2008 yılında yaşanan gıda krizinden bu yana, tarım ürünlerinde spekülasyon yapılan ‘finansal yatırım araçları' eleştiriliyor. Tarım ürünlerindeki spekülatif fiyat artışının dünya genelinde açlığı tetiklediği, yoksul insanların yiyecek satın alamadığı vurgulanıyor. Son dönemde ise ortaya nadir görülen bir durum çıktı ve bazı bankalar insan hakları organizasyonları ile çevrecilerden övgü almaya başladı. Avrupa bankaları gıda emtialarına dayalı yatırım fonu ticaretinden uzaklaşıyor. Bu kararı alan Commerzbank, Dekabank, Landesbank Baden Württemberg, Deutsche Bank gibi Alman bankaları arasına Volksbanken AG adlı Avusturya bankası da katıldı. Sivil toplum kuruluşu Foodwatch'dan Martin Rücker bankaların doğru yolda olduğunu belirtiyor:

"Dünyanın en yoksul ülkelerinde insanlar kazandıkları paranın yüzde 80’nini gıda ürünlerine harcıyor. Gıda fiyatlarındaki en ufak artış bile yoksulların ihtiyaçları olan besini almalarını imkânsız kılıyor.“

Kuraklığın etkisi

ABD'deki son elli yılın en büyük kuraklığı gıda fiyatlarının fırlamasına yol açtı. Hazirandan bu yana soya yüzde 30, mısır ise yüzde 50 oranında pahalandı. İki tahıl türü de ABD'nin ihracatında önemli yer tutuyor. Hindistan'da yağışların normalin altında seyretmesi ürünü azalttı. Ne kadar az ürün elde edilirse fiyatlar da o kadar yükseliyor. “Welthungerhilfe” adlı Alman açlıkla mücadele kuruluşunun kalkınma uzmanı Rafael Schneider, bankaların tarım ürünleri üzerinden yaptıkları spekülasyonların fiyatları daha da arttığını söylüyor:

"Hesaplarımıza göre gıda ürünlerindeki fiyat artışının yüzde 15’ine tarım ürünleriyle yapılan spekülasyonlar yol açıyor.“

Bankalara eleştiri

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün Temmuz ayına ilişkin Gıda Fiyat Endeksi, krizin yaşandığı 2008 yılındakinden yüksek çıktı. O dönemde yaşanan gıda krizi yüzünden 30'dan fazla ülkede huzursuzluklar patlak vermişti. O zamandan bu yana bankalar ile diğer kurumsal yatırımcılar spekülasyon yaparak gıda fiyatlarını tetiklemekle eleştiriliyor. Buna karşın fiyat artışının gerçekten de spekülatif nedenlere dayandığı görüşüne her uzman katılmıyor. Deutsche Bank'ın piyasadaki dengeleri inceleyen özel çalışma grubu raporunu yıl sonunda açıklayacak. Martin Rücker, Deutsche Bank gibi bankaların müşterilerine tarım ürünlerinde spekülasyon yapılan finansal yatırım araçları satmaktan vazgeçmesini destekliyor:

"Burada hayatta kalma mücadelesi veren insanların gördüğü zarardan bahsediyoruz. Eğer ürününüz böyle bir zarara yol açıyorsa o zaman önlem alıp, aksi ispat edilene kadar, kaygıya gerek olmadığı tespit edilene kadar spekülatif işlemleri askıya almamız gerekir..“

© Deutsche Welle Türkçe

Andreas Becker / Çeviri: Deniz Eğilmez

Editör: Ahmet Günaltay