Ermeni diasporasının soykırım iddialarının 100’üncü yıldönümünü anmak için hazırlıklara başladığı biliniyordu. Bu hazırlıklar arasında “soykırım” temalı ABD yapımı bir film de var. İnternette dolaşan sinopsise göre film, hayalî bir Alman bankasının “soykırım” sırasındaki rolü temelinde hazırlanmış bir senaryo etrafında dönüyor.

Film, ABD’nin Hollywood stüdyolarını barındıran Los Angeles kentindeki “Edgeart Entertainment” adlı prodüksiyon şirketi tarafından hazırlanmakta. Gerilim-macera-tarih türündeki filmin “The Genex” adıyla 24 Nisan 2015 tarihinde gösterime girmesi planlanıyor. Ermeni kökenli yapımcı Garbis (Gary) Titizian’a ait prodüksiyon şirketi tarafından yapılan açıklamada, filmin yönetmenliğini “The Rope” ve “The Last Troubadour” adlı filmleriyle tanınan Ermeni asıllı sinemacı Sevada’nın yapacağı belirtiliyor. Filmin senaryosunun ise birçok Amerikan televizyon dizisi ve filminden tanınan Alan Katz tarafından kaleme alınacağı bildiriliyor. Prodüksiyon şirketi, uzun metrajlı filmin ön yapım ve aktör seçme çalışmalarının 2013 yılında yapılacağını, çekimlerin ise ABD’nin New York ve Fresno kentleri ile Ermenistan’ın başkenti Erivan’da gerçekleştirilmesinin planlandığını da duyurdu.

İnternette dolaşan sinopsise göre filmde, Berlin-Bağdat tren yolunun inşasını finanse ettiği söylenen ve “güçlü bir çokuluslu şirket” olarak tanımlanan “Rhinebank”a karşı verilen “hukuk mücadelesi” konu alınıyor. Bir Amerikalı avukat, kısaca Gomidas olarak bilinen 1869 Kütahya doğumlu Ermeni din adamı ve besteci Solomon Solomonyan’ın Rhinebank’ta açtığı hesaptan yola çıkarak, bu bankanın “Ermeni soykırımı”ndaki sorumluluğunu kanıtlamaya çalışıyor ve filmin sonunda da bunu başarıp bankaya diz çöktürüyor. Sinopsise göre filmde, Osmanlı’nın Ermeni tehcirini gösteren ve Gomitas’ın ailesinin Osmanlı askerleri tarafından öldürülüşünü canlandıran sahnelere yer veriliyor.

“Otuz ton altın çalındı”

ABD’deki Ermeni diasporasının 2015 “anma törenleri” için hazırladığı önemli etkinliklerden olmaya aday “The Genex”, diaspora kuruluşlarının son yıllarda bazı Alman bankalarına karşı yürüttüğü mücadeleyi hatırlatması açısından dikkat çekiyor.

Ermeni diasporası geçtiğimiz yıllarda Deutsche Bank ve Dresdner Bank’ı “soykırım” sırasında ve sonrasında Ermenilerin 30 ton altınını “çalmakla” suçlamaya başlamıştı.

Diasporanın bazı kuruluşları adına hareket eden Amerikalı avukatlar, 1915 öncesi Osmanlı İmparatorluğu topraklarında yaşayan Ermenileri sigortalamış Batı şirketlerine karşı hukuksal planda mücadele başlatmış, Amerikan New-York-Life şirketinin Ermeni varisleri tazmin etmeye başlaması ve Fransız AXA şirketiyle dostane çözümde anlaştıktan sonra o dönem Osmanlı’nın askeri müttefiki olan Almanya’nın bankalarını hedef seçmişlerdi. Diasporayı temsilen Alman adaleti önünde girişimde bulunan Amerikalı avukatlar, özellikle Deutsche Bank ve Dresdner Bank’ı Ermenilerin “parasını çalmakla” suçlamışlardı. Avukatlar bu iki bankanın 1915 sonrası Ermenilere ait 30 ton altına el koyduğunu iddia ediyor.

Tazminat beklentisi

Amerikalı avukatlar, Almanya'nın da olaylarda sorumluluğu bulunduğunu, dönemin Berlin yönetiminin Berlin-Bağdat tren yolunun inşası için, çoğu sonradan Suriye çöllerinde ölen yüzbinlerce Ermeniyi “köle olarak” kullandığını öne sürüyorlar.

Deutsche Bank ve Dresdner Bank, Amerikan ve Fransız şirketleri gibi şu ana kadar tazminat ödeyeceğine dair bir sinyal vermiş değil. Alman bankalarının diasporayı temsil eden avukatlarla görüşmeyi reddettikleri de söyleniyor.

Diaspora avukatlarının hukuksal girişimleri sonucunda New-York-Life şirketine tazminat için bugüne kadar 5 bin 700 Ermeni varisin başvurduğu, bunların 3 bin 700’üne tazminat ödendiği bildiriliyor. Fransız AXA şirketiyle varılan dostane çözüm çerçevesinde de AXA, varislere 17,5 milyon dolar tazminat ödemeyi kabul etmişti. Bu miktarın 3 milyon dolarlık bölümünün bir vakıf aracılığıyla Fransa’daki Ermeni derneklerine dağıtılmasına hükmedilmişti.

© Deutsche Welle Türkçe

Kayhan Karaca / Strasbourg

Editör: Beklan Kulaksızoğlu