Acaba aşırı sağcılığın atağa kalkmasının sebebi ekonomik krizin Avrupa’yı vurması mı? Avrupa Araştırmaları Brüksel Merkezi’nden (CES) Florian Hartleb’e göre bu, işin kolayına kaçan bir izah tarzı. Hartleb, sağ popülist partilerin zaten krize karşı sundukları herhangi bir stratejileri olmadığını, sadece ulusal içe kapanma yanlısı ve globalleşme karşıtı söylemlerde bulunduklarını anımsatıyor.

İskandinavya ülkelerindeki sağ popülizm

Örneğin İskandinavya’da borç krizinin etkileri pek hissedilmemesine ve yasadışı göç büyük bir sorun oluşturmamasına rağmen sağ popülist politikalar güçleniyor. Finlandiya’da “Gerçek Finler” adlı sağ popülist parti son seçimlerde “Portekiz için neden ödeme yapmamız gerektiğini anlamıyoruz” sloganı ile yüzde 20 oranında oy aldı.

İsveç’te ise 2010 yılında “İsveç demokratları” adlı sağ popülist parti ilk kez parlamentoya girdi. Siyasal bilimci Florian Hartleb, refah içindeki İskandinav ülkelerinde orta sınıf vatandaşların mevcut statülerini kaybetme korkusunu sağ popülist çevrelerin kendi amaçları doğrultusunda kullandıklarını belirtiyor.

Almanya'da aşırı sağcı şiddet eylemleri

Almanya'da da aşırı sağcı şiddet eylemleri tüm ülkeyi sarsmıştı. Nasyonal Sosyalist Yeraltı (NSU) adındaki aşırı sağcı bir örgüte mensup üç kişi, on yıldan fazla bir süre şiddet eylemlerine karışmış, cinayetler işlemişti. Bunların izi ise açıkça anayasaya aykırı hedefler izleyen Alman Nasyonal Demokrat Partisi'ne (NPD) kadar uzanıyor. Ancak siyasal bilimci Hartleb bu yasal partinin yasaklanmasından yana değil; zira ona göre Almanya'da aşırı sağcı partilerin güçlenmesi değil, aşırı sağcı şiddet bir sorun.

Komşularda sağ popülistler iktidara ortak

Almanya’nın komşularında ise sağ popülist eğilimler gittikçe güç kazanıyor. Belçika’da sağ popülist ve ırkçı bölgesel Flaman partisi Vlaams Belang, 20 yıldan bu yana üç büyük parti arasında bulunuyor. Hollanda'da ise hükümet, üçüncü güç olan Geert Wilders’in sağ popülist Özgürlük Partisi’nin dışarıdan desteği ile iktidarda oturuyor. Avusturya’da ise 2000 yılında o zamanki sağ popülist Özgürlükler Partisi lideri Jörg Haider, muhafazakar Avusturya Halk Partisi ile koalisyon bile oluşturmuştu.

Sağ popülizmin sebebi: Liberal gelenekler

Ludwigsburg’taki Alman-Fransız Enstitüsü Avrupa Bölümü Başkanı ve aynı zamanda tarihçi Stefan Seidendorf, bu ülkelerdeki liberal geleneklerinin sağ popülist partilerin yükselmesinin nedeni olabileceğini vurguluyor.

Doğu Avrupa ülkelerindeki sağ popülizm

Doğu Avrupa’da da sağ popülist partilerin güçlendiği gözleniyor. Siyasi gözlemciler bunun da modernleşme ve toplumdaki dönüşüm süreçlerinin birer yansıması olduğunda hemfikirler. Macaristan’daki aşırı sağcı Jobbik Partisi, Slovakya ve Çek Cumhuriyeti’ndeki aşırı sağcı partiler son 20 yılda başarı kaydettiler. Polonya’daki sağ popülistler çoğunlukla aşırı Katolik, bazen de Yahudi karşıtı söylemler kullanıyorlar.

Ortak göçmen politikaları

Tarihçi Stefan Seidendorf, "Ekonomik krizin sağ popülizme hiçbir etkisi olmamıştır" denilemeyeceğini vurguluyor ve modernleşme sürecinde toplumun kaybeden kesimlerinin sağ popülist partilere kaydığını söylüyor. Ayrıca Avrupa’nın ortak göçmen politikaları oluşturması gerektiğine de dikkat çekiyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Daphne Gratwohl / Çeviren: Çelik Akpınar

Editör: Ercan Coşkun