Türk Lirası hafta başında iki darbe birden yedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan sürpriz bir kararla damadı Berat Albayrak'ı Hazine ve Maliye Bakanlığı'na atarken, piyasa ekonomisinin kurallarına yakınlığıyla tanınan eski Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek yeni kabinede yer almadı. Bu gelişmelerin ardından Lira hafta başında yüzde 3,5 oranında değer kaybetti. Dün gece ise New York borsasında Dolar TL karşısında tarihin en yüksek seviyesi olan 4.97'den işlem gördü. Dolar kuru günü 4,87'den açtı.

Commerzbank'ın kambiyo uzmanı Antje Praefke, "Erdoğan hükümetinde piyasa ekonomisini benimsemiş isimler yok, sadece kayırmacılık var. Bu iyi bir işaret sayılmaz” yorumunda bulunuyor.

Yatırımcı endişeli

Berat Albayrak'ın önemi artarken, Cumhurbaşkanı şimdiye kadar bağımsız bir kurum olan Merkez Bankası'nı daha fazla kontrolü altına almak istiyor. Erdoğan daha önce de Merkez Bankası'nda daha fazla söz sahibi olma niyetini açıkça dile getirmişti.

Erdoğan yemin töreninden birkaç saat sonra Merkez Bankası'nın başkan ve başkan yardımcısını atama yetkisinin kendisinde olduğunda dair bir kararname imzaladı. Union Investment şirketinin baş iktisatçısı Mauricio Vargas, "Başarısızlığa uğrayan darbe teşebbüsünden sonra korkulanın olduğunu ve Erdoğan'ın Türk kurumlarının sırtından şahsi gücünü arttırdığı" değerlendirmesinde bulunuyor.

Enflasyon şahlandı

Yatırımcı ürktüğü için borsa endeksi de inişe geçti. Türk Lirası uzun zamandır büyüyen bir sorunla karşı karşıya. Lira yabancı paralar karşısında yüksek oranda değir kaybetti. 2013'te 2,5 Lira, bir yıl önce ise 4 Lira olan Euro için bugün 5 Lira 70 kuruş ödemek gerekiyor.

Liranın değer kaybetmesi işletmeleri zor durumda bıraktı. Dövizle borçlanan özel şirketler ödemekte zorlandıkları kredi borçlarını yapılandırmaya çabalıyorlar. Aynı zamanda ithal malları da pahalandığı için fiyatlar artıyor.

Lira'nın zayıflamasının sıkıntısını halk çekiyor. Haziran ayında enflasyon oranı yüzde 15'e fırladı. Kira, benzin ve gıda maddesi fiyatları el yakıyor.

Erteleyebilir ama önleyemez

Aslında böyle bir durumda Merkez Bankası'nın Lirayı destekleyici ve enflasyonun ateşini düşürücü önlemlere başvurması gerekir. Merkez Bankası yönetimi son oturumlarında boş durmamış ve faiz oranını yüzde 16,5'tan yüzde 17,75'e çıkarmıştı. Ancak ekonomistlerin savunduğu bu gibi önlemler Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın hoşuna gitmiyor. Erdoğan ekonominin canlanabilmesi için faizlerin düşürülmesini istiyor. Bu nedenle Merkez Bankası üzerindeki nüfuzunu arttıracağını duyurmuştu ve yayınladığı kararname ile de dediğini yaptı.

Ancak ekonomistler Erdoğan'ın Merkez Bankası'nı kendi denetimine bağlamasının kaçınılmazı erteletmekten başka bir anlamının olmayacağını belirtiyorlar. Uzmanlar Cumhurbaşkanı'nın görmek istediği saman alevi kısa zamanda sönüp gittikten sonra meydana gelecek sorunların mevcut sıkıntıları gölgede bırakacağı görüşündeler.

Mischa Ehrhardt

© Deutsche Welle Türkçe