Almanya'da yaklaşık 11,4 milyon öğrenci bulunuyor ve yaz tatili ortalama bir buçuk ay sürüyor. Tüm çocukların ve ailelerinin aynı anda tatile çıkması otoyollarda büyük trafik sıkışıklıklarına, uçak, tren ve otellerde aşırı yoğunluğa, hatta devlet dairelerinde aksaklıklara yol açacaktı.

Bu nedenle, federal yapıya sahip Almanya'da 1964 yılında imzalanan Hamburg Anlaşması ile eyaletler yaz tatillerini farklı tarihlerde başlatıyor ve bu tarihler de rotasyon usulüyle kendi içinde değişiyor. 16 eyaletten 14'ü bu uygulamaya uyarak uzun vadeli planlamalarla farklı zamanlarda tatile giriyor. Sadece güneydeki Bavyera ve Baden-Württemberg, rotasyon dışında kalmak ve yaz tatiline hep en son giren eyalet olmak için ısrar ediyor.

Eyaletlerdeki farklı dini bayramlar da göz önüne alındığında, rotasyon sistemi aslında oldukça zahmetli bir planlama gerektiriyor. Ancak Bavyera ve Baden-Württemberg hariç 14 eyalet, değişen tarihlerde tatile girmenin avantajları olduğunu vurgulayarak bu sistemde kalmayı tercih ediyor.

2030 yılına kadar eyaletlerin tatil tarihleri belirlenmiş durumda. Ondan sonraki dönem için başlayan pazarlıklar, konuyu Almanya'da en çok tartışılan gündem maddelerinden biri haline getirdi. Peki, Almanya'da bu sistem nasıl işliyor, mevcut tartışmanın sebebi ve turizm boyutu nedir?

Hangi eyaletin ne zaman tatile gireceğine kim karar veriyor?

Almanya'da eğitim, federal hükümetin değil, eyalet yönetimlerinin sorumluluğunda. Bu nedenle, prensipte 16 eyalet tatil başlangıç tarihine kendisi karar veriyor. Ancak otoyollar, havalimanları, trenler, oteller ve eğlence parklarının aynı dönemde aşırı kalabalık olmasını önlemek için eyaletler kendi aralarında uzlaşarak tatil tarihlerini kademeli olarak belirliyor. Bu planlama, "Kültür Bakanları Konferansı" adlı oluşumda, 16 eyaletin eğitim bakanları tarafından birkaç yıl önceden yapılıyor.

Öte yandan, bu kadar çok eyaletin dahil olduğu sistemde, eyaletlerin dini bayram sayısı Protestan veya Katolik çoğunluğuna ve eyalet anayasasının din-devlet ilişkisine bakışına göre değiştiğinden, öğretim günü sayısını eşit tutmak da zor oluyor.

Neden her seferinde anlaşmazlık çıkıyor?

Anlaşmazlığın temelinde her eyaletin kendi çıkarları için en iyi tarihleri talep etmesi yatıyor. Bu, sadece okula gidilecek gün sayısı kaynaklı bir sorun değil. Aynı zamanda mümkün olduğunca çok güneşli günden ve uygun fiyatlı uçuş ve otel dönemlerinden yararlanmak, kendi gastronomi ve turizm sektörünün daha uzun bir sezondan faydalanması için de mühim.

Bu nedenle, okul tatilinin bazen erken bazen de geç başlaması esnekliği çoğunluğun tercihi. Zira her zaman temmuzda tatile çıkmak yerine, zaman zaman ağustos sonu veya indirimlerin başladığı eylül başında da tatil yapmak milyonlarca ailenin isteği.

Ancak Bavyera ve Baden-Württemberg, diğer 14 eyaletin rotasyon sistemine uymayı reddediyor. Bu eyaletler, her yıl tatile en son giren ve okul tatilinin eylül ortasına kadar sürdüğü sistemde kalmakta ısrarcı. Eskiden bu durum, tarımcılığın yaygın olduğu bu güney eyaletlerinde çocukların hasata yardım etmesiyle açıklanıyordu; şimdi ise böyle bir bahane bulunmuyor.

Bir çözüm mümkün mü?

Şu ana kadar bir çözüm bulunamadı. Yıllardır diğer eyaletlerin temsilcileri Bavyera ve Baden-Württemberg'i bu konuda iş birliğine davet ediyor, ancak sonuç alınamıyor.

Son olarak, çok sayıda Türkiye kökenlinin de yaşadığı, Almanya'nın nüfus olarak en büyük eyaleti olan Kuzey Ren-Vestfalya (KRV) Eğitim Bakanı Dorothee Feller'in Westdeutsche Allgemeine gazetesine verdiği mülakatta "Zaman zaman biz de okul tatiline geç girmeyi istiyoruz" demesiyle tartışma ülkede yeniden alevlendi.

Ancak Bavyera Başbakanı, muhafazakâr Hristiyan Sosyal Birlik (CSU) partisi lideri Markus Söder, "İyi bir tatil ritmimiz var. Bu Bavyeralıların adeta DNA'sına işlemiş durumda" sözleriyle talepleri yine geri çevirdi.

