Meclisin 25'inci döneminin ilk oturumu en yaşlı üye olarak başkanlığı üstlenen CHP’nin eski genel başkanı Deniz Baykal’ın yönetimiyle başladı. AKP, CHP ve MHP’nin yanı sıra HDP’nin de yüzde 10 barajını aşarak temsil edilmeyi başardığı meclisteki yemin töreninde renkli sahneler ve atışmalar dikkat çekti. Baykal’ın açılış konuşmasında hiçbir partinin iktidar olamadığını hatırlatması ve koalisyon vurgusu yapması dikkat çekti.

Baykal, koalisyon için uzlaşmanın şart olduğunu söylerken “Elbette uzlaşma temelinde hukuk olacaktır, ahlak olacaktır, yurtseverlik olacaktır. Elbette siyasi partilerimizin temel ilkeleri barış içinde yaşamamızı imkansız kılmayacaktır” diye konuştu. Çatışmaların ve kutuplaşmaların geçmişte kalmasını isteyen Baykal, partilere “Yeni meclis yapısı; birbirimizi anlamanın, birbirimize saygı göstermenin, işbirliği yaparak katılımcı bir demokrasiyi hayata geçirmenin bir fırsatı olarak değerlendirilmelidir” tavsiyesinde bulundu.

"Tüm fraklar geçicidir"

Meclis oturumunu açmadan önce gazetecilerin “Üzerinizdeki frak geçici mi, kalıcı mı” şeklindeki sorusuna “Tüm fraklar geçicidir” yanıtı veren Baykal, siyaset kulislerinde en çok konuşulan isimlerden biri olarak dikkat çekiyor. Seçim sonrasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’la buluşması hem CHP içinde hem de siyaset çevrelerinde tepkiyle karşılanmış olan Baykal’ın, AKP-CHP koalisyonuna giden yolu ‘müzakere yeteneği’ ile açabileceğine de dikkat çekiliyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan da meclisteki yemin töreninin bir bölümünü izledi. Erdoğan’ı genel kurul salonuna girişinde AKP’li vekiller ayakta alkışlarken, muhalefet vekillerinin ayağa kalkmadığı görüldü. Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun yemini iftar sonrasına kaldı.

Meclisin en genç 6 üyesi de meclis başkanlık divanında yer aldı. Abdullah Öcalan’ın yeğeni HDP milletvekili Dilek Öcalan’ın da görev yaptığı başkanlık divanı özellikle foto muhabirlerinin ilgi odağı oldu. AKP’li Efkan Ala, yemin metnini okurken hata yapınca başkan Baykal’dan uyarı aldı. Ala, bunun üzerine yemin metnini ikinci kez okumak zorunda kaldı. Türkçe konuşmakta zorlanan HDP Diyarbakır Milletvekili Feleknas Uca, yemin ederken zorlansa da bir sorun yaşamadan yeminini bitirebildi.

Meclisin en genç partisi

7 Haziran seçimleriyle parlamentonun büyük çoğunluğu da yenilenmiş oldu. 369 milletvekili ilk kez vekil olurken bu vekiller arasında gazeteciler, sanatçılar ve iş dünyasından farklı isimler de var. Ankara’da ‘meclisin gençleştiği ve daha renkli yapıya kavuştuğu’ yorumları yapılırken, en büyük kadro değişikliğinin CHP’de olması dikkat çekiyor. CHP’nin yüzde 64’ü yeni dönemde mecliste yer almıyor. AKP’nin eski kadrosunun yüzde 57’si de meclise giremedi. HDP’de değişim oranı ise yüzde 48.

