Anayasa değişikliği referandumunun sonuçları Almanya’da yaşayan Türkiye kökenliler tarafından da yakından takip edildi.  Bu güne dek dört kez sandığa giden Almanya'daki türk vatandaşları, anayasa değişikliklerinin oylandığı referanduma da ilgi gösterdi. Geçen seçimlerde katılım oranı yüzde 45’lerde seyrederken, referandumda yüzde 50'ye yaklaştı. 

Almanya’da yaşayan yaklaşık bir milyon 400 bin Türk seçmenin yüzde 60'a yakını referandumda Evet oyu kullandı. Daha önceki seçimlerde ağırlıklı olarak tercihlerini AKP’den yana kullanan Almanyalı Türk seçmenlerin anayasa değişikliğini öngören referandumda da hükümeti destekleyecekleri tahmin ediliyordu.

“Avrupalı Türk seçmen muhafazakâr"

AKP’ye yakınlığıyla bilinen Avrupalı Türk Demokratlar Birliği’nin (UETD) eski genel başkanı Süleyman Çelik’e göre Avrupa’daki Türk vatandaşı seçmenlerle Türkiye’deki seçmenler arasında benzerlikler var. Çelik, “Türkiye’nin yapısı ortada. Kırsal kesimden gelenlerin oranı büyük. Bu kesimin önemli bir kısmı ise muhafazakâr. Bu durum Almanya’ya da yansıyor.  Şimdi milliyetçi oylar da birleşince Evet oyları yüzde 60’ları geçti“ diye konuştu. 

Çelik, referandum sürecinde Türkiye ile Almanya arasında esen soğuk rüzgârların da Evet oylarını artırdığını ileri sürerek, “O gergin ortamın da Evet oylarının artmasında etkisi oldu. Kararsız birçok kişiyi sandığa teşvik etti. Oylar da tabi ki Evet oldu. Ayrıca yurtdışında yaşayan vatandaşların oy verme alışkanlığı edindikleri de unutulmamalı“ dedi.

“Almanlar Erdoğan’ı yanlış tanıyor“

Köln'de restoran işleten Hidayet Yiğit, Alman vatandaşı olduğunu belirterek, “Ancak seçme hakkım olsaydı, tercihim Evet“ olurdu diye konuştu. Anayasa’da yapılacak değişikliklerle Türkiye’nin ufkunun da açılacağını ileri süren Yiğit, “Çok sayıda Alman müşterim var. Geldiklerinde sohbet ediyoruz. Erdoğan’a karşı gereksiz bir tepkileri var. Bu da onu gerçekten tanımadıklarından. Alman basını sürekli olumsuz haberler yapıyor. Bir diktatörü halk üst üste seçer mi? Bu referandum da onu gösterdi. Halk ona inandı ve iradesini sandığa yansıttı" şeklinde görüş belirtti.

Köln’de berber salonu işleten Reşit Şahin de “ Evet“ oyu verenlerden. “Türkiye şimdikinden çok daha iyi olacak“ diye konuşan Şahin sözlerini şöyle sürdürdü:

“Avrupalılar neden karşılar anlamıyorum. Sonuçta Türkler tercihini yaptı. Biz bu değişiklikleri istiyoruz dedik. Almanya ve Avrupa ile yaşanan gerginlik de artık bu sonuç çıktıktan sonra geçecektir. Çünkü Avrupalılar da o zaman Erdoğan’ın gerçek niyetini görecekler. Türkiye'mizi kalkındırdı, yeni dönemde bunu daha da ileriye götürecek.“

Sosyal demokratlardan özeleştiri

İşadamı Günay Çapan referandumun sonucuna tepkili. “Adil bir referandum süreci yaşamadık. Devletin imkânlarıyla vatandaşa karşı bir propaganda ortamı vardı. Sonuç da ortada“ diye konuşan Çapan, “Atatürk, egemenliği tek adamın elinden aldı ve vatandaşa verdi. Bugün de vatandaş bu yetkiyi yeniden götürüp teslim etti" dedi.

Avrupa’da Sosyal Demokrat oyların yüzde 40 civarında bulunduğunu kaydeden Çapan, “Ne yazık ki bizler bu oranı artıramadık“ şeklinde konuştu. Avrupa’da özellikle de Almanya’da seçmenlerin büyük kısmının AKP’nin kontrolünde olduğunu vurgulan Çapan,  Avrupa ile gerilen ilişkilerin önümüzdeki süreçte daha da sıkıntılı olacağını ileri sürdü.

Endişeli bekleyiş

Köln’de bir restoranda çalışan Yunus Yoğurtçu, Türkiye için daha demokratik bir düzen temenni ettiğini söyledi. Ancak referandum sonucunun ümidini sarstığını ifade eden Yoğurtçu, “ Şu anda gidişat iyi değil. Demokrasi işlemiyor. Yazarlar, bilim insanları, siyasetçiler tutuklanıyor. Üstelik olağanüstü hal döneminde referandum yapılıyor. Bu doğru değil“ diye tepkisini dile getirdi. Yoğurtçu, seçim sonuçlarının manüpile edildiğine ilişkin haberler geldiğini, bu durumun da endişelerini artırdığını sözlerine ekledi.

© Deutsche Welle Türkçe

Tuncay Yıldırım