Avrupa'da tek kullanımlık plastik ürünler yasaklanıyor
24 Ekim 2018
Avrupa Parlamentosu'nda kabul edilen tasarı tek kullanımlık plastik ürünlerin yasaklanmasını öngörüyor. Yeni düzenleme ile plastik tabak, pipet, kulak çöpü gibi ürünlerin kullanımı 2021 yılına kadar tamamen yasaklanacak.
Fotoğraf: picture-alliance/Photoshot
Reklam
Avrupa Parlamentosu'nda (AP) bugün yapılan oylamada, plastik tabak, çatal, kaşık ve bıçak ile pipet, kulak çöpü gibi tek kullanımlık plastiklerin yasaklanmasını öngören tasarı kabul edildi. Milletvekillerinin 571'i tasarının lehinde, 53'ü ise aleyhinde oy verdi. 34 milletvekili de çekimser kaldı. Avrupa Komisyonu, çevrenin korunması amacıyla tek kullanımlık plastiklerin yasaklanmasını öngören tasarıyı Mayıs ayında sunmuştu.
Yeni düzenleme, başka bir maddeden üretilebilecek tek kullanımlık plastik ürünlerin 2021 yılına kadar Avrupa Birliği'nde (AB) tamamen yasaklanması öngörülüyor. AP, yasak kapsamında olmayan plastik ambalajlar ve bardakların kullanımının 2025 yılına kadar yüzde 25 azaltılmasını talep etti.
Ürün listesi genişletildi
AP, Avrupa Komisyonu'nun yasak kapsamına almak istediği ürünlerin listesini de genişletti. Buna göre, özellikle ayak üstü yiyecek satan lokantalarda sıklıkla kullanılan polistiren köpük ve strafor kapların da yasaklanması istendi. Bunun yanı sıra, plastik içeren sigara filtrelerininin sayısının da 2025'e kadar yüzde 50, 2030'a kadar da yüzde 80 oranında azaltılması talep edildi.
AP'de kabul edilen tasarıda, plastik şişelerin de ayrıca toplanması öngörülüyor. AB'ye üye ülkeler 2025 yılına kadar plastik şişelerin yüzde 90'ının geri dönüşümünü sağlamakla yükümlü olacak. Yeni satılan ürünlerde kullanılan plastik şişelerin de en az yüzde 35'inin geri dönüşüm ile üretilmiş olması isteniyor.
Yeni düzenlemede öngörülen maddelerden biri de balıkçı ağlarını kapsıyor. Buna göre, AB ülkeleri denizlerdeki balıkçı ağlarının en az yüzde 50'sinin toplanmasından yükümlü olacak.
Tek kullanımlık kahve bardaklarına son
01:05
This browser does not support the video element.
"Avrupa Birliği öncü rol oynamalı"
AP, ayrıca deniz ve kıyıların temizlenmesi, plastik çöpün toplanması ve geri dönüşüm masraflarına sigara ve balıkçılık malzemeleri üreten şirketlerin de katkı sağlamasını talep ediyor. Bir sigara izmaritinin yaklaşık 500 ile 1000 litre suyu kirlettiğine dikkat çeken parlamenterler, izmaritin tamamen yok olması için aradan yaklaşık 12 yıl geçmesi gerektiğine işaret ediyor.
Yeni düzenleme, AB'ye üye ülkelerin parlamentolarında da kabul edildikten sonra uygulamaya konulabilecek. Belçikalı liberal milletvekili Frederique Ries, Avrupa'nın okyanuslardaki plastik çöpün sadece küçük bir kısmından sorumlu olmasına rağmen, AB'nin denizlerin kirliliğine çözüm konusunda öncü bir rol oynaması gerektiğine dikkat çekti.
Avrupa Parlamentosu'nun Sosyal Demokrat Partili üyesi Jo Leinen da, "çöplerle kirlenen deniz ve kıyıların doğa ve hayvanları tehdit ettiğini" vurgulayarak, yeni düzenlemenin plastik çöplerin yüzde 70 oranında azaltılmasını hedeflediğini söyledi.
Yılda 26 milyon ton plastik çöp
Avrupa Komisyonu'nun verdiği bilgilere göre, AB sınırları içinde yılda yaklaşık 26 milyon ton plastik çöp üretiliyor. Uygun şekilde çöpe atılmayan plastik ürünlerin büyük bölümü denize karışıyor. ABD'li bilim dergisi Science'da yer alan bir habere göre, yılda yaklaşık 8 milyon ton plastik çöpü denize atılıyor. AB Komisyonu'na göre, denizlerdeki çöpün yüzde 85'ini plastik maddeler oluşturuyor. Bunların yarısını tek kullanımlık plastik ürünlerden, dörtte biri ise balıkçıların kullandığı malzemelerden kaynaklanıyor.
