Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ), Türkiye gündemini uzun süredir meşgul eden bir konu. Cumhurbaşkanlığı Yerleşkesi ile zirve yapan ‘yeşil alanın peyderpey yok olması’ tartışmalarına şimdi bir yenisi daha eklendi.

Mimarlar Odası Ankara Şubesi Başkanı Tezcan Karakuş Candan, arazinin çok uzun zamandır talanla karşı karşıya olduğunu belirtiyor. Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarı döneminde hem kiralama, hem gasp etme, hem de hukuka aykırı bir şekilde alanların yapılaşmaya açıldığını anlatan Candan, yaşanan son gelişmeyle ilgili Deutsche Welle Türkçe’ye şu açıklamalarda bulundu:

Yeşil alan hastane, müze ve otopark olacak

"Kaçak Saray,  Anka Park, 50 metre genişliğinde yollar yapılarak aslında çiftlik sanki boş bir arazi, yapılaşmaya müsait bir alan olarak görülmeye başlandı. Dolayısıyla da ranta açılan bir talan süreciyle karşı karşıya kaldı. Son iki ay içinde üç tane plan değişikliği geçti. Tam da yerel seçimlere giderken arka arkaya yapıldı.”

Candan, yapılan değişikliklerin ilkini şöyle özetledi: “Atatürk Orman Çiftliği Korma Amaçlı İmar Planı’nda zırhlı birlikler tarafından 555 bin metrekarelik ağaçlandırılacak bir alan var. Bu alana özel üniversite planı yaptılar. Plan değişikliği şu anda askıya çıktı. Sadece özel üniversite ile de kalmayacak çünkü bir tıp fakültesi düşünülüyor. Hastanesi sosyal tesisleri, lojmanları olacak. Yapılaşmaya açılmış durumda. Üstelik burası Bilkent Şehir Hastanesi'ne üç kilometre uzakta.”

İkinci değişiklik ise Candan’ın verdiği bilgilere göre şöyle: “AOÇ devlet mezarlığı alanı olarak bulunan ve Kaçak Saray’ın tam karşısındaki ağaçlandırılacak alan ‘15 Temmuz Müzesi’ ve ‘otopark’ yapılmak isteniyor. Zaten burada yol yapıldı. 60 bin metrekarelik alan yol planı olarak geçti. “

Yeşil alanın yüzde 40’ı yok oldu

Candan üçüncü yapılan değişikliği de şöyle açıkladı: “Kiralama yöntemiyle 81 bin metrekarelik başka ihaleye çıktı. Yıllık 345 milyon TL karşılığında. Gazi Piknik alanı olarak bilinen, 2006’da kapatılan ve Anka Park ile Kaçak Saray yapıldıktan sonra tekrar açılmaya çalışılan süreçte alanı genişleterek burayı da ihaleye çıktılar. Tam Anka Park’ın sınırı. Yeni alan kazanmaya çalışıyorlar. Zaten Anka Park hukuksuz ve kaçak. Hiç yapılmaması gerekiyordu. AOÇ Kanunu’na, Atatürk’ün vasiyetine ve şartlı bağışına baktığımızda orada böyle bir şeye, ticaret alanına açılamaz buralar.”

Candan’ın verdiği bilgilere göre, AOÇ’de bu üç plan değişikliği ile yaklaşık 700 bin metrekarelik alana net inşaat yapılacak. Yapıların dışında inşaat sahası ve yollarla bu alan yüzde 20-30 daha da genişleyecek ve 1 milyon metrekareye yaklaşacak. 1937’de hazineye devredildikten sonra AOÇ’deki yeşil alanın neredeyse yüzde 40’ı bugüne kadar yok oldu. Alanın toplam büyüklüğü 55 bin dekardı. Şu anda ise yalnız 35 bin dekarlık alan bulunuyor.

Açılmış dava sayısı 110’dan fazla

“Herkes yerel seçimlere odaklanmışken AOÇ’de plan değişikliği ile 1 milyon metrekarelik alanın yapılaşması, kamusal alanların ticarileşmesi, el değiştirmesi ve hükümete yakın kişilere peşkeş çekilmesi ile karşı karşıyayız” diyen Candan, bundan Mimarlar Odası’nın yapacakları konusunda şu bilgileri verdi: “Mimarlar Odası Ankara Şubesi olarak bu sürece dava açacağız. AOÇ çok özel bir alan. Atatürk’ün bize emaneti ve Cumhuriyet’in kurucu mekânı olduğu için... Tüm çağdaşlaşmanın aslında ana mekânı, üretim, eğitim ve paylaşım alanı burası. Köy Enstitüleri’nden önce kurulmuş bir halk üniversitesi AOÇ. 1925 yılında halkını bilimi, teknolojiyi, çağdaş yaşamı öğrendiği yeme içme adabını, yüzmeyi öğrendiği, kadın ve erkeğin bir arada olduğu toplumsal cinsiyet alanı aynı zamanda. Burası sadece yeşil alan değil. Bu nedenlerle önemsiyoruz. Ve bugüne kadar, bazıları Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde açtığımız 110’dan faza davamız var.”

Atatürk Orman Çiftliği’nin geçmişi

Mustafa Kemal Atatürk tarafından kendi adına 20 bin dekar civarında bir arazinin satın alınmasıyla ilk olarak ‘Gazi Orman Çiftliği’ adıyla kuruldu. Daha sonra ülke genelinde benzer örnek çiftlikler de kuruldu. Atatürk, bu çiftlikleri 11 Haziran 1937’de yazdığı yazıyla hazineye devretti. Çiftlik, 13 Ocak 1938 tarihinde, 3308 sayılı kanunla kurulan Devlet Ziraat İşletmeleri Kurumuna bağlandı. 1 Mart 1950’de ise Devlet Üretme Çiftlikleri bünyesine alındı. Kısa bir süre sonra da 24 Mart 1950 tarih ve 5659 sayılı Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü Kuruluş Kanunu ile yeni bir statüye kavuştu. Adı da ‘Atatürk Orman Çiftliği’ olarak değiştirildi. Bugün Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'na bağlı, tüzel kişiliği olan bir kuruluş olarak varlığını sürdürüyor.

Miray Gökçe

©Deutsche Welle Türkçe