Almanya'da koronavirüs aşısının geliştirilmesi için çalışmalar yürüten biyoteknoloji şirketi Biontech, aşının üretimi için İsviçreli ilaç şirketi Novartis'in Marburg'daki tesisini satın aldığını açıkladı. Birkaç hafta içinde aşı üretimine başlamayı planlayan Biontech, konuyla ilgili basın toplantısında satış işlemlerinin bu yılın sonuna kadar tamamlanacağını duyurdu.

Mainz merkezli Biontech, gereken resmi izinleri alınması halinde, Marburg'daki tesiste 2021'in ilk yarısında 250 milyon doz aşı üretmeyi planlıyor. Tesisin tam kapasite ile çalışması durumunda şirketin yılda 750 milyon doz aşı üretebilmesi öngörülüyor. Tesis, Biontech'in üzerinde çalıştığı aşının temel maddesini oluşturan mRNA üretimi açısından Avrupa'daki en büyük merkez olacak.

Söz konusu üretim tesisinin ne kadara satıldığı konusunda Biontech de Novartis de bilgi vermedi. İki şirket arasında Çarşamba akşamı imzalanan sözleşmeye göre, üretim tesisinde görevli yaklaşık 300 çalışan, satış işlemlerinin tamamlanmasının ardından Biontech için çalışmayı sürdürecek.

Türkiye'de de klinik çalışma planlanıyor

Biontech ve ABD'li ortağı Pfizer, koronavirüs aşı çalışmalarında önde gelen şirketler arasında yer alıyor. ABD, Brezilya, Arjantin ve Almanya gibi ülkelerde 129 merkezde yaklaşık 29 bin denek üzerinde temmuz ayında aşı denemelerine başlayan Biontech ve Pfizer, yakında Türkiye ve Güney Afrika'da da çalışmalar başlatarak denek sayısını 44 bine çıkartmayı planlıyor.

Geliştirilecek aşının etkisi ve muhtemel yan etkileri ile gereken dozun belirleneceği ikinci ve üçüncü faz klinik deneyler için etkin maddesi BNT162b2 olan aşı adayı seçildi.

Çalışmalarda şimdiye kadar elde edilen sonuçlar ise memnuniyetle karşılanıyor. Aşının etkisinin yüksek, yan etkilerinin ise orta düzeyde olduğu belirtiliyor. Biontech CEO'su Uğur Şahin, basın toplantısında 30 bin fazla denek üzerinde yapılan çalışmaların aşının güvenilir olduğunu gösterdiğini söyledi. Şahin, "Yapılan çalışma aşının güvenli olduğunu ortaya koyarsa, geniş bir nüfus için de güvenli olduğundan hareket edebiliriz" şeklinde konuştu.

Buna rağmen, mRNA bazlı aşılara ve muhtemel genetik değişikliklere ilişkin kuşkular dile getiriliyor. Bu endişelere gerek olmadığına işaret eden Uğur Şahin ise Biontech'in insan hücrelerine benzer bir yapısı olduğu için vücudun tanıdığı doğal gen bazlı bir aşı üzerinde çalıştığını aktardı. Antikor üretimi için yapılan simülasyonlarda bu maddenin vücutta yok edildiğini belirten Şahin, insan DNA'sına müdahale ile genetik yapıya hasar verdiğine dair bir kanıt bulunmadığını dile getirdi.

Biontech'in basın toplantısında verdiği bilgilere göre, aşı çalışmalarında güvenlik ve tolere edilebilirlik sürekli denetleniyor, testlerin ardından denekler olası etkiler ve yan etkilerini saptayabilmek için iki yıla kadar uzayan süre içinde gözlemleniyor.

Çalışma sonuçlarının başarılı olması halinde, Biontech ve Pfizer ekim ayı sonunda izin almak için gereken başvuruyu yapmayı planlanıyor.

100 yıllık geleneği olan üretim tesisi

Marburg'daki üretim tesisinin tıp alanındaki yenilikçi çalışmalar açısından 100 yıllık bir tarihi bulunuyor. Difteri ve tetanoza karşı geliştirdiği antiserumları geliştiren ve 1901 yılında Nobel Tıp Ödülü'ne layık görülen Emil von Behring, ödülden aldığı para ile 1904 yılında Behring Tesislerini kurdu.