HDP, meclisin en genç partisi olarak dikkat çekiyor. HDP’li milletvekillerinin yaş ortalaması 45 olarak hesaplandı. Meclisin ikinci genç partisi CHP oldu. Yaş ortalamasının 49 olduğu CHP’yi MHP ve AKP izliyor. Azınlıkların da mecliste yer bulmuş olması, parlamentoyu daha renkli hale getiriyor. Türkiye’de 55 yıllık bir aradan sonra ilk kez Ermeniler vekilliğe aday gösterilebildi ve Markar Esayan AKP’den, Selina Özuzun Doğan CHP’den, Garo Paylan da HDP’den meclise girebildi.

Mecliste bu dönem, gazetecilerin de ağırlığı dikkat çekiyor. 19 gazetecinin yer alacağı mecliste, ekonomist, işadamı ve işkadını sayısı da 85 olarak belirlendi. Bu dönem mecliste Roman toplumu da temsil edilecek. Özcan Purçu, CHP milletvekili olarak Roman toplumunun sorunlarını meclise taşıyacak ve çözüm yolları arayacak. Yeni dönemdeki mecliste tam 98 kadın milletvekili olması da dikkat çekiyor. Cumhuriyet tarihinde ilk kez mecliste kadın temsil oranı yüzde 18’e ulaşmış oldu. En genç kadın milletvekilinin yaşı 26 olarak görüldü. Meclis istatistiklerine; başörtülü vekil sayısı da 21 olarak not edildi.

Başörtülü ilk yemin

Milletvekili seçilen 21 başörütülü milletvekili de mecliste yemin etti. Kamuda başörtüsü yasağının olduğu 1999 seçiminde Fazilet Partisi’nden vekil seçilen Merve Kavakçı, milletvekilliği yeminini edemeden meclisten çıkarılmıştı. 16 yıl sonra ilk kez başörtülü vekillerin de yemin etmesi Türk siyasi tarihine geçti. Mecliste AKP’den 18, HDP’den de başörtülü 3 milletvekili var. Merve Kavakçı’nın kardeşi Ravza Kavakçı Kan AKP’den İstanbul vekili olarak meclise girdi. Ravza Kavakçı Kan, yemin töreninin Türk demokrasisi açısından umut verici olarak tanımladı ve “Farklı partilerden başörtülü kadınların da seçilmiş olması, Türkiye’de on yıllarca süregelmiş olan başörtüsü zulmünün sonuna geliniyor olmasının güzel bir göstergesi” açıklaması yaptı. Meclisin bir başka başörtülü kadın vekili HDP’li Hüda Kaya da “Merve Kavakçı’nın şahsında başörtülü kadınların hayatlarına vurulan ket vardı, acı yaşatılmıştı. Bu süreçleri yaşayan, bedel ödeyen başörtülü kadınlar 28 Şubat’ın arkasından aslında darbeci yasalarla hesaplaşarak mecliste yerini alacak” değerlendirmesinde bulundu.

Yeni hükümete doğru

Meclis başkanlığı seçiminin ilk iki turu 30 Haziran Salı günü yapılacak. İki turda da başkan belli olmazsa üçüncü tur oylama Çarşamba günü gerçekleştirilecek. Meclis başkanının hangi partiden olacağının, kurulması muhtemel koalisyonun da işaretini verecek. HDP’nin meclis başkan adayı AKP’nin kurucularından Dengir Mir Mehmet Fırat oldu. MHP’nin muhtemel adaylarının Ekmeleddin İhsanoğlu ve Murat Başesgioğlu olduğu konuşuluyor. CHP'nin meclis başkanı adayının da Deniz Baykal olacağı konuşuluyor. Bunun için şimdi gözler CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nda.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, meclis başkanı belli olduktan sonra hükümeti kurma görevini verecek. Bu tarihin de en geç 3 Temmuz olması bekleniyor. Hükümet kurma çalışmalarıyla ilgili 45 günlük yasal sürenin Ağustos ortasında dolması hesaplanıyor. Eğer bu sürede yeni bir hükümet kurulamazsa Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kasım ayı içinde seçimleri yenileme kararı de verebileceği hesaplanıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Hilal Köylü / Ankara