Halkbank'ın ABD'de yargılanan eski genel müdür yardımcısı Hakan Atilla, New York Güney Bölgesi Federal Mahkemesi'ndeki 12 kişilik jüri heyeti tarafından kendisine yöneltilen 6 ayrı suçlamanın 5'inden suçlu bulunmuştu.

İran asıllı işadamı Rıza Sarraf'ın kendisine yöneltilen İran yaptırımlarını ihlal etme suçlamalarını kabul ederek savcılık makamı lehine tanık olarak ifade verdiği davada, Atilla sanık sandalyesinde oturmuştu. Savcılık makamının en az 15 yıl 8 ay hapsini ve 50 bin ila 500 bin dolar para cezası verilmesini istediği Atilla için son sözü bugün davanın yargıcı Richard Berman söyleyecek.

Atilla'ya yönelik suçlamalar neler?

Hakan Atilla Mart 2017'de ABD'nin New York kentinde gözaltına alındıktan sonra tutuklanmış, dört hafta süren duruşmaların ardından ABD'nin İran yaptırımlarını ihlale yardımdan 3 Ocak tarihinde suçlu bulunmuştu. 

Savcılık makamı, Atilla'yı İran'a yaptırımları ihlal ederek hayali altın ve gıda ticaretini sürdürmesine yardım etmek, Rıza Sarraf ve diğerleriyle işbirliği yapmakla suçlamıştı. Atilla’nın avukatları ise Atilla'nın "suçsuz bir piyon" olduğunu savunarak beraatini istemişti.

Ancak jüri, Atilla'yı "ABD Hazine Bakanlığı'nı dolandırmak için kumpas kurmak, Uluslararası Acil Ekonomik Güç Yasası'nı (IEEPA) delmek için kumpas kurmak, bankacılık sisteminde sahtekârlık yapmak, bankacılık sisteminde sahtekârlık yapmak için kumpas kurmak ve kara para aklamak için kumpas kurmak" başlıklarından suçlu bulmuştu. Atilla'nın jüri tarafından suçsuz bulduğu tek itham, "kara para aklama" suçlaması olmuştu.

Ne kadar ceza alabilir?

Kararın açıklanması, "tarafların taleplerinin değerlendirilmesi, belirlenen tarihte uygun çevirmen bulunamadığı ve davayla ilgili yeni belgeler sunulduğu" gerekçeleriyle daha önce iki kez ertelenmişti.

Atilla'nın avukatları, mahkemeye sunduğu dilekçede ''merhametli'' bir ceza talep etmiş, Atilla'nın suçlu bulunduğu konularda yasal düzenlemelerin 46 ila 57 ay arasında hapis cezası öngördüğünü, ancak verilecek cezanın bundan "çok daha az" olması gerektiğini savunmuştu.

Avukatlar, Atilla'nın ABD'nin yaptırım kanunu kapsamında yargılanan ilk ve tek yabancı bankacı olduğuna dikkat çekerek başka hiçbir bankacının bu şekilde yargılanmadığı göz önüne alındığında ağır bir ceza verilmesinin adil olmayacağını da belirtmişlerdi.

Davada ne olmuştu?

İran, Türkiye ve Makedonya vatandaşı olan Rıza Sarraf'ın kendisine yöneltilen İran yaptırımlarını ihlal etme suçlamalarını kabul ettiği ve savcılık makamı lehine tanık olarak ifade verdiği dava 27 Kasım‘da başlamıştı.

Rıza Sarraf bir hafta boyunca ifade vermiş, savcılık makamı Atilla’nın avukatları ve Yargıç Berman’ın sorularını ayrıntılı bir biçimde cevaplamıştı. Tanıklığı uyarınca duruşmalarda İran'a karşı yaptırım ve ambargo rejimini delmek için nasıl bir sistem kurulduğunu ve uyguladığını anlatan Sarraf, aynı zamanda sistemi işletebilmek için üst düzey Türk yetkililere nasıl ve ne kadar rüşvet verdiğinin ayrıntılarını da mahkeme heyeti ile paylaşmıştı.

Sarraf ifadesinde dönemin Türkiye Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’la kurdukları sistemi anlatmış, Çağlayan'a 45-50 milyon euro civarında rüşvet verdiğini iddia etmişti. Sarraf, İran'ın Türkiye'de biriken petrol ve doğal gaz gelirlerinin Türkiye dışına çıkarılması için yasadışı altın ve gıda ticareti tasarlanmasına Atilla'nın yardım ettiğini söylemişti. Sarraf ayrıca Atilla’nın kendisinden hiç rüşvet istemediğini de dile getirmiş, Atilla'nın tutuklandığını duyduğunda şok geçirdiğini ifade etmişti.

Davada Hakan Atilla da kendi isteğiyle tanık olarak ifade vermiş, hakkındaki iddiaları reddederek yaptırımları delme konusunda Rıza Sarraf ile hiçbir zaman işbirliği yapmadığını söylemişti. Atilla, Sarraf'tan ya da başka birisinden rüşvet almadığını ve rüşvet istemek gibi bir düşüncesinin olmadığını da vurgulamıştı.

Bundan sonra ne olacak?

Atilla'nın hukuki olarak birkaç seçeneği bulunuyor. Atilla ceza alması durumunda bunu bir üst mahkemeye taşıyabilir. Savcılıkla anlaşan Rıza Sarraf'ın ceza alıp almayacağı ya da ne kadar ceza alacağı ise hâkimin kararıyla belirlenecek.

Davanın Türkiye ekonomisine de etkileri olabileceği değerlendiriliyor. Geçmişteki benzer davalara bakıldığında, ambargo ve yaptırımların ihlali ile suçlanan bankaların cezaî yaptırımlar ile karşılaştığı görülüyor. Hakan Atilla’nın cezasının kesinleşmesi sonrasında Halkbank ve olaya karışan bankalara ceza gelmesi söz konusu olabilir.

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise kararın açıklanmasından bir gün önce Bloomberg televizyonunda Hakan Atilla’nın suçsuz olduğunu söyledi. Erdoğan "Hakan Atilla suçsuzdur. Hakan Atilla'yı suçlu ilan etmek, Türkiye'yi suçlu ilan etmek anlamına gelir" diye konuştu.

Eski Halkbank Genel Müdürü Süleyman Aslan ve Zafer Çağlayan hakkında ise aynı dava kapsamında yakalama kararı bulunuyor, ancak haklarında henüz açılmış bir dava yok.

Derleyen: Seda Sezer Bilen

© Deutsche Welle Türkçe