Sosyal Demokrat Parti (SPD) milletvekili Uli Grötsch, Almanya'nın federal düzeyde görev yapacak ilk Polis Sorumlusu oldu. Grötsch, dün Federal Mecliste yapılan oylamada SPD, Yeşiller ve Hür Demokrat Parti'den (FDP) oluşan koalisyon partilerinden milletvekillerinin oyları ile bu göreve seçildi.

Polis Sorumluluğu görevi Almanya'da yeni değil. Ülkedeki 16 eyaletten sekizinde polis sorumluları görev yapıyor. Federal düzeyde ilk kez seçilen Polis Sorumlusu'nun yetki alanında ise Federal Polis, Federal Kriminal Dairesi (BKA) ve Alman meclisindeki polis birimi yer alıyor. Bu kurumlarda çalışanların yanı sıra vatandaşlar da polis memurlarının olası ihmal ve suistimalleri ile emniyet birimlerindeki yapısal sorunlarla ilgili şikayetleri olduğunda Polis Sorumlusu'na başvurabilecek.

48 yaşındaki Uli Grötsch'ün bu göreve seçilmesi için Federal Mecliste yapılan oylama sadece bir formalite gereğiydi. SPD, Yeşiller ve FDP, eski bir polis olan, bilgi ve tecrübesi ile bu görev için gereken ön şartları sağlayan Grötsch'ün ismi üzerinde uzlaşma sağlamıştı.

Polis Sorumlusu'na neden ihtiyaç duyuldu?

Koalisyon hükümeti, polis ve diğer güvenlik kurumlarındaki bazı ihmal ve suistimallerin açığa çıkması üzerine federal düzeyde bir Polis Sorumlusu seçilmesi kararını aldı.

Polis çevrelerinde aşırı sağcı sohbet gruplarının bulunduğunun ortaya çıkmasının yanı sıra polis son yıllarda ırkçılık ve "Racial Profiling" olarak adlandırılan ten rengi veya dış görünüşe bağlı olarak nedensiz kimlik kontrolü gibi uygulamalara dair haberlerle gündeme geldi.

Bunun yanı sıra emniyet ve istihbarat kurumları, Almanya'da 2000-2007 yılları arasında 8'i Türk 10 kişiyi öldüren aşırı sağcı terör örgütü Nasyonal Sosyalist Yeraltı (NSU) üyelerinin bulunmasında kısmen başarısız olmakla suçlanıyor. Federal Mecliste kurulan ikinci NSU Araştırma Komisyonu üyesi olan Uli Grötsch, konuyu yakından biliyor.

Uli Görtsch'ten polis için aşırı sağ tehlike uyarısı

Uli Grötsch, seçildikten sonra günlük gazete taz'a verdiği mülakatta, aşırı sağcıların polis için oluşturduğu tehlikeler konusunda uyarıda bulundu. Grötsch, "Demokrasi düşmanlarının, istikrarsızlık yaratmak için polise de kasten mesajlar gönderdiği bir zamanda yaşadığımızı görüyorum. Benim görevim bunlara karşı koymak" şeklinde konuştu.

"Son yapılan polis araştırmasına katılan polis görevlilerinin yüzde 15 ila 20'sinin şovenist düşünceler dile getirdiğini görmek beni çok düşündürdü" diyen Grötsch, ankete katılanların üçte birinin "sığınmacılara yönelik aşağılayıcı" ifadeler kullandığını kaydetti. Grötsch, "Bu konu ile yakından ilgileneceğini" söyledi.

İlk görevinin hem emniyet birimlerinde çalışanlar hem de vatandaşlar arasında "güven kazanmak" olacağını belirten Grötsch, her iki tarafın da başvurabileceği bir kişi olacağını ifade etti. Uzun yıllar polis olarak çalıştığı için her iki tarafı da iyi tanıdığını dile getiren Grötsch, poliste hâlâ iyi bağlantılarının olduğunu kaydetti.

Muhalafetten "güvensizlik" eleştirisi

Federal Mecliste bir Polis Sorumlusu seçilmesi oy çokluğu ile Ocak 2024'te kabul edildiği zaman muhalefetten eleştiriler de geldi.

Muhalefetteki Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) üyesi Hendrik Hoppenstedt, güvenlik kurumlarına "açık bir şekilde güvensizlik" göstermek yerine personel sayısının artırılması gerektiğini vurguladı.

Aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisinden Steffen Janich de benzer bir açıklama yaparak, "Kamu hizmetindeki hiçbir meslek grubu polis kadar sıkı bir kamu denetiminde değil" dedi.

SPD'li Sebastian Hartmann ise bu konudaki endişeleri gidermeye çalışarak, burada söz konusu olanın güvensizlik olmadığını söyledi. "Hayır, bu polisin çalışmalarına daha fazla güven sağlayabileceğimiz bir araç" diyen Hartmann, Almanya'nın güvenliğini her gün korumaya çalışanların çoğunluğunun anayasaya sıkı sıkıya bağlı olduğunu vurguladı.

Polisler de Polis Sorumlusu'na başvurabilecek

SPD'li politikacı Hartmann, polislerin arasında da bazı meslektaşlarının münferit suistimallerine dikkat çekmek isteyenlerin olmasının Polis Sorumlusu'nu vazgeçilmez kıldığını ifade etti. Bu polislere, Federal Meclisteki bağımsız bir birim olan Polis Sorumlusu Uli Grötsch'e gizlilik içinde başvurabilme imkânı sunuluyor.

Polis Sorumlusu Uli Grötsch ve ekibi, polisin suistimallerine veya olası yapısal sorunlara ilişkin inceleme yapılmasını isteyen vatandaşların da başvurabileceği bir birim olacak.

Polis Sorumlusu, mevcut yapıların yerine geçmeyecek. Emniyette kurum içi soruşturma yürütmek, disiplin ve çalışma hukuku açısından tedbirler almak yine mümkün olacak.

Koalisyon partilerinin hazırladığı yasa tasarısında, Polis Sorumlusu'nun halk arasında polise olan güveninin artmasına ve emniyet çalışanlarının olası haksız suçlamalar karşısında kendilerini savunabilmelerine yardımcı olacağı ifade edildi.

İlk raporunu Haziran ayında sunacak

Polis Sorumlusu'nun görev süresi beş yıl olacak. Yeniden aday olması ve Federal Meclis tarafından yeniden seçilmesi halinde en fazla 10 yıla kadar uzatılabilecek. Polis Sorumlusu'nun parlamento ve kamuoyunu bilgilendirmek için yıllık rapor hazırlaması öngörülüyor. Uli Grötsch'ün ilk raporunu Haziran 2024'te açıklaması planlanıyor.

Almanya'da federal düzeyde Polis Sorumlusu yeni oluşturulan bir görev olsa da başka alanlarda "Federal Sorumlu" olarak faaliyet gösterenler var. Ordu Sorumlusu olarak görev yapan SPD Milletvekili Eva Högl askerlerin başvurabileceği bağımsız bir isim. FDP'li Pascal Kober, terör eylemlerinin mağdurları ve geriden kalanların sorunları ve istekleriyle ilgilenen sorumlu kişi. Vatandaş hakları savunucusu Evelyn Zupke ise federal hükümet tarafından eski Demokratik Almanya Cumhuriyeti'ndeki (DDR) komünist diktatörlük nedeniyle sağlık sorunları ve maddi sıkıntılar yaşayan insanlarla ilgilenmesi için görevlendirildi.

DW, AFP/MF, JD, HT

DW Türkçe'ye sansürsüz nasıl erişebilirim?