Brezilya Eski Devlet Başkanı Jair Bolsonaro, ülkenin en üst yargı makamı olan Brezilya Yüksek Mahkemesi tarafından, darbeye teşebbüs suçlamasıyla yargılandığı davada suçlu bulunarak 27 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırıldı.

Mahkeme, 2022'nin Ekim ayında ikinci tur devlet başkanı seçimini kazanan Lula da Silva'nın, 1 Ocak 2023'te yemin ederek göreve başlamasının ardından, günlerce yol kapatma eylemi yapan Bolsonaro taraftarlarının, 8 Ocak 2023'te başkent Brasilia'da polis bariyerlerini aşıp Ulusal Kongre binasını basmasını darbe girişimi olarak kabul etti. Söz konusu olayda yüzlerce kişi Kongre binası ile birlikte Yüksek Mahkeme'yi de bir süre işgal etmiş ve ordunun müdahale ederek Lula da Silva'nın devlet başkanlığının engellenmesini talep etmişti.

Mahkeme heyetindeki beş yargıçtan dördü, şu an ev hapsinde bulunan Bolsonaro'yu "şiddet yoluyla demokratik hukuk düzenini ortadan kaldırmaya teşebbüs, darbe girişimi, silahlı suç örgütüne üyelik ve kamu ile korunan mirasa zarar verme" iddialarından suçlu buldu. Böylece Brezilya tarihinde ilk kez bir eski devlet başkanı demokrasiye saldırı suçundan mahkum edilmiş oldu.

Washington'dan ağır tepki

Kararın açıklanmasının ardından ilk dış tepkilerden biri Amerika Birleşik Devletleri'nden geldi. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, X hesabından paylaştığı mesajında, kararı Brezilya Yüksek Mahkemesi Başkanı Alexandre de Moraes'in "zulmü" olarak nitelendirerek, ülkesinin "bu cadı avına gereken yanıtı vereceğini" dile getirdi:

Jair Bolsonaro ile ilgili yargı süreci hakkında sık sık açıklamalarda bulunan ve Bolsonaro'nun serbest bırakılmaması halinde bu ülkeye yaptırımlar uygulayacağını daha önce açıklayan ABD Başkanı Donald Trump ise kararın "sürpriz" olduğunu ifade etti. Washington, Brezilya Yüksek Mahkemesi üyelerinin ABD vizelerini bir süre önce iptal etmişti.

Özellikle Mahkeme Başkanı Moraes'in dava süresi boyunca, ABD'den gelen baskılara rağmen, yargı sürecini kararlı bir şekilde devam ettirmesi, ülkesindeki sol kesimler tarafından büyük takdir topluyor. Bolsonaro taraftarları ve muhafazakârlar ise Moraes'i siyasi zulüm uygulamakla itham ediyor.

2019-2022 yılları arasında devlet başkanlığı görevinde bulunan Jair Bolsonaro ile birlikte yedi kişi daha aynı suçlardan mahkum edildi. Bunların içinde 2022 seçiminde Bolsonaro'nun başkan yardımcılığına aday gösterdiği, Eski General Walter Braga Netto da bulunuyor.

Temyiz yolu açık

Mahkeme heyetindeki diğer üyelerin aksine Bolsonaro'yu ilgili iddialardan suçlu bulmayan Yargıç Luiz Fux'un

karara şerh düşmesi sayesinde, verilen kararlar temyize götürülebilecek. Böyle bir durumda Yüksek Mahkeme'de 11 kişilik bir yargıç heyetinin davayı yeniden görmesi gerekiyor. Bu da kararın ancak, 2026 yılında yapılacak bir sonraki devlet başkanı seçimine kısa süre kala verilebileceği anlamına geliyor.

Hakkındaki suçlamaları reddeden Jair Bolsonaro, Brezilya ordusunda yüzbaşı rütbesine kadar görev yapmış ve 1964-1985 yılları arasında ülkeyi yöneten askeri diktatör rejime olan hayranlığını defalarca dile getirmiş bir isim. Mahkemenin aldığı karar, aynı zamanda ülke tarihi açısından da büyük önem taşıyor. 1889 yılında kurulan Brezilya Cumhuriyeti'nde ilk kez eski subaylar, demokrasiyi yıkma girişiminden suçlu bulunarak cezaya çarptırılmış oldu.

Brezilya seçim Mahkemesi de, bu karardan bağımsız olarak daha önce, Jair Bolsonaro'nun 2023 senesine dek herhangi bir kamu makamına aday olmasını yasaklamıştı.

Reuters,DW / ET,BÖ