Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai’ye suikastte bulunulması zaten an meselesiydi. Tabi, saldırının tarihi ve nasıl yapılacağını kimse bilemezdi. Ama hayatının sürekli tehlikede olduğu ve birçok selefinin kaderini paylaşma endişesiyle yaşadığı malumdu. Hamid Karzai üçüncü suikast teşebbüsünden de yara almadan kurtulduysa da, şurası gerçek ki; Kabil yönetimi, durumu kontrol altına almaktan aciz ve aksi yöndeki iddialar da propaganda amaçlı.

Ama bundan ilk planda Hamid Karzai ve onun liderliğindeki Kabil yönetimi sorumlu tutulamaz. Afganistan’daki durumun düzelmek yerine daha da kötüye gitmesinin çeşitli nedenleri var.

Bunların en basiti, Afganistan’da şimdiye kadar hiçbir iktidar sahibinin güç ve nüfuzunu başkent Kabil’in dışına çıkaramamış olması. Devlet başkanları hep, kendi çıkarları ile bağdaşması kaydıyla sadakat gösteren yerel çete reisleriyle anlaşmak zorunda kaldılar. Hamid Karzai de bir yandan şüpheli bir takım ortaklıklar kurarken diğer yandan da Amerikan birlikleri ve NATO’nun yardımıyla otoritesini bütün Afganistan sathına yaymaya çalışıyor. Bu tutumu yüzünden de Afganlar’ın nazarında yabancı güçlerin çıkarlarına hizmet eden bir politikacı sayılıyor.

İkinci nedene gelince. Taliban bütün gücüyle yeniden güçlenmeye çalışıyor ve bunda başarılı da oluyor. Afganlar Taliban’ı sevdiklerinden değil. Batı tarafından tayin edilen hür ve demokrat Afganistan hedefine yaklaşılamadığı ve ekonomik refah vaatleri yerine getirilemediği ölçüde, Batı’nın Ortaçağ karanlığına benzettiği Taliban rejimi ürkütücülüğünü kaybediyor. Öte yandan hep sivillerin ölmesine ve bunun da hürriyet ve demokrasinin bedeli olduğunun söylenmesine, bu kavramları tanımayan Afganlar akıl erdiremiyor.

Batı, birkaç yılda Afganistan’ı Yeniçağa taşıyacağını sanmakla yanıldı. Afganların bu görevi yakında bizzat üstleneceklerini sanmak ta safllıktı. Güvenlik güçlerinin feci durumu, eğitim kadar motivasyonun da önemli olduğunu gösteriyor. Afgan asker ve polisi nedensiz yere hayatını tehlikeye atmak istemiyor.

Bu soruna kolay çözüm bulunamaz. Güvenlik güçlerinin eğitimi tabii ki düzeltilip yoğunlaştırılmalı. Ama bu yetmez. Afganlar, ABD’nin emriyle değil kendi selametleri açısından daha iyi bir gelecek için uğraş verdiklerine ikna olmalılar. Aynı zamanda daha iyi geleceğin öz kimliklerini inkâr anlamına gelmediğine de. Bu arayışı suikastlarla durdurmak isteyen radikaller çıkacaktır. Ama saldırganların işi şimdiki kadar kolay olmayacaktır.