması yönündeki görüşleriyle de dikkat çekmişti. Sadece CDU/CSU'lu muhafazakâr kanat değil, mecliste ikinci büyük güç konumundaki aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) de Brosius-Gersdorf'un adaylığına karşı çıkıyor.

Hristiyan Birlik partilerinden koalisyon ortağı SPD'ye, AYM yargıçlığı için başka bir aday göstermesi yönünde çağrılar geliyor. SPD ise adayında ısrarcı. Federal Meclis'te AYM yargıçlarıyla ilgili oylamanın yaz tatili sonrasında Eylül ayında yapılması bekleniyor.

rtr,KNA/BK,HS

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl ulaşabilirim?