Uluslararası Adalet Divanı’ndan, Kosova’nın bağımsızlık kararının meşru olup olmadığına dair rapor hazırlamasının istenebilmesi için Genel Kurul’un yarıdan bir fazla oyla karar alması yeterli olacak. Berlin Humboldt Üniversitesi Devletler Hukuku Profesörü Christian Tomuschat, Belgrad yönetiminin bu engeli aşacağından kuşkulu:

“Birçok ülke konunun Adalet Divanı’na götürülmesinde menfaat görmeyecektir. Rusların da Gürcistan krizi yüzünden, bu gibi konuların adalete havale edilmesine sıcak bakacaklarını sanmıyorum.”

Balkan uzmanı Franz-Lothar Altmann ise basit çoğunluğun onayını alamamasının bile Sırbistan’a bir şey kaybettirmeyeceği görüşünde:

“Belgrad her halükarda galip sayılacak. ‘Elimizden gelen her şeyi yaptık ama Kosova’nın bağımsızlığını tanıyan devletler kararından dönmez’ diyebilecek. Yani Sırpların kaybedecek bir şeyi yok.”

Gözler Adalet Divanı’nda

Devletler Hukuku Profesörü Profesör Tomuschat Adalet Divanı’nın görevlendirilmesi durumunda rapor talebini geri çevirmeyeceğini, geçmişteki çok daha kritik anlaşmazlıklarda da oyunbozanlık etmediğini hatırlatıyor:

“Genel Kurul Filistin Seddi ile ilgili değerlendirme istediğinde birçok devlet Adalet Divanı’ndan talebi geri çevirmesini istemiş ama Divan olağanüstü nedenler dışında bu görevi yerine getireceğini duyurmuştu.”

Uluslararası Adalet Divanı’nın bu konudaki yetkinliği tartışma konusu. Genel Kurul, dilekçenin hukuki çerçevesini adalet alt komisyonuna belirletecek. Profesör Tomuschat bu konuda şu yorumu yapıyor:

“Asıl tartışma orada çıkacak. Bu gibi başvurularda genellikle kritik noktalar atlanır. Adalet Divanı da esas hakkında görüş beyan etme imkânından mahrum kalır.”

Ayrılma kararı hukuka uygun mu?

Devletler Hukuku Profesörü Tomuschat, Uluslararası Adalet Divanı’nın, “Kosova’nın Sırbistan’dan ayrılması hukuka uygun mudur?” sorusuna da yanıt verebileceğini belirtiyor:

“Bazı hukuki konular Divanı’nın karar yetkisi dışında kalır. Divan hukuki konularda söz söyleyebilir ama siyasi konulara girmez.”

Kosova-Gürcistan karşılaştırması

Sınırların dokunulmazlığı mutlak mıdır yoksa insan ve azınlık haklarının ağır şekilde ihlali bu ilkeyi siler mi? Balkanlar uzmanı Franz-Lothar Altmann bu bakımdan Kosova ve Gürcistan’ın aynı kefeye konamayacağı görüşünde:

“Kosova’da yıllarca farklı halk gruplarının bir arada yaşatılması ve mültecilerin topraklarına dönmeleri sağlanmaya çalışıldı. Hükümet, azınlık ve insan hakları ile ilgili son derece zaruri standartları yerine getirmeye zorlandı. Ama bütün bunlar Güney Osetya ve Abhazya’da yapılmadı.”

Ancak Kosova ve Gürcistan’ın Genel Kurul’da birlikte telaffuz edileceğinden Altmann da emin:

“Çünkü Rusya ayrılıkçılığa karşı çıkıp sınırların dokunulmazlığı ve insan hakların savunulması gibi gerekçelere sığında. Ama sonra da bunların tam tersini yaptı. Sırbistan’ı destekleyen devletin inandırıcılığına burada gölge düşüyor. Rusya’nın pozisyonu, Sırbistan yönetimini de tereddüde sürüklüyor.”