Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün Beyaz Saray'da ABD Başkanı Donald Trump ile gerçekleştirdiği görüşmeye dair, Türkiye'ye dönüş yolunca uçakta kendisine eşlik eden gazetecilere değerlendirmelerde bulundu.

Bir gazetecinin, görüşme sırasındaki atmosfere dair sorusuna Erdoğan, "Beyaz Saray'da Sayın Trump ve heyeti tarafından gayet iyi ağırlandık. Washington'dan memnun ayrılıyoruz. Atılan çamurlarla kirletilemeyecek kadar güzel bir ziyaretti. Sayın Başkan'la samimi, yapıcı ve verimli bir atmosferde görüşmelerimizi gerçekleştirdik. Zaten Sayın Trump ile ilişkimiz, malum geçmişten bu yana çok iyi" yanıtını verdi.

Erdoğan'ın "atılan çamurlar" ifadesiyle neyi kastettiği belirsiz. Ancak Oval Ofis'teki görüşmenin basına açık kısmında 2020'de kaybettiği seçimin hileli olduğunu iddia eden Trump'ın eliyle Erdoğan'ı işaret ederek "O hileli seçimin ne olduğunu iyi bilir" demesi Türkiye kamuoyunda tartışma yarattı.

Erdoğan ve Trump'ın beklentileri neler?

Erdoğan uçakta yaptığı değerlendirmede Trump için, "Açık konuşmayı seven, düşüncelerini perdesiz dillendiren bir siyasetçi" nitelemesinde bulundu.

"Tek görüşmeyle her meseleyi halletmek, tabii ki mümkün değil" ifadesini kullanan Erdoğan, "Fakat bu temas, birçok konuda anlamlı ilerleme sağlamamıza yol açtı" diye konuştu.

Türkiye'nin ABD'den temel beklentisi satış onayı verilen F-16 savaş uçaklarının teslimatlarına başlanması ve Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi alındığı gerekçesiyle atıldığı F-35 programına geri kabul edilmek. Ayrıca İsrail'in Suriye'ye müdahalelerine karşı da Ankara Washington'dan destek görmek istiyor.

Dünkü görüşmelerde F-35'ler meselesi gündeme geldi, Trump "Hızla bu sorunun aşılabileceğini" söyledi ancak bunun nasıl veya ne zaman yapılacağına dair herhangi bir yol haritası açıklamadı. Trump'ın Beyaz Saray'daki ilk döneminde imza attığı F-35 ambargosunun kalkması için Kongre onayı gerekiyor.

Öte yandan Trump görüşmenin basına açık kısmında Türkiye'den Rus doğalgazını ve petrolünü kullanmayı bırakmasını istediğini de dile getirdi. Trump bir süredir NATO üyelerinin Rusya'dan enerji alımlarını eleştiriyor. Türkiye Avrupa Birliği'nin ardından NATO içindeki en büyük Rus enerji ithalatçısı konumunda. Öte yandan Ankara geçen yıldan bu yana ABD'den sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ithal etmek üzere 3 ayrı sözleşme imzaladı. Bu adımın Rus doğalgazı karşısında ABD lehine bir denge arayışı olduğu değerlendiriliyor.

Trump Erdoğan'dan ne istedi?

Erdoğan ile buluşması sonrasında Oval Ofis'te gazetecilerin sorularını yanıtlayan Trump, Türkiye'nin Rusya'dan gaz ithalatını bırakacağına dair Erdoğan'dan bir söz alıp almadığının sorulması üzerine, "Bence o (Erdoğan) almayı bırakacak. Türkiye'nin (gaz alabileceği) çok fazla seçeneği var" dedi.

F-35 konusunda bir anlaşma olup olmadığına dair de, "Eğer istersem çok kolay. Bunu yapabiliriz" diye konuştu. Bunun gerçekleşip gerçekleşmeyeceğinin "koşullara bağlı olduğunu" belirten Trump, "O (Erdoğan) bizim için bir şey yapacak" ifadesini kullandı fakat bu açıklamasıyla neyi kastettiğine dair ayrıntı vermedi.

Beyaz Saray'da Gazze gündeme geldi mi?

Uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada, görüşmede Gazze ve Suriye'nin de gündeme geldiğini belirten Erdoğan, "Sayın Trump'ın küresel barış vizyonunu ben de destekliyorum. Akan kanın durması noktasında iki tarafta da bir mutabakat söz konusu" dedi.

Erdoğan, "Sayın Trump toplantıda Gazze'deki çatışmaların son bulmasını, kalıcı barışa ulaşmanın gerekliliğini ifade etti. Biz de Gazze'de ve Filistin'in tamamında önce ateşkese, sonra da kalıcı barışa nasıl ulaşılabileceğini anlattık. Orada bir anlayış birliği oluştu" diye konuştu.

ABD İsrail'in en büyük silah tedarikçisi konumunda. Trump şu ana dek Netanyahu'nun Gazze'ye saldırılarına açık ve güçlü şekilde destek verdi. ABD Başkanı ayrıca Gazze'nin Filistinlilerden alınarak Amerikan idaresine verilmesini ve bölgede otel projeleri geliştirilmesini de teklif etti.

DW / MUK,HS