Nazi toplama kamplarında gardiyanlık yaparken binlerce Yahudi’nin ölümünden sorumlu tutulan 89 yaşındaki John Demjanjuk, yıllardır yaşamını sürdürdüğü ABD'den yargılanmak üzere Almanya'ya iade edildi.

Asıl adı Ivan Nikolayeviç Demjanjuk olan Ukrayna asıllı zanlı, aslında 70'li yılların ortalarında ABD'de tutuklanmış ve Amerikan vatandaşlığından çıkarılarak İsrail'e gönderilmişti. Toplama kamplarından sağ kurtulmayı başaran Yahudiler tarafından teşhis edilen Demjanjuk, İsrail'de yargılandığı mahkemede, 1988 yılının Nisan ayında, ölüm cezasına çarptırıldı.

Ancak üst mahkemenin, tanıkların ifadesini güvenilir bulmaması üzerine dava süreci durduruldu ve Demjanjuk ABD'ye geri döndü.

Alman savcılardan tutuklama kararı

Yeniden Amerikan vatandaşlığına geçen John Demjanjuk için yıllar sonra yargı süreci bu kez de Almanya'da işlemeye başladı. Ludwigsburg kentindeki Nasyonal Sosyalist Suçları Araştırma Merkezi'nin savcıları, toplama kamplarında gardiyanlık yaptığını yetkililerden gizlediği için Demjanjuk hakkında dava açarak tutuklama kararı çıkarttı.

“Nihayet adalet karşısına çıkacak

Zanlının Almanya'ya iadesi ise en çok İsrail'de memnuniyet yarattı. Nazi suçlularıyla ilgili araştırmalar yapan Kudüs'teki Simon Wiesental Merkezi Başkanı Efraim Zuroff, Demjanjuk'un iadesini “adalet için şahane bir gün” olarak nitelendirdi. Zuroff şöyle konuştu: “Bu kişi, toplama kampı Sobibor'da 1943 yılının Mart ve Eylül ayları arasında 29 bin kişinin katledilmesinin aktif sorumlularından biridir ve nihayet şimdi bu suçlu adalet karşısına çıkarılacaktır. Bu çok önemli ve anlamlı bir gelişmedir. Şunu açıkça söylemeliyim: Bundan son derece memnunuz, ayrıca Amerikalı ve Alman yetkililerin gösterdiği çabalar da takdire şayandır.”

Almanya'ya iade edilen Demjanjuk'un ne zaman hâkim karşısına çıkarılacağı şimdilik bilinmiyor. Kapsamlı bir sağlık kontrolünden geçirilmesi beklenen 89 yaşındaki zanlı için öncelikle doktorların vereceği karar bekleniyor. Doktorlar, Demjanjuk'un yargılanması önünde bir sağlık engeli görmezse, Nazi dönemine ilişkin dava için yargı süreci işleyecek.

“İki kişinin daha izine rastlandı”

Ancak savaş dönemiyle ilgili suçları araştıran Nasyonal Sosyalist Suçları Araştırma Merkezi'nin başsavcısı Kurt Schrimm, iki zanlının daha izine ulaştıklarını söyledi. Schrimm şu dikkat çekici açıklamayı yaptı: “Bizim Ludwigsburg'da başlattığımız soruşturmalar devam ediyor. Demjanjuk'un yanı sıra iki kişinin daha izine rastladık. Soruşturmanın nasıl bir süreç izleyeceğini şimdilik kestiremiyorum, ancak bir ya da iki soruşturmanın daha açılması ihtimal dâhilinde.”

Derleyen: Hülya Köylü

Editör: Değer Akal