Hakkında önce "tekelleşme" iddiasıyla soruşturma başlatılan, ardından Gezi Parkı protestolarına katıldığı gerekçesiyle ismi ikinci bir davaya konu edilen menajer Ayşe Barım tutuklandı. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığının talebi üzerine çıkarıldığı nöbetçi mahkemede Barım, "Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya veya görevini yapmasını engellemeye teşebbüse yardım etmekle" suçlandı. ID Danışmanlık şirketinin sahibi Barım Cuma günü gözaltına alınmıştı.

Ayşe Barım ifadesinde ne söyledi?

Barım 12 yıl önce yaşanan Gezi Parkı protestolarındaki rolüne ilişkin Başsavcılıkta verdiği ifadede hakkındaki suçlamaları reddetti. Gösterileri organize etmek için kendi adına veya kimseyle ortak bir girişimde bulunmadığını kaydeden Barım, Taksim'e "bireysel olarak gittiğini" söyledi.

Ayşe Barım'a cezaevinde tutulan Osman Kavala ile nereden tanıştığı da soruldu. Barım, Kavala ile irtibatının çekimleri 2013 yılında yapılan yönetmen Fatih Akın'ın "Kesik" adlı filmiyle ilgili olduğunu anlattı:

"(Filmin) Galasını Nişantaşı Citys'de, after party'sini ise Osman Kavala'ya ait Cezayir isimli iş merkezinde yapma kararı aldık. Osman Kavala ile irtibatım bundan ibarettir. Binanın kullanımıyla ilgili görüşmeler... O tarihten önce ve sonra Osman Kavala ile irtibatım yoktur. Bahse konu görüşmeler Gezi'den bir yıl sonra, film üzerine olmuştur."

Barım oyuncu Mehmet Ali Alabora ile irtibatının ise "Alabora'nın oyuncu sendikası başkanı olmasından kaynaklandığını" belirtti.

Protestolar sırasında oyuncular adına okunduğu belirtilen bildiriye dair Barım, "Tape kayıtlarından görüldüğü üzere benim fikrim, bu bildirinin yayınlanmaması yönündedir... Bildiriye katılmıyordum ve tasvip etmiyordum" dedi.

Ayşe Barım hakkındaki suçlamaların sağlığını kötü etkilediğini de söyledi.

"Olmayan suçtan" tutuklama istemi

Başsavcılık Barım'ın tutuklanması istemiyle hakimliğe yazdığı yazıda var olmayan bir suça da atıf yaptı. ID Danışmanlık'a bağlı oyuncuların, Türkiye'de yaşanan yangın ve deprem felaketlerinin ardından sosyal medyada "HelpTurkey" etiketiyle paylaşım yaparak Türkiye'yi "yetersiz" gösterdiği, "şirketin faaliyet amacı dışına çıkarak etki ajanlığına yöneldiği" iddia edildi.

Barım ifadesinde bu iddialar için, "Bu paylaşımlar Türkiye'de çok kişi tarafından yapıldı. Ben böyle bir yönlendirme yapmadım" dedi.  Sanatçıların fikirlerini kendi özgür iradeleriyle açıkladıklarını vurgulayan Barım, "Oyuncular sanatçıdır. Bu sanatçıların kendi fikirleri, iradeleri ve kendi kararları vardır. Ben hiçbir şekilde onların fikirlerini yönlendirme yaparak herhangi bir organizasyon işine girmedim" ifadelerini kullandı.

Etki ajanlığı düzenlemesi geri çekilmişti

Savcılığın suçlamalar arasında sıraladığı "etki ajanlığına" dair Türkiye kanunlarında bir suç tanımı bulunmuyor. Kamuoyunda "etki ajanlığı" düzenlemesi olarak bilinen kanun teklifi daha öne iki kez Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündemine gelmiş, ancak muhalefetin itirazları sonucu iki sefer de teklif geri çekilmişti.

İlk olarak Mayıs 2024'te ardından Ekim 2024'te Meclis'te tartışılan düzenleme, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun yedinci bölümünde yer alan "Devlet Sırlarına Karşı Suçlar ve Casusluk" kısmına yeni bir suç eklenmesini öngörüyordu.

