Hindistan'da kalkıştan yaklaşık 30 saniye sonra düşen Air India yolcu uçağına ilişkin ön soruşturma raporu yayımlandı.

Hindistan'ın Ahmedabad kentinde 12 Haziran'da gerçekleşen ve 260 kişinin ölümüyle sonuçlanan olayla ilgili olarak Hindistan Sivil Havacılık Kazaları Soruşturma Bürosu tarafından hazırlanan rapor, uçağın düşme sebebinin her iki motorun da kapatılması olduğuna işaret etti.

Boeing 787-8 Dreamliner tipi uçağın karakutularından edinilen bilgilerle hazırlanan rapora göre, kokpitte bulunan ve motorlara yakıt akışını sağlayan şalterler "çalıştır" konumundan "durdur" konumuna getirildi. Rapor, bu şalterlerden önce birinin, bir saniye sonra da diğerinin indirildiğini ortaya koydu.

Raporda yer alan kokpit içi ses kayıtlarına göre, pilotlardan birinin diğerine şalterleri neden indirdiğini sorduğu, diğer pilotun ise "Ben kapatmadım" diye yanıt verdiği duyuldu.

Uçak hızla irtifa kaybederken şalterlerin yeniden kaldırıldığı ancak motorların yeterli gücü toplaması için çok geç kalındığı anlaşıldı.

Uçak düşerken pilotlardan birinin "Mayday, mayday, mayday" (İmdat, imdat, imdat) anonsu geçtiği de aktarıldı.

Raporda yer alan ifadelerin hangisinin hangi pilot tarafından kullanıldığı ya da imdat çağrısı yapan pilotun hangi pilot olduğu belirtilmedi.

Air India havayolu şirketine ait yolcu uçağı, Ahmedabad'daki Sardar Vallabhbhai Patel Uluslararası Havalimanı'ndan İngiltere'nin Gatwick Havalimanı'na gitmek için havalandıktan kısa süre sonra düştü. Toplam 242 kişi taşıyan ve bir yolcu hariç herkesin hayatını kaybettiği uçağın düştüğü yerleşim yerinde de 19 kişi yaşamını yitirdi.

Uzman pilot görüşü: Kendi kendine kapanmaz

Olayın ardından bugün yayımlanan ön rapor ise kapatıldığı için uçağın düşmesine neden olan şalterlerin, pilotlardan biri tarafından aşağı indirilmiş olma ihtimalini güçlendiriyor.

Raporu inceleyen ve isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir Türk Hava Yolları (THY) pilotu, "Pilotlardan biri motorları durdurmuş gibi duruyor. Ses kayıtlarında, durduran kişi inkâr ediyor. Ama veri kaydedicide, şalterlerin 'çalıştır'dan 'durdur'a geçtiği bilgisini net biçimde görüyoruz. Bu, korumalı bir şalter. Kendi kendine de geçemez" dedi.

Bu şalterlerin nasıl açılıp kapandığı konusunda da bilgi veren Boeing-787 kaptanı, "Yukarı ve aşağı hareket ediyor. 'Durdur'a getirmek için önce kendine çekmen gerekiyor, sonra aşağı indiriyorsun" ifadelerini kullandı.

Deneyimli pilot, şalterlerin indirildiğinin birkaç saniye bile önce farkına varılmış olsa uçağın düşmekten kurtulma şansının olabileceğini de belirtti:

"Diğer pilot tekrar açmış olmalı. Ama motor yeniden çalışma aşamasında yeterli gücü üretememiş. Birkaç saniye daha olsa belki kurtulacaklardı."

Hâlen uluslararası bir havayolu şirketinde çalışan eski bir THY pilotu da şalterlerin pilot müdahalesi dışında indirilmesinin "imkânsız gibi" olduğunu söyledi.

DW Türkçe'ye konuşan eski THY pilotu, "Bu, devreye giren bir şey değil. Pilot, motoru çalıştırken ya da kapatırken bunları açar veya kapatır" dedi.

Şalterler hangi durumlarda indiriliyor?

Kokpitte pilot koltuklarının arasındaki bölümde yer alan şalterlerin indirilmesi, motorların çok kısa bir süre içinde tamamen kapanması anlamına geliyor.

Sivil havacılık uzmanları, bu şalterlerin uçak havadayken, özellikle de kalkış için yükselirken normal şartlarda hiçbir pilot tarafından kapatılmayacağını belirtiyor.

Havadayken söz konusu şalterlere sadece motor yangını gibi acil durumlarda başvurulması öngörülüyor. Ancak düşen Air India uçağına ilişkin ön raporda, motorların kapatılmasını gerektirecek herhangi bir acil durum yaşandığından bahsedilmiyor.

İkinci "Andreas Lubitz vakası" mı?

Hindistan'da düşen Air India uçağına ilişkin ön rapor, 24 Mart 2015'te 150 kişinin ölümüyle sonuçlanan Germanwings uçuşunu akıllara getirdi.

Germanwings havayolu şirketine ait uçak, İspanya'nın Barcelona'nın kentinden Almanya'nın Düsseldorf şehrine gitmek üzere havalandıktan sonra Fransız Alpleri'nde düşmüştü. Uçaktan kurtulan olmamıştı. Yapılan soruşturma sonucunda ise kokpit kapısını kilitleyerek içeride tek başına kalan yardımcı pilot Andreas Lubitz'in uçağı kasten düşürdüğü anlaşılmıştı. Bu olayın ardından uluslararası sivil havacılık otoriteleri yolcu uçaklarında kokpitte pilotların yalnız bırakılmaması gerektiğini vurgulayan bir tavsiye yayımladı. Söz konusu uygulama, bir pilot kokpiti terk ettiğinde, uçuş ekibinden bir başka görevlinin geçici olarak kokpite girmesini öngörüyor.

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl erişebilirim?