Rusya'da düzenlenen turnuvadaki maçlar başladığında Fransa’da hiç kimse milli takımın finale yükselip kupayı kazanmasını beklemiyordu. Takım yarı finale yükseldikten sonra “kupayı kazanırsak ekonomiye nasıl katkısı olur” veya “takım oyuncularının çoğunun Afrika kökenli olması toplumsal barışa katkı sağlar mı” tartışmaları patlak verdi. Kupa kazanıldığı gece bu tartışmalar daha da somutlaştı.

Futbol Federasyonu zenginleşecek

Fransa’nın şampiyonluğu her şeyden önce Fransız Futbol Federasyonu’na yarayacak. Dünya Futbol Kupası’nın organizatörü FIFA kupayı kazanan ülkeye 32,5 milyon euro prim verecek. Bu para Fransız Futbol Federasyonu’nun kasasına girecek. Federasyon bu paranın yüzde 30’unu takım kadrosundaki oyunculara dağıtacak. Kalan yüzde 70’lik bölüm Fransız amatör liglerine, kadın futbol ligine, federasyon bütçesine, yerel kulüplere ve futbol eğitimine yönlendirilecek. Bu sayede altyapı yenilenip genişletilecek. Fransız Futbol Federasyonu’nun, Dünya Kupası’nı kazanmış olmanın getirdiği ivmeyle 2018-2109 sezonunda 102 milyon euro tutarında sponsorluk geliri kaydedeceği de belirtiliyor.

Federasyon FIFA’dan gelecek paradan takım kadrosundaki her futbolcuya 400 bin euro prim verecek. Bu rakam, her biri Avrupa’nın en ünlü futbol kulüplerinde top koşturan ve Paris-Saint-Germain (PSG) oyuncusu Kylian Mbappé gibi ayda en az 1 milyon euro geliri olan oyuncular için pek bir şey ifade etmiyor. Oyuncuların çoğu bu nedenden olsa gerek kendilerine verilecek primin en azından bir bölümünü uygun gördükleri dernek veya kuruluşlara bağışlayacaklarını bildirdiler.

Futbolcuların piyasa değeri

Buna karşılık Dünya Kupası’nın Fransız A millilerin piyasa değerini arttırması bekleniyor. Sports Management School bünyesinde öğretim üyeliği yapan spor ekonomisti Pierre Rondeau, Dünya Kupası için kadroya alınmanın bir oyuncunun piyasa değerini yüzde 10 ile 15 arası yükselttiğini, şampiyon olan takım oyuncularının, dünya kupasında gol atanların ya da güzel futboluyla göz dolduranların değerinin ise yüzde 30 ile 40 arası arttığını söylemekte. Geçen sezon PSG tarafından 180 milyon euro ödenerek transfer edilen 19 yaşındaki Mbappé veya Manchester United tarafından 105 milyon euro karşılığında transfer edilen 25 yaşındaki Paul Pogba’yı kendi kadrosunda görmek isteyen kulüpler bundan böyle çok daha fazlasını vermek zorunda kalacaklar.

Fransız A milli takım oyuncularının ortak bir özelliği de sosyal medya fenomeni olmaları. Antoine Griezmann, örneğin, 20 milyon Instagram, 7,5 milyon Facebook abonesine sahip. Aynı şekilde Paul Pogba’nın Instagram abone sayısı 21 milyonu aşmış durumda. Bu yıldızların kimi paylaşımları haber dahi oluyor. Sosyal medya fenomeni olmaları nedeniyle çok sayıda küresel marka kendileriyle kontrat imzalamak için yarışıyor.

NIKE için altın yıl

Rusya 2018 ile ABD merkezli spor ekipman ve malzemesi üreticisi NIKE da önemli ve belki de beklemediği bir zafere imza attı. NIKE finali oynayan iki ülkenin, Fransa ve Hırvatistan’ın spor ekipmanları ana sponsoru. Buna İngiltere de katılırsa yarı final oynayan dört takımdan üçünün ana sponsorluğunu yapıyor. Bitmedi: Rusya 2018’e katılan toplam 32 ekipten 10’unun ana ekipman ve malzeme sponsoru olan NIKE’ın, forma satışında ilk defa rakibi Adidas’ı geçmesi bekleniyor. Fransız A milli futbol takımının iki yıldızlı yeni ve resmi forması NIKE tarafından 85 euro civarında satışa sunulacak.

Bu yıl Fransız futboluna 90 milyon euro yatırım yapan diğer sponsorlar da reklam gelirleri sayesinde Fransa’nın şampiyon olmasından en çok kazananlar arasındalar.