Perşembe günü ise Alman Hükümetinin Turizm Koordinatörü Christoph Ploß da tartışmalara müdahil oldu. Tatillerin yayılmasını ve yaz tatilininhaziranda erken başlayıp eylülde daha geç bitmesini savundu. Ploß, böylece yerel turizmde dengeli bir doluluk oranının sağlanacağını ve vatandaşların her zaman en yüksek fiyata tatil yapmasının engelleneceğini vurguladı.

Uygun sezon avantajı

Avrupa Türk Seyahat Acenteleri Birliği Başkanı Fatih Şenel, turizmde en pahalı sezonun temmuz ve ağustos ayları olduğunu doğruluyor. Sürekli bu dönemde tatile gitmek zorunda kalanlar için iznin daha maliyetli olduğunu belirten Şenel, ayrıca, ağustos sonundan itibaren Türkiye, Yunanistan ve İspanyagibi Almanya'dan da tatilcilerin çoğunlukla tercih ettiği ülkelerde okul tatilinin sonuna yaklaşılmasıyla iç turizmin azaldığını ve dolayısıyla indirimlerin başladığını söylüyor. Şenel, bu nedenle Bavyera ve Baden-Württemberg'in, eylül ortasına kadar okul tatili olması sebebiyle hep daha uygun fiyata tatil yapabildiğini ifade ediyor.

Şenel'e göre Bavyera ve Baden-Württemberg sadece yaz sonuna doğru tatil yapabildikleri için avantajlı değil. Her iki eyalet, mayıs ve haziran aylarına denk gelen iki önemli yortuyu birleştirerek iki hafta okul tatili yapabildiğinden hem yaz başı hem de yaz sonu avantajı sağlıyor: "Bu yıl o iki eyalette yortular 9 ve 19 Haziran'daydı. Bu, 7 Haziran Cumartesi gününden 22 Haziran Pazar'a kadar tatil imkanı anlamına geldi ki o tarihlerde Türkiye dahil Akdeniz ülkelerinde hava ısınmış, yüksek sezon da başlamamış olduğundan yine en avantajlı dönemi kullanmış oldular" diyor. Bu nedenle tartışmayı ve kuzey eyaletlerinin talebini anlayışla karşılasa da güneydeki eyaletlerin değişikliğe yanaşmayacağını tahmin ediyor.

Bu arada, Bavyera ve Baden-Württemberg ile bir uzlaşı sağlansa bile, rotasyona en erken beş yıl sonra, yani 2030'da girilecek. Eyaletler o tarihe kadar planlamalarını yaptı ve idari takvimlerini de buna göre ayarladı. Özetle, tartışma kısa vadeli bir değişiklik getirmeyecek.

Yüksek sezonda giden fazla ödüyor

Hep yüksek sezonda tatile çıkmak zorunda kalmak ve Bavyera ile Baden-Württemberg yüzünden mayıs ve haziran aylarındaki dini tatillerden faydalanamamak, diğer eyaletlerden velilerin de sıkça dile getirdiği şikayetlerden biri.

Almanya Veliler Konseyi Başkan Vekili Aline Sommer-Noack, pek çok bölgeden velilerin kendilerine, tüm eyaletleri kapsayan rotasyon sistemiyle tatile gidilmesi yönündeki taleplerini ilettiğini vurguluyor. Bunun sadece tatiller nedeniyle değil, yaz tatilinde evde kalan çocuklara bakılmasında da kolaylık sağlayacağını ve adil olacağını kaydediyor.

Almanya Türk Veli Dernekleri Federasyonu (FÖTED) de her yıl yaz tatiline erken girilmesinden pek çok üyesinin şikayetçi olduğunu aktarıyor. FÖTED, DW Türkçe'ye verdiği demeçte, bu meselenin adil bir çözüme kavuşturulmasını talep ediyor. Diğer eyaletlerin de yaz tatiline geç çıkma imkanına kavuşması gerektiğini vurgulayan FÖTED, ayrıca, iklim değişikliğinin sonuçları belirgin bir şekilde hissedilmeye devam ettikçe, tatil sürelerinin ve dönemlerinin de yeni bir yaklaşımla belirlenmesinin zorunlu olduğu görüşünde.

Bu sorun başka ülkelerde de var mı?

Almanya'da yaklaşık bir buçuk ay süren yaz tatilinin 20 Haziran ile 15 Eylül arasında olması gerekiyor. Peki Almanya yaz tatillerinin bölgesel olarak kademeli başlayıp bittiği tek ülke mi? Hayır.

Örneğin, Hollanda'da farklı yaz tatillerine sahip üç bölge bulunuyor. Ancak bunlar en fazla iki hafta arayla ve merkezi olarak Eğitim Bakanlığı tarafından belirleniyor. Birleşik Krallık gibi bazı diğer ülkelerde de uzun süredir dönüşümlü bir sistem tartışılırken, Fransa'da da uzun yaz tatilleri hariç kademeli bir tatil başlangıcı söz konusu. Özetle, kuzey ve güney arasındaki yaz tatili başlangıcı anlaşmazlığı şu ana kadar tamamen Almanlara özgü bir yaz ritüeli gibi gözüküyor.

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl ulaşabilirim?