1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Azerbaycan'da gergin seçim yarışı

Vladimir Müller3 Kasım 2005

Azerbaycan’da önümüzdeki Pazar (06.11) genel seçimler var. Zengin petrol kaynaklarına sahip olmasına rağmen nüfusunun yaklaşık yarısı yoksulluk sınırında yaşayan Azerbaycan’da seçim yarışı gergin bir ortamda geçiyor. Kamuoyu yoklamalarına göre ise iktidar partisi önde önde görünüyor...

Muhalefet, iktidarın seçimlere hile karıştırmasından endişeli
Muhalefet, iktidarın seçimlere hile karıştırmasından endişeliFotoğraf: AP

Genel seçime hazırlanan Azerbaycan’da son haftalardaki muhalefet yanlılarının gösterilerinde onlarca kişi yaralandı, çok sayıda kişi de gözaltına alındı. Göstericilerin talebi açıktı: Tüm partilere fırsat eşitliği tanınması, toplanma özgürlüğü ve Cumhrubaşkanı İlham Aliyev’in istifası. Muhalefetin en büyük endişesi ise iktidardaki Yeni Azerbaycan Partisi’nin seçimlere hile karıştırması.

Aynı endişeyi paylaşan Avrupa Konseyi, seçimlerin demokratik ilkelere göre yapılması için girişimde ve uyarıda bulundu. Peki bu girişim ne kadar etkili oldu? Bakü Üniversitesi’nden Siyaset Bilimci Elhan Nuriyev, bu sorunun yanıtı “Cumhurbaşkanı Aliyev, anlaşılan Azerbaycan’ın bu sefer demokratik, şeffaf ve adil bir seçime ihtiyaç duyduğunu kavradı” şeklinde yanıtlıyor.

Uluslararası kuruluşlar ve ABD’nin baskısı sonucu, gerçekten de ülkede bazı somut adımlar atıldı. Örneğin, Meclis’teki 125 sandalye için Pazar günü 2000’den fazla doğrudan aday yarışacak. Bu rakam, bir önceki seçimlerin beş katı. Ayrıca birden çok oy kullanmanın önüne geçebilmek için de seçmenlerin parmaklarına boya sürülecek.

Muhalefet iktidarı suçluyor

Diğer yandan, muhalefetin seçim toplantıları ise polis müdahalesi ile dağıtılıyor. Azerbaycan medyası da partilerin seçim kampanyalarına eşit oranda yer vermiyor. Ülkedeki 40 siyasi partiden üçü “Özgürlük İttifakı” adı altında işbirliğine gitti. Bu muhalefet ittifakının önde gelen ismi ise Demokratik Parti lideri ve şimdi Meclis Başkanı Resul Guliyev.

Siyaset Bilimci Nuriyev, Guliyev’in konumunu “Guliyev, zengin bir politikacı. Bu politikacı gibi ekonomik açıdan güçlü bağımsız kişilerin iktidara oynaması, şimdiki yönetim için tehlike arzediyor. Çünkü iktidar, ülkedeki ekonomik faaliyetlerin çoğunu kendi elinde tutuyor” şeklinde değerlendiriyor.

Guliyev, Ekim ortasında halka söz verdiği gibi, 10 yıllık sürgün hayatının ardından tüm engellemelere rağmen ülkesine döndü. Guliyev’in ülkeye ayak basmasının hemen ardından ise çok sayıda bakan darbe planladıkları suçlaması ile görevden alındı. Cumhurbaşkanı Aliyev’e göre, Guliyev, devlet kasasından 100 milyon dolar çalmış bir politikacı. Muhalefet ise İçişleri Bakanlığı’ndaki bazı şüpheli örgütlenmelere dikkat çekiyor. Örneğin, Organize Suçlarla Mücadele Dairesi’nin başının, aynı zamanada adam kaçırma ve cinayete karışmış bir şebekenin başı olduğu anlaşıldı.

Halk politikadan soğuyor

Bağımsız aday Balakişi Gazimov, bu gibi örneklerin halkı politikadan soğuttuğunu belirterek “Aslında halk, ne iktidara ne de mıhalefete sempati duyuyor. İnsanlar artık değişim istiyor, parlamentoda popülistlerin değil, teknokratların oturmasını, çözüm üretecek genç insanların başa gelmesini istiyor. Rüşvete tenezzül etmeden yeteneklerini ülkesinin refahı için kullanan politikacılar diliyor” şeklinde konuşuyor.

27 yaşındaki bağımsız aday Gazimov, seçilirse küçük ve orta ölçekli işletmelere dayalı liberal bir ekonomi için mücadele edeceğini vadediyor. Azerbaycan ekonomisi ise halihazırda sadece ülkenin petrol ve doğal gaz kaynaklarına dayalı. Mayıs ayında açılan 1800 km’lik Bakü - Ceyhan petrol boru hattı siyasi gözlemcilere göre, sadece ekonominin iyileşmesini sağlamayacak, aynı zamanda ülkeye sürekli istikrar da getirecek. Bu da iktidar için artı puan.

Muhalefet protestolara hazırlanıyor

Bütün bunların yanı sıra ülkede, Ukrayna ya da Gürcistan’da olduğu gibi bir devrim olup olmayacağı sorusu akılları meşgul ediyor. Tahminler, bunun aksini de gösterse muhalefet seçim yenilgisi halinde seçim akşamı sokağa dökülmeyi planlıyor.