Ukrayna ile Rusya arasında günlerdir süregelen doğalgaz krizinin ardından nihayet uzlaşma sağlandı. Ukrayna'dan geçen boru hattının stratejik noktalarında Avrupa Birliği gözlemcilerinin görevlendirilmesini öngören protokol, bugün Brüksel'de Rusya, Ukrayna ve Avrupa Birliği temsilcileri tarafından da imzalandı. Rusya gaz dağıtımının er erken yarın sabah başlayabileceğini açıkladı.

Fiyat anlaşmazlığıyla başlayan, Rusya’nın Ukrayna’yı doğalgaz çalmakla suçlamasıyla derinleşen kriz, dondurucu soğukların yaşandığı Avrupa’yı yaklaşık bir hafta boyunca doğalgazsız bıraktı.

İkinci kez imzalar atıldı

Rusya ile Ukrayna arasında geçen hafta AB arabuluculuğunda yapılan görüşmeler sonucunda uzlaşma sağlanmış, ancak Ukrayna tarafının imza aşamasında ek talepler eklemesi, hafta sonunda krizi derinleştirmişti. Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev, Ukrayna'nın ek talepler getirmesi nedeniyle imzalanan belgenin geçersiz olduğunu açıklamıştı. Medvedev, "Bu anlaşmayı ek bir maddeyle imzalayan herkesin, yasal sonuçlarının farkında olduklarını umuyorum. İmzalanan belgeyi geçersiz olarak açıklamak zorundayım” demişti.

Ukrayna’nın tepki çeken adımı

Kiev bu ek maddelerle Ukrayna'nın Rusya doğalgaz tekeli Gazprom'a hiç bir borcu olmadığını öne sürmüş, Avrupa'ya gönderilmek üzere ayrılan gazı yetkisi olmadığı halde kullandığı yönündeki suçlamaları reddetmişti. Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yuşçenko’nun uluslararası enerji politikaları ve güvenlikten sorumlu danışmanı Bogdan Sokolovski, Rusya'nın tepkisini şu sözlerle değerlendirdi:

"Rusya hangi belgenin imzalandığını gayet iyi biliyor. Böyle ciddiyetsiz açıklamaları nasıl anlayabiliriz ki? Rusya'nın Ukrayna'ya güvenmediğini mi? Biz buna alışkınız. Anlaşılan o ki, Rusya Avrupa Komisyonu'na, Çek Cumhuriyeti Başbakanı Toplanek yönetimindeki AB Dönem Başkanlığına da güvenmiyor."

Bogdan Sokolovski, Rusya Başbakanı Vladimir Putin ile telefonla görüştüğünü ve O'nu ikna etmeye çalıştığını belirtti. Sokolovski, Ukrayna'nın talep ettiği ek maddelerin yalnızca Kiev'in düşüncelerini yansıttığını, anlaşmanın içeriğine herhangi bir etkisi olmadığını söyledi. Ancak Rusya, anlaşmanın herhangi bir ek metin içermeden imzalanması konusundaki ısrarını sürdürdü.

Kiev: Rusya bahaneler öne sürüyor

Ukrayna gaz şirketi Naftogaz sözcüsü ise, son yaşananların Rusya'nın gaz dağıtımını geciktirmek için öne sürdüğü bahanelerden biri olduğunu savundu. Sözcü Smljnski, şöyle konuştu:

"Bir takım şartlar ortaya konuldu, Ukrayna bu şartların hepsini yerine getirdi. Ancak bunlara sürekli olarak yenileri ekleniyor. Moskova, gözlemcilerin arasında Gazprom temsilcilerinin de yer alması gerektiği konusunda ısrarcı oldu. Bununla alakalı bir sorunumuz olmadığını onlara söyledik. Ardından, bir protokol imzalanmasını şart koştular. Bunu da yaptık. Sonra, protokolün ve protokolün içerdiği maddelerin ibraz edilmesi de şart koşuldu”

Moskova: Zarara uğrayan biziz

Rusya cephesinden bakıldığında ise Ukrayna kendisine tanınan kredilerin hepsini tüketti. Zira Ukrayna geçen yıl gaz faturalarını defalarca yapılan ihtarlar sonrası, gecikmeyle ödedi. Ayrıca mahkeme kararıyla yürürlükteki doğalgaz transferi anlaşmasının geçersiz olduğunu açıkladı. Bunlara, Rusya'nın Ukrayna'nın doğalgaz çaldığı yönündeki iddiaları da eklendi.

Rusya, özellikle bu nedenle boru hattının stratejik noktalarında kontrolör görevlendirilmesini istiyor. Rusya Başbakanı Vladimir Putin, Alman birinci kanalı ARD'ye yaptığı açıklamada, Rusya'nın gaz transferine ara verilmesinden dolayı zarara uğradığını söyledi. Putin şöyle konuştu:

"Ukrayna üzerinden gaz dağıtımının durduğu günden bu yana, Gazprom 800 milyon dolar tutarındaki zarara katlanmak zorunda kaldı. Gazın aktarıldığı 100 noktada çalışmaya ara verildi. Bu nedenle teknik bir sorun oluşmadı ancak Rusya'nın itibarı zedelendi."