Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın partisinin TBMM Grup Toplantısı'nda yaptığı konuşmada seçim tarihi olarak 14 Mayıs'ı işaret etmesinin ardından Erdoğan'ın adaylığı ile ilgili bir tartışma başladı.

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ Erdoğan'ınadaylığı konusunda yaşanan tartışmalarla ilgili değerlendirmede bulundu.

Bozdağ gazetecilere yaptığı açıklamada "Sayın Cumhurbaşkanımız 2023 seçiminde Cumhur İttifakı'nın, aziz milletimizin ortak adayıdır. Adaylığı anayasal bir hakkıdır. Hiçbir hukuki engel söz konusu değildir" dedi ve sözlerine söyle devam etti: "Çünkü Sayın Cumhurbaşkanımız, devletin başı, yürütme organı, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ilk cumhurbaşkanı olarak 2018'de seçilmiştir. Şu anda yapılacak seçim, ikinci seçimdir. Devletin başı, yürütme organı, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ikinci cumhurbaşkanı olarak adaydır. Ve ikinci adaylığıdır. Herhangi bir anayasal engel yoktur."

Bozdağ Erdoğan'ın adaylığının anayasal dayanağı bulunduğunu belirterek "Kaldı ki bu yorumu yapanlar, yürürlük maddesine baktığında anayasanın 75, 77 ve cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin 101'inci maddesinin yürürlük tarihini çok net bir şekilde 2018'de yapılan cumhurbaşkanı ve parlamento seçimi ile yürürlüğe girdiğini ifade ediyor. Dolayısıyla 101'inci maddenin ilk uygulaması anayasaya göre de 2018'de olmuştur. İkinci uygulaması 2023'te olacaktır. Yani hukuk bunu söylüyor. Bizimki iddia değil hukukun söylediğidir. Hiçbir sıkıntı yok. Sayın Cumhurbaşkanımızın adaylığı anayasal hakkıdır, önünde hiçbir engel yoktur. Hukuk uydurma yerine herkes seçime çalışsın. Meydanda rekabetimizi yapalım" ifadelerini kullandı.

Erdoğan'ın adaylığı tartışmasının kaynağı nedir?

2007 yılında yapılan anayasa değişikliği uyarınca Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2014 yılında halk tarafından seçilen ilk Cumhurbaşkanı olmuştu. Referandumda kabul edilen bu değişikliğe göre Cumhurbaşkanı'nın görev süresi 5 yıl olacak ve bir kişi en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilecekti. 16 Nisan 2017'de yapılan anayasa değişikliği referandumunda Başbakanlık kaldırılmış ve Cumhurbaşkanı Hükümet Sistemi'ne geçilmişti.

Cumhurbaşkanı seçimini düzenleyen Anayasanın 101'inci maddesinde de bir kimsenin en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebileceği hükmü korunmuştu. 101'inci maddede, "Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir. Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir" düzenlemesi yer aldı.

Anayasanın 116'ncı maddesinin üçüncü fıkrasında ise "Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir" düzenlemesi getirildi. Bunun için TBMM'nin, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla yani 360 milletvekilinin seçimlerin yenilenmesine karar vermesi gerekiyor. AKP ve MHP'nin oyları ise tek başına buna yetmiyor.

2014'te 5 yıllığına seçilen Erdoğan'ın görev süresi 2019'da dolacaktı. Ancak iktidar, 16 Nisan 2017 referandumunda kabul edilen anayasa değişikliklerini hayata geçirme gerekçesiyle seçimleri bir yıl öne çekti. Erdoğan, 24 Haziran 2018 tarihinde yapılan seçimlerde halk tarafından yeniden Cumhurbaşkanı seçildi.

Ancak muhalefet, Erdoğan'ın iki defa Cumhurbaşkanı seçildiğini belirterek, anayasaya göre 2023'te üçüncü kez Cumhurbaşkanı adayı olamayacağı görüşünü savunuyor. İktidar ise bu görüşe karşı çıkıyor.

DW/SSB, JD