Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, Gezi davası kapsamında "hükümeti devirmeye teşebbüs" iddiasıyla 18 yıl hapis cezasına çaptırılan Türkiye İşçi Partisi (TİP) Hatay Milletvekili Can Atalay hakkında daha önce verdiği hak ihlali kararının uygulanmaması nedeniyle ikinci kez hak ihlali kararı verdi.

Mahkeme, Anayasa'nın 67'nci Maddesinde güvence altına alınan "seçilme ve siyasi faaliyette bulunma" hakkı ile 19'uncu Maddesinde güvence altına alınan "kişi hürriyeti ve güvenliği" hakkının 3'e karşı 12 oyla ile ihlal edildiğine hükmetti. Bu karara İrfan Fidan, Muhterem İnce ve Muammer Topal muhalefet etti. Genel Kurul, Atalay'ın, Anayasa’nın 148'inci maddesinde güvence altına alınan bireysel başvuru hakkının uygulanmaması nedeniyle bireysel başvuru hakkının ihlal edildiğine oy birliğiyle karar verdi. 

Atalay'ın bir kez daha tahliyesini isteyen Anayasa Mahkemesi, Atalay’ın tahliyesi için kararı İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderdi. Ancak AYM'nin kararı uygulamayan Yargıtay 3. Ceza Üyeleri hakkında herhangi bir suç duyurusunda bulunma kararı almadığı öğrenildi. Can Atalay'a ayrıca 100 bin TL manevi tazminat ödenecek.

Peki şimdi ne olacak?

Gözler şimdi Gezi davasına bakan İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’ne çevrildi. AYM kararına göre, ihlali 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin gidermesi gerekiyor. AYM’nin, Atalay için yeniden yargılama kararı vermesini istediği yerel mahkeme, Atalay’ın infazını durdurup tahliyesine karar vermesine gerekiyor. Ancak mahkemenin, ilk ihlal kararında olduğu gibi kararı uygulamayarak topu Yargıtay 3. Ceza Dairesi’ne atıp atmayacağı bilinmiyor. Yerel mahkeme ihlal kararını Yargıtay’a gönderirse, bu kez gözler 3. Ceza Dairesi’ne çevrilecek.

Ne olmuştu?

AYM Genel Kurulu, 25 Ekim'de Can Atalay'ın seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı ile kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine karar vermişti. Kararın gerekçesinde, milletvekillerinin yasama dokunulmazlığına istisna getiren "Anayasa’nın 14. Maddesindeki durumlar" ifadesinin öngörülebilir ve belirli olmadığını, bunu yargının belirleyemeyeceğini kaydetti.

Yüksek Mahkeme, ihlalin giderilmesi, yargılamada durma kararı verilmesi ve Atalay’ın tahliye edilmesi için kararı İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’ne göndermişti. Ancak bu mahkeme, ihlalin Yargıtay kararından kaynaklandığını savunarak, kararı Yargıtay 3. Ceza Dairesi’ne göndermişti.

Yargıtay'dan direnme

Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Anayasa Mahkemesi’nin Can Atalay’a ilişkin verdiği hak ihlali kararına 8 Kasım'da "uyulmamasına" karar vermişti. Atalay hakkındaki mahkûmiyet hükmünün kesinleştiğini belirten Yargıtay, kararı Atalay’ın vekilliğinin düşürülmesi işlemlerine başlanması için Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na göndermişti. 3. Ceza Dairesi, ayrıca Anayasa hükümlerini ihlal ettiği ve kendisine verilen yetki sınırlarını yasal olmayacak şekilde aştığı iddiasıyla "hak ihlali kararı veren AYM üyeleri" hakkında için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulunmuştu.

Bu kararın uygulanmaması nedeniyle Can Atalay’ın avukatları, AYM’ye yeniden bireysel başvuruda bulundu. AYM Birinci Bölüm, 13 Aralık'ta görüştüğü başvurunun Genel Kurul’a sevkine karar verdi.

DW Türkçe'ye VPN ile nasıl bağlanabilirim?