Avrupa Parlamentosu (AP), Avrupa Birliği üyesi devletleri Suudi Arabistan’a silah ambargosu uygulamaya çağırdı.

Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesiyle ilgili olarak bugün Strasbourg’da bir karar tasarısı oylayan Avrupa Parlamentosu (AP), Kaşıkçı’nın öldürülme koşullarını “insanlığa karşı suç” olarak tanımladı. AP’de belli başlı gruplar tarafından ortaklaşa kaleme alınan karar 1’e karşı 325 oyla kabul edildi. Oylamada 19 parlamenter çekimser kaldı.

Kararda, Kaşıkçı’nın işkenceyle öldürülmesi kınanarak Suudi Arabistan’ın "gazetecinin cesedinden geriye kalanların nerede olduğunu” açıklaması istendi. "Zorla kaybetme ve yargısız infaz gibi sistematik uygulamaların insanlık suçu teşkil ettiği” not edildi.

Kaşıkçı’nın öldürülmesiyle ilgili olarak “uluslararası, bağımsız ve tarafsız bir soruşturma” yürütülmesini isteyen AP, sorumluların ortaya çıkarılarak “uluslararası normlara uygun, tarafsız bir mahkemede ve uluslararası gözlemciler huzurunda adilane yargılanmalarını” talep etti. 

Evrensel yargı yetkisi

Kaşıkçı’nın öldürülmesiyle ilgili suçun Birleşmiş Milletler (BM) İşkence ve Kötü Muamelenin Önlenmesi Sözleşmesi temelinde "evrensel yargı yetkisine dahil olduğu” ve bu nedenle, sözleşmeye taraf devletlerin topraklarında yakalanacak tüm şüphelilerin o devletler tarafından yargılanabileceği not edildi.   

Kaşıkçı’nın öldürülmesinde sorumluluğun Suudi ajanlarına atfedildiğinin hatırlatıldığı kararda, sorumlu Suudi vatandaşlarına yönelik, vize yasağı ve mal varlıklarının dondurulması gibi hedefli yaptırımlar hazırlaması için AB ve AB devletlerine çağrıda bulunuldu. AP, hazırlanacak listede sadece tetikçiler değil aynı zamanda planlayıcılar ve azmettiricilerin de bulunmasını istiyor. 

AB devletlerine ambargo çağrısı

Karara, Suudi Arabistan Krallığı’na yönelik silah ambargosuyla ilgili bir madde de eklendi. Bu kapsamda AB devlet ve hükümet başkanları, Riyad’a AB genelinde silah ambargosu uygulanması için ortak tavır belirlemeye davet edildi. Bu konuda bugüne kadar sadece kağıt üzerinde kalan AB dış politika ilkelerine uyulması çağrısı yinelendi. AP, Suudi Arabistan’a, ülke içinde muhaliflere karşı baskı aracı olarak kullanabileceği türden gözetim sistemleri ihracatına da ambargo uygulanmasını da istiyor.

Kararda AB'nin Suudi Arabistan ile insan hakları ve temel özgürlükler konusunda “yapısal diyalog” başlatması talebine de yer verildi. BM İnsan Hakları Konseyi’nin 5 Kasım 2018 tarihinde Cenevre’de düzenleyeceği toplantıda Riyad yönetiminin insan hakları bilançosunu açıklayacağı hatırlatılıp, AB ülkelerine bu toplantıda Riyad’a karşı katı tutum sergilemeleri çağrısında bulunuldu. Birçok AB ülkesinin Suudi Arabistan’ın BM İnsan Hakları Konseyi’ne seçilmesine onay vermiş olması “üzücü” olarak nitelendi.

AB yaptırım sistemi

AP, dünya genelinde insan hakları ihlalleri sorumlularına karşı AB’nin bir yaptırım sistemi oluşturması girişimini desteklediğini de kararına ekledi. Bu girişimin gelecek ay Hollanda’nın Lahey kentinde düzenlenecek bir konferansla başlatılması öngörülüyor.

AP tarafından alınan kararın hukuksal planda yaptırımı bulunmuyor. Karar buna karşılık, AB’nin önde gelen devletlerinin siyasi ve ticari nedenlerden ötürü bugüne kadar eleştirmekten kaçındıkları Suudi Arabistan gibi bir ülkeye karşı silah ambargosu çağrısı içermesi ve bu ülkedeki insan hakları ve temel özgürlükleri sorgulaması bakımından önem taşıyor.

Kayhan Karaca / Strasbourg

© Deutsche Welle Türkçe