Anayasa Mahkemesi (AYM), Gezi davası kapsamında aldığı 18 yıl hapis cezası kesinleşen Türkiye İşçi Partisi (TİP) Hatay Milletvekili Can Atalay'ın başvurusunda hak ihlali kararı verdi. Yüksek Mahkeme, kararın bir örneğinin, ihlalin giderilmesi için İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderilmesine de hükmetti. Bu kararla birlikte yerel mahkemenin Can Atalay hakkındaki yargılamada milletvekili olduğu için durma ve tahliye kararları vermesi gerekiyor. AYM kararı, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) de bildirilecek. 

Anayasa Mahkemesi, ertelenen Can Atalay dosyasını bugün (25 Ekim) görüştü. Mahkeme, 5’e karşı 9 oyla Can Atalay’ın seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı ile kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Mahkeme, kararın bir örneğinin hak ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderilmesine de karar verdi. Mahkeme, kararın bir örneğinin de bilgi için TBMM'ye gönderilmesine hükmetti. 

Bundan sonra yapılacaklar

Peki, bundan sonra Can Atalay davasında neler olacak? DW Türkçe'ye konuşan AYM kaynakları, Can Atalay'ın bundan sonra tahliye edilmesi gerektiğini belirterek, daha önce verilen Ömer Faruk Gergerlioğlu ve Enis Berberoğlu kararlarını anımsattı. AYM, dönemin Halkların Demokratik Partisi (HDP) Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu'nun bireysel başvurusunda hak ihlali kararı verdiğinde, yerel mahkemeden sırasıyla şunların yapılmasını istemişti:

*Yeniden yargılama işlemlerine başlanması,

*Mahkûmiyet hükmünün infazının durdurulması ve ceza infaz kurumundan tahliyesinin sağlanması,

*Başvurucunun hükümlü statüsünün sona erdirilmesi,

*Yeniden yapılacak yargılamada durma kararı verilmesi.

Anayasa'ya göre karar uygulanmak zorunda

Anayasa’nın 153. maddesine yerel mahkemenin bu karara direnme yetkisi bulunmuyor. Maddede, "Anayasa Mahkemesi kararları Resmî Gazete'de hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzel kişileri bağlar" deniyor. Ancak daha önce Enis Berberoğlu kararında yerel mahkeme bu karara direnmiş ve AYM bunun üzerine ikinci kez hak ihlali kararı vermiş ve Berberoğlu ancak tahliye edilebilmişti.

Can Atalay davası nedir?

TİP Hatay Milletvekili Can Atalay, Gezi davasında Osman Kavala ile birlikte yargılanan 8 sanıktan biriydi. İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, 26 Nisan 2022 tarihinde Gezi davasında Osman Kavala'yı "hükümeti devirmeye teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet, Can Atalay'ın arasında bulunduğu 7 sanığı ise darbeye teşebbüse yardım suçundan 18 yıl hapis cezasına çarptırdı. Mahkeme, Atalay'ın arasında bulunduğu 7 sanığın da tutuklanmasına karar verdi. Oysa aynı davada mahkeme, daha önce beraat kararı vermiş ancak Yargıtay tarafından karar bozulmuştu. 

Yargıtay durma kararı vermedi

Can Atalay, cezaevinde tutuklu bulunurken 14 Mayıs seçimlerinde TİP'ten Hatay milletvekili seçildi. Ancak Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Atalay'ın yasama dokunulmazlığı bulunduğu gerekçesiyle yargılamada durma kararı verilmesi ve tahliye edilmesi talebini reddetti. Daire, 28 Eylül 2023 tarihinde Osman Kavala, Can Atalay, Mine Özerden, Çiğdem Mater, Tayfun Kahraman'ın cezasını da onadı.