Doların uluslararası ticaretteki temel para birimi olarak iktidarına ilk muhalefet yaz aylarında Rusya ve Çin'den geldi. Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, doların en güçlü para olduğu dönemlerin geride kaldığını belirterek, uluslararası para sisteminin yeniden yapılandırılmasını istedi. Dolara ilişkin tartışmalar bununla da kalmadı; İngiliz gazetelerinde yer alan haberlere göre Körfez ülkeleri de artık dolarla alışveriş etmeye sıcak yaklaşmıyor. Hatta Rusya, Çin, Brezilya ve Fransa’nın petrol ticaretinde doların yerini alacak yeni bir döviz birimi kullanılması konusunda gizli görüşmeler yürüttüğü iddiaları ortaya atılıyor.

Avrupa’nın önemli finans kurumlarından Dekabank’ın hammadde uzmanı Dora Borbely spekülasyonları şöyle değerlendiriyor:

“Dolar biraz değerini kaybettiğinde, bu tartışmaların ortaya çıktığını görüyoruz. Bunun nedeni çok basit aslında. Rusya gibi petrol ihraç eden ülkeler ya da Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü OPEC, satılan petrol karşılığında dolar alıyor ve bu parayla Amerika Birleşik Devletleri’nde değil, Avrupa ve Asya'da yatırım yapıyor. Doların değeri düştüğünde, elinde dolar bulunduranların satın alma gücü de azalıyor. Bu nedenle hep böyle tartışmalar gündeme geliyor. Uzun dönemli olarak bakıldığında doların yerini başka bir para birimine bırakması söz konusu olabilir, ancak kısa dönemde bu senaryo pek gerçekçi değil.”

"ABD'nin temel sorunları var"

Arap ülkelerinin, dolar yerine yeni bir döviz biriminin ödeme aracı olarak kullanılmasını istedikleri yönünde haberler de son dönemde gündemde. Bu yeni para biriminin, Japon Yeni, Çin Yuanı, Euro ve altından oluşabileceği belirtiliyor. HSBC Trinkaus'un başiktisatçısı Stefan Schilbe, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki ekonomik sorunların, doların konumunu etkileyebileceği görüşünde. Schilbe şu yorumu yapıyor:

“Amerika’nın çok temel bazı sorunları olduğuna kuşku yok. Emlak piyasasının çökmesi, hane başı yaşanan aşırı borçlanma, işsizliğin artarak 80’li yıllardan bu yana en üst seviyesine ulaşması bu sorunlardan bazıları. Devasa boyutlardaki konjonktür paketlerinin nasıl finanse edileceği soruluyor. ABD'de bütçe açıkları 2009 yılında gayrisafi yurtiçi hâsılanın yüzde onuna ulaşacak. Tüm bunlar, yatırımcılarda bu açıkların finanse edilemeyeceği endişesi doğuruyor. Dolar tehlikede ve dünya rezerv para birimi olarak geleceği, Amerikan merkez bankası ile mali politikaların, yatırımcının güvenini yeniden kazanıp kazanamayacağına bağlı" diyor.

Euro'nun durumu

Dolar, kriz döneminde gücünü kaybediyor. Peki Euro yeni bir rol mü üstleniyor? Uzman Borbely şöyle konuşuyor:

“Euro'nun yeni bir rol üstlenme potansiyeli var. Zira Avrupa Ekonomik Bölgesi oldukça güçlü ve dünyadaki önemi de giderek artıyor. Bu nedenle ham petrol ticaretinin Euro ile yapılması, Avrupa ekonomisi için dünyadaki yerini güçlendirmesi bakımından bir fırsattır.”

Ulla Herrmann / Çeviri: Başak Özay

Editör: Beklan Kulaksızoğlu