Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) en üst karar alma organı olan Dünya Sağlık Asamblesi'nde bugün üç yıldır müzakere edilen Pandemi Anlaşması kabul edildi.

Cenevre'de bugün düzenlenen 78'inci asamble oturumunda, dün alt komite tarafından oybirliği ile kabul edilen Pandemi Anlaşması gündeme alındı.

Oturuma başkanlık eden Filipin Sağlık Bakanı Ted Herbosa, DSÖ'ye üye 190'dan fazla ülkeden anlaşmaya itiraz gelmemesi üzerine Pandemi Anlaşması'nın kabul edildiğini açıkladı. Herbosa'nın bu sözleri, oturuma katılan üye ülke temsilcileri tarafından alkışlandı.

"Ne büyük bir an"

DSÖ Başkanı Tedros Adhanom Ghebreyesus, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımla anlaşmanın kabul edildiğini duyururken, "Küresel sağlık tarihinde ne büyük bir an" ifadelerini kullandı.

DSÖ başkanı ayrıca halklarını ve dünyayı daha güvenli tutma konusunda sergiledikleri kararlılıklarından ötürü üye devletleri tebrik etti.

Anlaşma ne öngörüyor?

Bu anlaşma ile Covid-19 pandemisinden dersler çıkartılması ve gelecekteki pandemilerle mücadelede uluslararası iş birliğinin güçlendirilmesi hedefleniyor.

Panzehirlerin hızla geliştirilmesi için ülkeler ve ilaç şirketleri arasında yeni patojenler hakkında hızlı bilgi alışverişi sağlanacak.

İş birliği gönüllülük esasına dayanıyor. Anlaşma hiçbir ülkeyi veya ilaç şirketini, pandemiyle ilgili sağlık ürünlerine ilişkin teknolojinin transferini zorunlu kılmıyor. Anlaşmada teknoloji transferinin "karşılıklı anlaşma" ile gerçekleşmesi gerektiği belirtiliyor.

Bununla birlikte ilaç şirketlerine iş birliği yapmaları karşılığında avantajlar sunulacak. Örneğin ilaç şirketlerine yeni ortaya çıkan bir patojenle ilgili verilere erişim hakkı verilecek, böylece hızlı bir şekilde aşı, ilaç ve test geliştirebilmeleri sağlanacak.

Bunun karşılığında ilaç şirketleri DSÖ'ye pandemiyle ilgili sağlık ürünlerinin yüzde 20'sinin yarısını bağış, geri kalanını da ayrıcalıklı fiyatlarla sağlayacak.

"Tarihi" olarak nitelendirelen anlaşma ile devletler arasında sağlık verilerinin paylaşımı ve acil müdahale kapasitesinin artırılması öngörülüyor.

Anlaşma ne zaman yürürlüğe girecek?

Küresel sağlık güvenliğini güçlendirecek anlaşmanın 2026'da yürürlüğe girmesi bekleniyor.

İlaç şirketleri ve ülkeler arasında yeni bir işbirliği modeli öngören anlaşmanın nasıl uygulanacağına dair ayrıntılı teknik modaliteler bir çalışma grubu tarafından hazırlanacak ve 2026'da DSÖ üyelerinin onayına sunulacak.

Bunun ardından Pandemi Anlaşması'nın üye ülkeler tarafından onaylanması sürecine geçilebilecek. Anlaşmanın yürürlüğe girebilmesi için en az 60 üye ülke tarafından onaylanmış olması gerekiyor.

AFP, DW/ DA, JD

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl erişebilirim?