Tek kullanımlık plastiklere alternatifler
Plastik pipet, tabak ve çatal-bıçak gibi ürünleri belki birkaç saat kullanıp çöpe atıyor ve dünyadaki plastik yığınına hızlı bir katkıda bulunuyoruz. İşte bu ürünlerin çevreci alternatifleri:
Milyonlarca plastik pipet, atık olarak ortaya çıkıyor. Avrupa Birliği, çöp yığınlarına dönüşen ve okyanuslarımızı kirleten bu ve diğer tek kullanımlık plastiklerin yasaklanmasını istiyor. Ancak ağzına doldurduğu 259 pipetle dünya rekoru kırmış olan Marco Hort gibi pipetten vazgeçemeyenler için çevre dostu alternatifler de var.
Fotoğraf: AP
Önce iç, sonra ye
Okyanuslardaki canlılar plastik pipetleri genellikle yemeye çalışıyor. Çevreyi korumak adına artık kendi pipetinizi yiyebilirsiniz. Alman girişimci Wisefood, elma suyu üretiminden geriye kalan posalarla yenilebilir pipet geliştirdi. Alternatif olarak metal, bambu veya camdan yapılmış çok amaçlı bir pipet de edinebilirsiniz.
Fotoğraf: Wisefood
Yenilebilen çatal-kaşıklar
Tek seferlik kaç adet plastik çatal, bıçak ve kaşık kullanıldığına dair kesin bir rakam yok. Ancak rakam AB'nin bunlara veda etmeyi istemesini sağlayacak düzeyde. Koşuşturmaca halindeyken yemek yeme ihtiyacı duyarsanız ve gümüş yemek takımları kullanmıyorsanız, yenilebilir versiyonlarını deneyebilirsiniz. Hintli Bakey süpürge darısından, ABD'li Spud Wares patates nişastasından çatallar yapmış.
Fotoğraf: picture-alliance/dpa/M. Scholz
Geriye bir şey kalmayacak
Plastiğe alternatif seçenekleri yemekten bahsetmişken: Yenilebilir tabakları da denemek isteyebilirsiniz. Çünkü plastik tabaklar da AB'nin yasağı kapsamında olacak. Polonyalı şirket Biotrem buğday kepeğinden yapılmış tabaklar geliştirdi. Yiyemeseniz de endileşenmeyin. Tabaklar organik ve 30 gün sonra ayrışıyor.
Fotoğraf: picture-alliance/dpa/A. Reszko
Yılda yarım trilyon plastik bardak
Tek kullanımlık plastik ürünleri yasaklamanın yanı sıra AB, plastik bardak kullanımını engellemek için fast-food zincirlerini, kafeleri ve barları teşvik etmeyi amaçlıyor. Her yıl yarım trilyon plastik bardak tüketiliyor. Çoğu tek bir içecek için kullanılıyor. Birçok şirket artık bitkisel bazlı alternatifler sunuyor.
Fotoğraf: picture-alliance/empics/D. Thompson
Plastik değil
Bu şirketlerden biri Balili startup firması Avani. Mısır nişastasından yapılmış ayrışabilir biyoplastik geliştirdi. Bardaklar petrol bazlı plastik kaplar gibi görünüp o hissi verse de, biyolojik olarak parçalanabiliyor. Ancak arka bahçenizde değil, en iyi bir kompost tesisinde ayrışırlar.
Fotoğraf: Avani-Eco
Yeniden kullan, yeniden kullan, yeniden kullan
Plastik kapları bırakmanın en kolay yolu, yeniden kullanılabilir kupalara sahip olmak. Ama dışarıdayken, şahsi kahve fincanlarınız her zaman yanınızda olmayabilir. Berlin, kahve meraklılarının küçük bir depozito karşılığında yeniden kullanılabilir bambu kupaları edinmeleri ve daha sonra başka bir kafeye iade etmelerini sağlayan pilot projeyi test eden Alman şehirleri arasında yer alıyor.
Fotoğraf: justswapit
Temiz kulaklar, kirli okyanuslar
AB'nin yasak getireceği bir başka plastik ürün kulak temizleme çubuğu. Doğru şekilde çöpe karışmadığında, okyanuslara ulaşma ihtimali var. Hayvanlar da onu yiyecek zannediyor. Ancak bunların bambu veya kağıttan saplı plastik içermeyen alternatifleri var. Ama sıkı çevreciler bunları kullanmayı bırakmanın en iyisi olduğunu ve kulaklarınızı temizlemek için havlunuzu kullanabileceğinizi söylüyorlar.
Fotoğraf: picture alliance/dpa/Wildlife Photographer of the Year /J. Hofman