"Yabancı bir devlet veya organizasyonun stratejik çıkarları veya talimatı doğrultusunda hareket edilmesini" suç kapsamına alan öneri; suç tanımının muğlak olduğu gerekçesiyle gazeteciler, siyasetçiler ve sivil toplum örgütlerince Rusya'da 2012'de çıkarılan "yabancı ajan" yasasına benzetiliyordu.

Benzer bir yasa nedeniyle Avrupa Birliği, Gürcistan'ın üyelik sürecini durdurmuştu.

Adem Sözüer: Etki ajanlığı diye bir suç yok

İstanbul Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Avukat Prof. Dr. Adem Sözüer X platformundan yaptığı değerlendirmede, "Deprem için yardım çağrısı etki ajanlığı sayılmış ve Ayşe Barım için tutuklama sebebi olmuş. Halbuki etki ajanlığı diye bir suç yok! ... Ceza yaptırımları sadece kanunda 'açıkça' suç olarak tanımlanan bir fiil nedeniyle uygulanabilir" dedi.

CHP Kars Milletvekili ve TBMM Adalet Komisyonu üyesi İnan Akgün Alp, "Etki ajanlığı yasasının görüşmelerinde, yasanın toplumsal muhalefet üzerinde caydırıcı etki yaratmayı amaçladığını ve yasa yürürlüğe girerse Gezi'ye katılanlara ajanlık suçlaması yöneltileceğini ileri sürmüştük. Ayşe Barım'ın 'etki ajanlığı' suçlaması ile tutuklanması yasaya itirazlarımızın haklılığını ortaya koydu" değerlendirmesini yaptı.

İmamoğlu: Ya hep beraber ya hiçbirimiz

Barım'ın tutuklanmasına siyasetçilerden tepki geldi. Barım tutuklanmasının ardından İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, sosyal medya hesabından, "Kurtuluş yok tek başına; ya hep beraber ya hiçbirimiz" paylaşımı yaptı.

İmamoğlu'nun bu mesajını çok sayıda CHP'li siyasetçi paylaştı.

DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan, "Bir menajerlik şirketi yöneticisinin 'etki ajanlığı' suçlamasıyla tutuklanması, aksini söyleyen oyunculara yalan tanıklıktan soruşturma başlatılması ancak kara komedi dizilerinin konusu olabilir. Bu ülke rövanşist bir zihniyetle değil; hukukla ve adaletle yönetilmeli" ifadesini kullandı.

TBMM Başkanvekili ve Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca, "Bu süreç yalnızca bireye yönelik bir cezalandırma değil, iktidarın kültürel ve siyasi alanları tamamen ele geçirme stratejisinin bir parçası. Bu tutuklama çok katmanlı. Milyarlarca dolarlık sektörde kültürel üretimi kontrol etmek ve bu alandaki özerk aktörleri tasfiye ederek kendi ideolojik propagandasını, hegemonyasını pekiştirmek, bu hamlenin temel hedeflerinden biri" değerlendirmesinde bulundu.

Oyunculardan Barım'a destek

Tutuklama kararının ardından Ayşe Barım'ın menajerlik şirketine bağlı oyuncular sosyal medya hesaplarından üzüntü ve tepkilerini dile getiren paylaşımlar yaptı.

Oyuncu Hazal Kaya Instagram hesabından Ayşe Barım'ın bir fotoğrafını paylaştı. Pınar Deniz tutuklama kararı için "Aklım almıyor" yorumunu yaptı. Birce Akalay ise siyah bir fon üzerine "Zulümle abat olunmaz" diye yazdı. Merve Dizdar da Ayşe Barım ile bir fotoğraflarını, "Mutsuzluk, kırgınlık, inançsızlık, hissizlik, boşluk... Hepsini bir arada yaşadığım nadir günlerdeyim. Seni çok seviyorum, çok" notuyla paylaştı.

DW,ANKA / MUK,JD,TY

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl erişebilirim?