Bahiste rekor kırıldı

Kupanın Fransa’daki bir diğer kazananı ise bahis şirketleri oldu. Fransa’da Dünya Kupası maçları için bahis cirosu 690 milyon euro ile tüm zamanların rekorunu kırdı. Bu rakam 2014 Dünya Kupası sırasında 290 milyon euro olarak kaydedilmişti. En fazla bahis 67 milyon euro ile Fransa-Hırvatistan final maçı için kaydedildi. Fransızlar Fransa-Belçika yarı final maçı için 35 milyon, Uruguay-Fransa çeyrek final maçı için 23 milyon euro bahis oynadı.

Ekonomiye kazandıracak mı?

Dünya Kupası’nı kazanmış olmanın Fransız ekonomisine getirisi konusunda ise görüşler çelişiyor. Ekonomi Bakanı Bruno Le Maire kupanın kazanılmış olmasını “büyüme için iyi haber” olarak yorumladı. ABN Ambro tarafından gerçekleştirilen bir araştırma 1970’ten bu yana Dünya Kupasını kazanmış ülkelerin milli gelirinde bir yıl öncesine oranla 0,7’lik bir artış kaydedildiğini gösteriyor. Kupa maçlarının başladığı haziran ayında TV satışları rekor kırdı. Maçları dev ekranlarda yayımlayan restoran ve barların cirolarında artış olduğu söyleniyor.

Kimi uzmanlar bu verilerin abartılmaması gerektiği görüşünde. Limoges merkezli Spor Ekonomisi ve Hukuku Merkezi'nin ekonomik araştırmalar sorumlusu Christophe Lepetit, Fransa’da düzenlenen EURO 2016’nın 1,22 milyar eurek gelir yaratarak milli geliri sadece yüzde 0,05 arttırdığını, Rusya’da düzenlenen Dünya Kupası’nın milli gelire bundan daha fazla katkı sağlayacağını beklemediklerini söylüyor.

"L'argent du football” (Futbolun Parası) adlı kitabın yazarı Fransız araştırmacı Richard Duhautois da Dünya Kupasını kazanmış olmanın Fransa’da tüketimi fazla etkilemeyeceğini düşünenlerden. Fransız araştırmacıya göre, tüketim alanında kazananlar olduğu gibi kaybedenler de var: maçlar sırasında pizza, bira ve meşrubat tüketimi artıyorsa, buna paralel olarak restorana gidenlerin sayısı da azalıyor.

Kısa vadeli iyimserlik

Fransa’nın kupayı kazanmasının ertesinde Le Figaro ve franceinfo için düzenlenen bir kamuoyu yoklamasına göre Fransızların yüzde 62’si “geleceğe daha iyimser baktığını” söylüyor. Aynı yoklamaya göre Fransızların yüzde 82’si kupanın “Fransızların gururunu”, yüzde 74’ü ise “Fransa’nın dünyadaki imajını” olumlu etkileyeceği düşüncesinde.

Afrika da Dünya Şampiyonu

Kupa sonrası milli takım oyuncularının etnik kimliği de tartışma konusu. Takım kadrosundaki 23 oyuncudan 14’ünün Afrika kökenli olması kupa maçlarının ilk gününden itibaren sosyal medyada dünya genelinde konuşulmaya başlandı. Paris-Match dergisi kupanın kazanıldığı gece bu konuda Fransız medyasındaki tabuyu yıkıp “Afrika da dünya futbol şampiyonu” başlıklı bir makale yayımladı. Makalede, Samuel Umtiti, Steve Mandanda veya N’Golo Kanté gibi bazı oyuncuların Afrika ülkelerinde doğduklarına işaret etti. Venezuela lideri Maduro ve eski ABD başkanı Obama’nın da kupanın hemen ertesinde bu noktaya işaret etmiş olmaları konuyu küresel planda konuşulur hale getirdi.

Fransa 1998 yılında Dünya Futbol Kupası’nı kazandığında da benzer bir tartışma yaşanmış, ancak kupayı ülkeye kazandıranların çoğunun büyük kentlerin banliyö sitelerinde yaşayan birinci veya ikinci kuşak yabancı kökenliler olduğu birkaç yıl içinde unutulmuştu. Bu sefer unutulmaması için birçok uzman FIFA tarafından Futbol Federasyonu’na aktarılacak paranın en azından bir bölümün banliyölerde futbolun geliştirilmesine harcanmasını öneriyor.

Kayhan Karaca / Strasbourg

© Deutsche Welle Türkçe