Behring Tesisleri, kuruluşundan beri aşı üretimi gibi farmakoloji ve biyolojik yenilikler konusunda öncü bir merkez oldu. Geçen yıllar içinde alt yapısı yenilenerek, modernleştirildi.

Marburg'daki tesisi Biontech'e satan Novartis Almanya'nın Genel Müdürü Heinrich Moisa, "Biontech'in şu anda yaşanan en büyük küresel zorluğu aşmaya katkı sağlamak ve Almanya ve Avrupa'da ilaç ve aşı üretiminin önemli bir bölümü için Marburg'u farmakoloji merkezi olarak güçlendirmek için doğru koşulları sağlayacağını düşünüyouz" ifadesini kullandı.

Biontech, Marburg'daki tesisi kanser ve enfeksiyon hastalıklarının tedavisinde kullanılacak ilaçların geliştirilmesi ve diğer hastalıklardaki aşı üretimi için de kullanmayı öngörüyor.

Koronavirüs aşısının dünya piyasası için Marburg'un yanı sıra Çin'de üretilmesi planlanıyor. Biontech, Fosun ilaç şirketi ile de işbirliği yapıyor. Biontech'in koronavirüs aşı adaylarının klinik çalışmaları için iki sertifikalı üretim tesisi bulunuyor, bunun yanı sıra Pfizer'ın ABD ve Avrupa'da toplam dört tesisi mevcut.

Covid-19 aşırı için heyecanlı bekleyiş

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından verilen bilgilere göre, insan üzerinde klinik çalışmaların yürütüldüğü 36 aşı adayı bulunuyor. SARS-CoV-2 aşısının geliştirilmesi için 170'in üzerinde proje yürütülüyor.

ABD Başkanı Donald Trump vatandaşlarına Covid-19 aşısının yakında bulunacağını vaadederken, Rusya da Sputnik V adını verdiği ile aşıya ilişkin çalışmaları sürdürüyor. Ancak yakında aşının bulunması kısa bir süre içinde her şeyin normale döneceği anlamına gelmiyor.

DW'ye konuşan immünoloji uzmanı Thomas Kamradt, "İki yılda bir yenilemek zorunda kalınsa da, hastalığa karşı etkili olan güvenli bir aşı olsa, ben kişisel olarak çok memnun olurdum" dedi. "Aşı belki de nezle ve bazı diğer hafif belirtiler göstermeyi engellemeyecek" diyen Kamradt, "Aşının en azından solunum yetmezliği ve organlarda ağır hasarı engelleyeceği yönünde beklenti" olduğunu ifade etti.

Bonnlu virolog Hendrik Streeck de, aşı konusunda çok fazla heyecanlanılmaması gerektiği konusunda uyarıda bulundu. Koronavirüse karşı geliştirilecek aşının ne zaman piyasaya sürebilecek düzeye geleceğini "tahmin etmenin" mümkün olmadığına işaret eden Streeck, bu konuda tartışmaları kimi zaman ciddiyetten uzak bulduğunu kaydetti. Alman Handelsblatt gazetesine konuşan Streeck, "Etkin madde hızla oluşturulurken, işe yarayıp yaramayacağını tahmin edemeyiz" dedi. Streeck, test aşamasının "sürprizlerle dolu olduğunu" da sözlerine ekledi.

Robert Koch Enstisüsü'ne bağlı Aşı Komisyonu, Almanya'da koronavirüse karşı çok sayıda farklı aşı üretileceğini tahmin ediyor. Komisyon Başkan Vekili Sabine Wicker, aşı adaylarının çokluğu karşısında "muhtemelen" farklı aşıların üretebileceğine işaret ederek, bazı aşıların yaşlılar gibi belirli gruplar için uygun olabileceği görüşünü dile getirdi.

Alman hükümetinden 750 milyon euro destek

Almanya Sağlık Bakanı Jens Spahn ile Araştırma Bakanı Anja Karliczek, gelecek yıl koronavirüs aşısının piyasaya sunulacağına dair iyimser açıklamalarda bulundular. Ayrıca her iki bakan da, Alman hükümetinin aşı çalışmalarına 750 milyon euroluk mali destek vereceğini ifade etti. Oluşturulan özel fonun 375 milyon eurosu Biontech'e, 230 milyon eurosu ise aşı çalışmalarını yürüten Tübingen merkezli Curevac'a aktarılacak.

Hannah Fuchs

© Deutsche Welle Türkçe