Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Joe Biden'ın katılımıyla Brüksel'de gerçekleşen ilk NATO Zirvesi'nde üye ülkelerin devlet ve hükümet başkanları ilk kez Çin'e karşı net bir pozisyon aldı. Pazartesi günü açıklanan kapanış bildirgesinde Pekin'in izlediği politika, "Kurallara dayalı uluslararası düzen için sistemik bir meydan okuma" sözleriyle değerlendirildi. Biden ise çarşamba günü bir araya geleceği Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e de "kırmızı çizgileri" göstereceğini ifade etti.

Biden, Brüksel'de düzenlenen Zirve'nin ardından yaptığı açıklamada, "Rusya ve Çin bizi germek istiyor, ancak bizim ittifakımız sağlam" dedi. Selefi Donald Trump'ın aksine, NATO'ya olan desteğini, göreve geldikten sonra her fırsatta dile getiren Biden, "NATO birlik oldu ve Amerika Birleşik Devletleri geri döndü" diye konuştu. Pazartesi günü yaptığı açıklamada ABD'nin NATO'ya taahhütlerinin "sarsılmaz" olduğunu vurgulayan Biden, NATO'nun Avrupalı üyelerini de Çin'e karşı daha kararlı olmaya davet etti.

Ancak yaklaşık 40 sayfalık Zirve bildirgesinde Rusya konusuna ayrıntılı olarak yer verilirken, Çin konusu sadece iki paragrafta ele alındı.

NATO'nun Rusya endişesi

NATO, "ittifakın güvenliği ile ilgili" temel değerlere aykırı bir "zorlama politikası" gütmek istemediğini belirtirken, Pekin'in, nükleer silahlanmasını hızla genişletmesi ve Avrupa-Atlantik bölgesinde Rus tatbikatlarına katılım da dahil olmak üzere Rusya ile askeri iş birliği yapmasından endişe duyuyor.

Zirveden sonra Çin konusunda açıklamalarda bulunan Almanya Başbakanı Angela Merkel de, "Çin birçok konuda bir rakip, ama aynı zamanda pek çok konuda bir ortak. Ve bu nedenle bile konu şimdi abartılmamalıdır" diyerek, "dengeyi sağlamamız gerekiyor" ifadelerini kullandı.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da, Pekin ile ilişkiler konusunda, "Hedefleri karıştırmamamız gerekir" dedi. NATO'nun askeri bir yapılanma olduğunu kaydeden Macron, "Çin ile olan ilişkimizin içeriği ise sadece askeri değil" söyleminde bulundu.

NATO geçtiğimiz yılarda, Rusya'nın 2014 yılında Kırım'ı ilhak etmesi ve Ukrayna'daki çatışmalar nedeniyle hızlı asker sevkiyatları ve daha fazla askeri tatbikatlarla Rusya'ya karşı girişimlerine yoğunluk kazandırmış durumda.

Moskova'ya çağrı

Biden- Putin görüşmesinden iki gün önce, Zirve'den yapılan açıklamada, Rusya'nın uluslararası hukuk ve uluslararası yükümlülüklerine uyma taahhüdünde bulunacağına dair güvence verene kadar Moskova ile ilişkilerde normalleşme adımı atılmayacağı belirtildi.

ABD Başkanı Biden Moskova ile ilişkilere dair Brüksel'de yaptığı açıklamada, "Rusya ile çatışma aramıyorum" dedi ve ekledi: "Ancak Rusya zararlı faaliyetlerine devam ederse yanıt veririz." Biden, NATO müttefiklerinin Ukrayna'nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü desteklemeye devam edeceğine de dikkat çekti.

Biden çarşamba günü Cenevre'de bir araya geleceği Putin'e, "İstemesi halinde birlikte çalışabilecek alanların olduğunu açıkça belirteceğini", ancak "geçmişteki gibi davranmaya devam ederse, siber güvenlik ve diğer faaliyetlerle ilgili olarak, (...) aynı şekilde cevap verileceğini" vurguladı.

Bununla birlikte NATO temelde, Rusya ve Çin ile diyaloga hazır olduğunu ilan etti. Bu aynı zamanda Zirveyi "yeni bir başlangıç" olarak niteleyen Merkel'in de savunduğu bir yaklaşım. Merkel, Zirve'nin NATO'nun stratejik yaklaşımını gözden geçirme kararını memnuniyetle karşıladığını belirtti. Gözden geçirilmiş stratejik yaklaşım gelecek yıl İspanya'da düzenlenecek bir sonraki NATO Zirvesi'nde ele alınacak. 

Zirve'de ayrıca, Kuzey Atlantik Antlaşması'nın 5.maddesinin siber saldırılarda olduğu gibi uzay saldırılarında da devreye gireceğine karar verildi. NATO bu konuda Çin ve Rusya'nın yanı sıra diğer ülkelerin uyduları tahrip ve hatta yok etmeyi denemelerinden uzun zamandır endişe duyuyor.

AFP/TY,ET

© Deutsche Welle Türkçe