Kuzey Akımı, Güney Akımı, Mavi Akım ya da Nabucco... Orta Asya petrol ve doğalgazını Avrupa’ya taşıyacak projeler saymakla bitmiyor. Bu iddialı projelere bir yenisi daha eklendi: Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta düzenlenen bir anlaşmayla Odessa ile Gdansk arasında kurulacak petrol boru hattı projesinin önü açıldı. Polonya, Litvanya, Gürcistan, Azerbaycan ve Ukrayna’nın katıldığı projenin 2011 yılına kadar tamamlanması öngörülüyor. Litvanya Devlet Başkanı Valdas Adamkus projeyi “bölge ülkelerini birleştiren tarihi olay” olarak niteledi.

Kaçinski:"Siyasi önemi büyük"

Polonya Cumhurbaşkanı Leh Kaçinski, Hazar petrolünü Baltık Denizi’ne taşıyacak petrol boru hattı için imzalanan anlaşmayı enerji politikaları açısından bir dönüm noktası olarak tanımladı.

“Bu girişim yalnızca ticari değil siyasi anlamda da büyük önem taşıyor. Coğrafi açıdan birbirinden uzak olmakla birlikte ortak bir geçmişe sahip ülkeler, proje sayesinde daha da yakınlaşıyor. Ekonomik anlaşma, siyasette de yansımasını bulacaktır.”

Varşova'nın kaygısı

Kremlin’in petrol ve doğalgazı bir silah olarak kullanmasından endişe duyan Varşova yönetimi uzun süredir alternatif boru hatlarında ısrar ediyor. Polonya, Avrupa Birliği’nin de bu çerçevede NATO benzeri bir enerji ittifakı kurması için çaba gösterdi. Varşova’nın hedeflediği ittifak, bir üye ülkenin enerji darboğazına düşmesi durumunda diğer ülkelerin harekete geçmesini öngörüyor. Rusya’nın böyle bir ittifaka tepkisini hesaplayan Avrupa Birliği Polonya’nın girişimini reddetti. Enerji uzmanı Adam Eberhardt, boru hattının ekonomik olmadığını kaydediyor.

“Tankerlerin yüklenmesi, boru hattı, Hazar Denizi, Güney Kafkaslar ve Karadeniz... Bütün bu saydıklarım, projenin verimliliğini olumsuz yönde etkileyecek sorunlar. Ayrıca Kazakistan yönetiminin de Rusya ile ters düşme kaygısından ötürü projeye pek ilgi duymadığını da unutmamak gerekiyor. Bir başka sorun, Polonya rafinerilerinin yalnızca Rus petrolünü işleyebilecek özellikte yapılandırılmış olması.”

10 yıldır gündemde

Odessa-Gdansk petrol boru hattına ilişkin anlaşma, Polonya kamuoyunda yankıya neden olmadı. Enerji uzmanı Andrey Şçesniak, 10 yıldır gündemde olan projenin ağır ilerlediğini ifade ediyor.

“Henüz projenin ilk aşamalarındayız. Kanımca Vilnius zirvesi de bu süreçte somut bir değişiklik getirmedi. Ortak açıklama yapıldı, ama projenin ilerlediği yönünde kesin bir işaret verilmedi.”

Baltık bölgesinden kötü haber

Polonya’nın enerji politikaları alanında bölge ülkeleriyle tasarladığı diğer işbirliği projelerinde de işler iyi gitmiyor. Litvanya’da bir nükleer santralin inşaasını öngören Baltık enerji köprüsünün iptal edilmesi kararlaştırıldı. Enerji uzmanları, Baltık ülkeleri ile Polonya arasında kurulması öngörülen ortak elektrik ağı sistemi projesinin de tamamen rafa kaldırılma tehlikesiyle yüz yüze olduğuna işaret ediyorlar.